Sẽ thí điểm cho cấp huyện thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia từ năm 2024?

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ năm, sáng 16-1, Quốc hội nghe Chính phủ trình dự thảo nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, xuất phát từ thực tiễn triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia và cụ thể hóa nhiệm vụ Quốc hội giao, Chính phủ đề xuất 8 giải pháp chính sách đặc thù vượt thẩm quyền của Chính phủ nhằm tháo gỡ triệt để các khó khăn, vướng mắc, tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn các chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu 8 cơ chế đặc thù để tháo gỡ triệt để khó khăn, vướng mắc, triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia. Ảnh: Trọng Hải

8 cơ chế đặc thù gồm: Phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm; điều chỉnh dự toán ngân sách nhà nước, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm của chương trình mục tiêu quốc gia; ban hành quy định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án phát triển sản xuất; sử dụng ngân sách nhà nước trong trường hợp giao chủ dự án phát triển sản xuất tự thực hiện việc mua sắm hàng hóa phục vụ hoạt động phát triển sản xuất; quản lý, sử dụng tài sản hình thành từ dự án hỗ trợ phát triển sản xuất; ủy thác vốn tự cân đối của ngân sách địa phương qua hệ thống ngân hàng chính sách xã hội; cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, đầu tư vốn hằng năm đối với dự án đầu tư xây dựng có quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp, nhà nước chỉ hỗ trợ đầu tư một phần kinh phí, phần còn lại do nhân dân đóng góp, có sự tham gia giám sát của nhân dân.

Đề xuất phân cấp cho các địa phương quyết định phân bổ dự toán cho chương trình mục tiêu quốc gia

Trong đó, đáng chú ý, về cơ chế phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm, Chính phủ đề xuất Quốc hội quyết nghị cơ chế đặc thù khác quy định của Luật Ngân sách nhà nước để phân cấp cho các địa phương quyết định việc phân bổ chi tiết dự toán chi thường xuyên nguồn hỗ trợ của ngân sách Trung ương thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia.

Cụ thể, Quốc hội quyết định phân bổ dự toán; Thủ tướng Chính phủ giao dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm cho các địa phương theo tổng kinh phí từng chương trình mục tiêu quốc gia. HĐND cấp tỉnh quyết định phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương hằng năm của từng chương trình mục tiêu quốc gia chi tiết đến dự án thành phần. Trường hợp cần thiết, HĐND cấp tỉnh quyết định phân cấp cho Hội đồng nhân dân cấp huyện quyết định.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Trọng Hải

Đề xuất 2 phương án phân cấp cho cấp huyện

Bên cạnh đó, về cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, Chính phủ đề xuất 2 phương án về cơ chế thí điểm phân cấp để triển khai để Quốc hội quyết định.

Phương án 1: Chưa thực hiện cơ chế thí điểm ngay trong giai đoạn 2024-2025, chỉ quy định nội dung chính sách mang tính chất định hướng cho tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026-2030.

Phương án 2: Thực hiện cơ chế thí điểm phân cấp ngay trong quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2024-2025 như đề xuất tại Tờ trình số 686/TTr-CP ngày 8-12-2023 của Chính phủ. Theo đó, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định lựa chọn một huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp trong giai đoạn 2024-2025.

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, cơ quan thẩm tra thấy rằng, việc thực hiện chính sách cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện là triển khai nội dung đã được quy định tại Nghị quyết số 100 của Quốc hội.

Dự thảo của Chính phủ đã tiếp thu báo cáo thẩm tra sơ bộ của Hội đồng Dân tộc, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và sửa theo hướng giao cho cấp tỉnh lựa chọn một huyện tiến hành làm thí điểm để bảo đảm thống nhất và giao cho cho HĐND tỉnh quyết định nội dung phân cấp đối với cấp huyện.

Tuy nhiên, Hội đồng Dân tộc thống nhất lựa chọn phương án 2. Bởi, phương án này sẽ bảo đảm phân cấp triệt để cho cấp huyện chủ động, linh hoạt trong việc điều hành, quản lý triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; đồng thời là cơ sở để phục vụ xây dựng các chương trình mục tiêu quốc gia cho giai đoạn 2026-2030.

ANH PHƯƠNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.