Saudi Arabia lên kế hoạch trả hết nợ cho Syria tại WB, đẩy nhanh quá trình tái thiết

Đống đổ nát sau một vụ nổ tại Al-Nayrab, tỉnh Idlib, Syria ngày 20/2/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Tuy vậy, người phát ngôn của Bộ Tài chính Saudi Arabia cho biết: "Chúng tôi không bình luận về những đồn đoán, nhưng sẽ đưa ra thông báo khi điều này chính thức được công bố".

Kế hoạch trên nếu trở thành hiện thực sẽ là lần đầu tiên mà Saudi Arabia cung cấp tài chính cho Syria kể từ khi chính quyền của cựu Tổng thống Bashar al-Assad bị lật đổ vào năm ngoái. Đây cũng là một trong những dấu hiệu cho thấy sự hỗ trợ quan trọng từ các nước Vùng Vịnh đối với Syria đang dần được hiện thực hóa sau khi nhiều kế hoạch bị lỡ dở. Trước đó, một sáng kiến của Doha về tài trợ lương cho Syria đã bị trì hoãn do lo ngại về các lệnh trừng phạt của phía Mỹ.

Tháng trước, Qatar đã công bố kế hoạch cung cấp khí đốt cho Syria thông qua Jordan để cải thiện nguồn cung cấp điện ít ỏi của quốc gia này, một động thái mà một số nguồn tin cho biết đã nhận được sự chấp thuận của Washington.

Hiện nay, Syria đang nợ WB khoảng 15 triệu USD và đã quá hạn phải trả. Nước này bắt buộc phải trả hết khoản nợ trên trước khi tổ chức tài chính quốc tế này có thể phê duyệt các khoản tài trợ cũng như cung cấp các hình thức hỗ trợ khác. Tuy nhiên, Damascus đang thiếu hụt ngoại tệ, và một kế hoạch trước đó nhằm thanh toán khoản nợ này bằng các tài sản bị đóng băng ở nước ngoài đã không thành hiện thực.

Theo một số nguồn tin, WB đã tiến hành thảo luận về việc cung cấp tài chính để giúp tái thiết mạng lưới điện quốc gia bị tàn phá nặng nề sau nhiều năm chiến tranh của Syria, cũng như hỗ trợ chi trả lương cho khu vực công của nước này. Trong khi đó, Syria nhiều khả năng sẽ cử một phái đoàn cấp cao tới Washington để tham dự cuộc họp mùa xuân thường niên của WB và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) vào cuối tháng 4.

Đến nay, các lệnh trừng phạt cứng rắn của Mỹ đối với Syria vẫn còn hiệu lực. Đó là các lệnh trừng phạt được Washington áp dụng dưới thời ông Assad đang cầm quyền. Gần đây, phía Mỹ cũng có một số động thái “xích lại gần hơn” với Syria nhưng chưa thực sự quá rõ ràng. Tháng 1 năm nay, Mỹ đã tuyên bố miễn trừ trong 6 tháng đối với một số lệnh trừng phạt nhằm khuyến khích hoạt động hỗ trợ nhân đạo, nhưng hiệu quả khá hạn chế. Tháng trước, Mỹ cũng đã trao cho phía Syria một danh sách các điều kiện phải thực hiện để đổi lấy việc nới lỏng một phần lệnh trừng phạt.

Bên cạnh các quốc gia Vùng Vịnh và Mỹ, trong tháng 3, Liên minh châu Âu (EU) đã tổ chức Hội nghị Brussels lần thứ 9, khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc hỗ trợ Syria vượt qua giai đoạn chuyển giao khó khăn. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt khi chính quyền Damascus lần đầu tiên cử thành viên tham dự kể từ khi liên minh do ông Ahmed al-Sharaa lãnh đạo lên nắm quyền.

Theo đó, các quốc gia tài trợ, bao gồm EU, đã cam kết viện trợ 5,8 tỷ euro cho Syria, trong đó 4,2 tỷ euro là viện trợ không hoàn lại và 1,6 tỷ euro là các khoản vay. Tuy nhiên, con số này thấp hơn so với kỳ vọng trước đó do sự vắng mặt của Mỹ trong cam kết viện trợ.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), bà Ursula von der Leyen, cam kết EU sẽ cung cấp gần 2,5 tỷ euro trong năm 2025-2026. Với khoản viện trợ này, EU hy vọng sẽ góp phần xây dựng một tương lai hòa bình, ổn định và thịnh vượng cho người dân Syria.

Chính phủ Anh cũng đưa ra cam kết viện trợ nhân đạo lên tới 160 triệu bảng Anh (200 triệu USD) trong năm nay để hỗ trợ Syria phục hồi. Bộ Ngoại giao Anh cho biết số tiền trên sẽ "giúp cung cấp nước, thực phẩm, đảm bảo việc chăm sóc sức khỏe và giáo dục quan trọng cho người dân Syria trong năm 2025.

Syria củng cố vấn đề chính trị nội bộ, mở rộng quan hệ ngoại giao với các nước

Vào cuối tháng 3, Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa đã công bố thành lập chính quyền chuyển tiếp mới thay thế chính quyền lâm thời được thành lập sau khi lật đổ nhà lãnh đạo Bashar al-Assad.

Động thái trên đã ngay lập tức nhận được sự hoan nghênh của các quốc gia trong khu vực như Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE) và Jordan. Các nước này cũng bày tỏ hy vọng chính phủ mới sẽ đáp ứng được nguyện vọng của người dân Syria.

Chính quyền mới của Syria đã chịu nhiều áp lực từ phương Tây và các quốc gia Arab khác trong việc thành lập một chính phủ có sự tham gia của nhiều đại diện từ các cộng đồng sắc tộc và tôn giáo của đất nước. Áp lực đó tăng lên sau khi hàng trăm dân thường thuộc nhóm thiểu số Alawite thiệt mạng trong các vụ bạo lực xảy ra tại khu vực ven biển phía Tây Syria trong tháng 3 này.

Hồi tháng 1, ông Sharaa, thủ lĩnh nhóm Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) - lực lượng đi đầu trong chiến dịch lật đổ ông Assad - đã được bổ nhiệm làm Tổng thống lâm thời. Trong tháng này, ông đã ký ban hành tuyên bố hiến pháp quy định giai đoạn chuyển tiếp 5 năm của đất nước.

Bên cạnh việc củng cố nội bộ trong nước, chính quyền mới Syria cũng thúc đẩy quan hệ ngoại giao với các nước trên thế giới. Trước đây, trong bối cảnh Syria bị cô lập trên trường quốc tế do xung đột kéo dài từ năm 2011, quan hệ ngoại giao của nước này chủ yếu bị giới hạn trong một số đối tác truyền thống.

Vào ngày 10/4, Bộ Ngoại giao Syria thông báo nước này và Hàn Quốc chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở đường cho việc thành lập đại sứ quán tại thủ đô hai nước trong thời gian tới.

Ngày 20/3, theo nguồn tin Bộ Ngoại giao Đức, nước này chính thức mở lại Đại sứ quán tại Syria sau 13 năm, với một nhóm ngoại giao nhỏ làm việc ở Damascus. Các vấn đề lãnh sự và thị thực sẽ tiếp tục được xử lý từ thủ đô Beirut của Liban, một phần do tình hình an ninh ở Syria.

Trong khi đó với Nga, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gửi thông điệp tới lãnh đạo Syria Ahmed al-Sharaa, bày tỏ sự ủng hộ đối với các nỗ lực bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia Trung Đông này, đồng thời cam kết hợp tác cụ thể và thực chất trên nhiều lĩnh vực.

Bình Thanh/Báo Tin tức