Sẽ xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân không cung cấp tài liệu theo yêu cầu của VKS

Vừa qua, VKSND Tối cao, TAND Tối cao cùng 11 bộ, ngành đã ký kết Thông tư liên tịch số 09/2025 (TTLT 09/2025), hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205/2025/QH15 về việc thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công (Nghị quyết 205).

Thông tư liên tịch 09/2025 đã hướng dẫn cụ thể các quy định của Nghị quyết 205 về đối tượng, lĩnh vực được bảo vệ; nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của VKSND và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong việc cung cấp, tiếp nhận, xử lý thông tin, khởi kiện và giải quyết vụ án dân sự công ích; trình tự, thủ tục cung cấp, tiếp nhận xử lý thông tin; xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ; khởi kiện, giải quyết và thi hành án đối với vụ án dân sự công ích...

Cung cấp tài liệu, chứng cứ cho VKS trong 15 ngày

Tại khoản 2 Điều 9 Nghị quyết 205 quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu, chứng cứ có trách nhiệm cung cấp theo yêu cầu của VKS trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu; trường hợp không cung cấp được thì trả lời bằng văn bản, nêu rõ lý do.

13 bộ, ngành tiến hành ký kết Thông tư liên tịch 09/2025 vào đầu tháng 11 vừa qua. Ảnh: Hoàng Huy

Quy định trên được cụ thể hóa tại Điều 9 TTLT 09/2025, theo đó, VKS ban hành quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ mà cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý.

Quyết định phải ghi rõ thông tin, tài liệu, chứng cứ cần cung cấp; lý do cung cấp; họ, tên, nơi cư trú, làm việc của cá nhân; tên, địa chỉ trụ sở của cơ quan, tổ chức đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu, chứng cứ cần thu thập.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân đang lưu giữ, quản lý thông tin, tài liệu, chứng cứ phải thực hiện yêu cầu của VKS. Trường hợp không thực hiện yêu cầu của VKS mà không có lý do chính đáng thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật. Việc xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân không loại trừ trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ.

Liên quan đến vấn đề định giá tài sản, VKS có quyền quyết định định giá tài sản, định giá lại tài sản bằng việc thành lập Hội đồng định giá hoặc yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xác định giá tài sản.

Xử lý cơ quan đã được VKS kiến nghị nhưng không khởi kiện

Liên quan đến quy trình khởi kiện, Điều 19 TTLT 09/2025 nêu rõ VKS thông báo bằng văn bản cho chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương có quyền dân sự bị xâm phạm hoặc người đại diện hợp pháp của họ để họ khởi kiện vụ án dân sự.

Nếu quá thời hạn 30 ngày mà VKS không nhận được văn bản trả lời của các chủ thể này thì VKS thực hiện kiến nghị khởi kiện. Trường hợp các chủ thể nêu trên có văn bản đề nghị cơ quan, tổ chức khác có quyền, trách nhiệm khởi kiện thực hiện khởi kiện thì VKS theo dõi và hỗ trợ khởi kiện khi có đề nghị.

VKS thực hiện quyền kiến nghị khởi kiện trong hai trường hợp: Thứ nhất là không nhận được văn bản trả lời của các chủ thể đã gửi thông báo. Thứ hai là trường hợp hết thời hạn 15 ngày kể từ ngày VKS ban hành quyết định yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công chấm dứt hành vi vi phạm, áp dụng biện pháp để ngăn chặn, khắc phục hậu quả mà các chủ thể này không thực hiện hoặc không có văn bản trả lời.

Khi cơ quan, tổ chức được VKS gửi văn bản kiến nghị khởi kiện nhưng không khởi kiện mà không có lý do chính đáng hoặc đã đề nghị được áp dụng biện pháp xử lý khác, được VKS chấp nhận nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ thì VKS có quyền thông báo cho cơ quan, tổ chức quản lý cấp trên.

Cơ quan, tổ chức cấp trên có trách nhiệm trả lời bằng văn bản trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo của VKS, nêu rõ biện pháp xử lý trách nhiệm của cấp dưới nếu đồng ý với ý kiến của VKS; trường hợp không đồng ý với ý kiến của VKS thì nêu rõ lý do.

ĐẶNG LÊ