Sẽ dự báo chất lượng không khí trước 3 ngày

Theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Hà Nội và các tỉnh miền Bắc lại chuẩn bị bước vào “mùa ô nhiễm”. Theo quy luật đã được nghiên cứu trong những năm qua, vào mùa đông, từ tháng 10 năm trước đến tháng 2 năm sau là thời gian ô nhiễm không khí xảy ra nghiêm trọng hơn ở miền Bắc, gồm Hà Nội, do tác động của yếu tố thời tiết, khí hậu, trên nền phát thải từ các hoạt động giao thông, công nghiệp, xây dựng và đốt rơm rạ, rác.

Lắp thêm hệ thống quan trắc

Trước “mùa ô nhiễm” sắp xảy ra, bà Nguyễn Thị Thiên Phương, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho hay, Cục Môi trường đang tập trung nguồn lực ưu tiên thực hiện các hành động cấp bách, quyết liệt. Một trong những giải pháp thực hiện ngay là tăng cường năng lực quan trắc, giám sát.

Lãnh đạo Cục Môi trường thông tin, cơ quan này đang phối hợp UBND thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận để lắp đặt bổ sung tối thiểu 50 hệ thống quan trắc không khí bằng thiết bị cảm biến. “Dự kiến chúng tôi có thể lắp đặt lên tới 125 thiết bị và thời gian lắp đặt dự kiến hoàn thành trong tháng 9 này. Việc lắp đặt và vận hành các thiết bị này sẽ giúp tăng dày mật độ các điểm đo, cung cấp dữ liệu chi tiết hơn để xác định các điểm nóng ô nhiễm”, bà Phương cho hay.

Miền Bắc chuẩn bị bước vào “mùa ô nhiễm”, từ tháng 10 năm trước đến khoảng tháng 2 năm sau.

Một nội dung rất quan trọng khác là công khai thông tin, nâng cao chất lượng dự báo. Trước đó, từ ngày 18/8, Cục Môi trường phối hợp Đài Truyền hình Việt Nam đưa thông tin dự báo (khoảng 48h) chỉ số chất lượng không khí (AQI) vào các chương trình Thời sự và Chào buổi sáng. “Đây là nỗ lực rất lớn để thông tin chính thống, khoa học đến được với người dân một cách nhanh chóng và rộng rãi nhất, giúp cộng đồng chủ động có các biện pháp bảo vệ sức khỏe”, bà Phương nói. Cục Môi trường đang phối hợp Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu để cải thiện, xây dựng mô hình dự báo cảnh báo phấn đấu đạt từ 3 ngày trở lên đối với dự báo chất lượng môi trường không khí.

Theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, trong giải quyết bài toán ô nhiễm không khí, công tác cảnh báo, dự báo là rất quan trọng. Ông cho hay, hiện đã có những mô hình thử nghiệm có khả năng dự báo chất lượng không khí trước 7 ngày với độ chính xác trên 70%. Đây là cơ sở để Việt Nam có thể hướng tới mục tiêu là đưa ra các bản tin dự báo, cảnh báo chất lượng không khí tương tự bản tin thời tiết.

Ðề xuất 4 nhóm giải pháp dài hạn

Bên cạnh các nhóm giải pháp thực hiện ngay, theo bà Phương, giải quyết ô nhiễm không khí là một bài toán đòi hỏi sự vào cuộc của nhiều thành phần kinh tế, xã hội, là sự nỗ lực dài hạn và cần nguồn lực đầu tư lớn. Kinh nghiệm từ Bắc Kinh cho thấy, để trả lại màu xanh cho bầu trời thủ đô, Trung Quốc đã mất nhiều năm với khoản đầu tư hàng chục tỷ đô la Mỹ. Tại Việt Nam, lãnh đạo Cục Môi trường cho rằng, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm của cộng đồng, doanh nghiệp, các cấp chính quyền địa phương trong phối hợp giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí.

Bà Phương đề nghị UBND thành phố Hà Nội, TPHCM và các địa phương trọng điểm khác tiếp tục phát huy vai trò chủ động trong tìm kiếm, huy động nguồn lực, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ đã được phân công, đặc biệt là các giải pháp về tăng cường mạng lưới giao thông xanh, giao thông công cộng, quản lý hoạt động xây dựng, kiểm soát phát thải từ công nghiệp, đốt mở. Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ kiểm kê nguồn phát thải, đầu tư và vận hành hiệu quả các trạm quan trắc chuẩn trên địa bàn nhằm củng cố thông tin và công cố dữ liệu chất lượng môi trường không khí.

Lãnh đạo Cục Môi trường cũng bày tỏ mong muốn cộng đồng doanh nghiệp hỗ trợ nghiên cứu, ứng dụng công nghệ vào hoạt động quan trắc, dự báo hiện đại, áp dụng giải pháp xử lý khí thải tiên tiến. Cùng với đó, đầu tư mạnh mẽ vào các lĩnh vực kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, đặc biệt là phát triển hệ sinh thái giao thông điện, năng lượng sạch, góp phần tạo động lực chuyển đổi cho toàn xã hội. Bên cạnh đó, tăng cường kết nối, đưa kinh nghiệm, công nghệ và nguồn lực tài chính xanh từ các đối tác quốc tế vào Việt Nam, đồng thời lan tỏa thông điệp và thúc đẩy các hành động bảo vệ môi trường trong cộng đồng, nhất là những người trẻ.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ cho rằng, bên cạnh các giải pháp đã được đề cập, việc hợp tác liên ngành, liên vùng, liên quan quốc gia đóng vai trò quan trọng do ô nhiễm không khí có tính chất lan truyền. Ngoài ra, cần có các chính sách thực sự quyết liệt vì nếu không có các biện pháp quản lý mạnh mẽ, ước tính đến năm 2030, gần 85% dân số miền Bắc sẽ phải sống trong môi trường không khí không đạt chuẩn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

NGUYỄN HOÀI