SEC phải xóa 10 tỷ USD tiền phạt vì không thu được

Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.

Paul Bilzerian đã lẩn tránh Ủy ban Chứng khoán và giao dịch Mỹ (SEC) lâu đến nỗi ông hiện đang nợ cơ quan này 180 triệu USD tiền phạt gồm cả gốc và lãi - nhiều gấp gần 3 lần số tiền phạt mà tòa án ra phán quyết ông phải nộp cho SEC.

Trong suốt 31 năm, SEC đã tìm đủ cách để thu số tiền phạt 62 triệu USD từ Bilzerian - một nhà tài chính phạm tội gian lận chứng khoán - nhưng bất thành. Để tránh phải nộp phạt, Bilzerian hết lấy cớ nghèo đến tuyên bố phá sản 2 lần. Sau đó, ông ta chuyển đến đảo quốc St. Knitts and Nevis, vượt khỏi tầm kiểm soát của cơ quan chức năng Mỹ.

Hồi năm 2014, Bilzerian nói với tờ báo Wall Street Journal rằng ông “thà chết đói còn hơn kiếm 1 USD để nuôi thân và nộp cho Chính phủ 1 xu trong số tiền đó”. Đến nay, ông này đã thành công trong việc trốn phạt.

Câu chuyện của Bilzerian là một ví dụ điển hình cho thấy những thách thức mà SEC gặp phải trong việc thực thi án phạt đối với những cá nhân bị phạt nhưng sẵn sàng nghĩ ra đủ mọi cách để tránh phải nộp phạt. Ngoài ra, trong một số trường hợp, SEC công khai những khoản phạt mà họ không bao giờ thu vì bị cáo có thể được miễn trừ nếu nộp phạt trong các vụ án hình sự hoặc vụ án ở nước ngoài có liên quan.

Điều này có nghĩa là số tiền phạt mà SEC thực chất thu được ít hơn nhiều so với mức phạt được công bố.

Theo số liệu mà Wall Street Journal thu thập được, trong năm 2023, SEC có số hóa đơn phạt tổng trị giá 4,9 tỷ USD đối với các hành vi gian lận tài chính. Tuy nhiên, cơ quan này cũng phải xóa bỏ số tiền phạt 1,4 tỷ USD trong mấy năm trước đó. Trong vòng 10 năm, SEC đã phải xóa số tiền phạt khoảng 10 tỷ USD.

SEC cho biết cơ quan này làm việc tích cực để phục hồi thiệt hại cho các nhà đầu tư là nạn nhân trong các vụ gian lận tài chính. “Nhờ nỗ lực không ngừng nghỉ của chúng tôi, Ủy ban đã trả lại hàng tỷ USD cho nhà đầu tư chỉ riêng trong 4 năm qua”, một phát ngôn viên của SEC nói. Giới chức SEC tiết lộ rằng nhìn chung, SEC thường thu được khoảng 2/3 số tiền phạt trong các bản án được đưa ra.

Từ sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008-2009, SEC đối mặt sức ép chính trị phải áp mức phạt cao hơn - theo giáo sư James Park thuộc Đại học California, LA.

Trong tài khóa 2024 kết thúc vào tháng 9, SEC cho biết nhận được quyết định của tòa án thu tổng cộng 8,2 tỷ USD tiền phạt, mức cao nhất trong lịch sử. Tuy nhiên, có khả năng hơn một nửa số tiền phạt này sẽ không bao giờ được chuyển vào tài khoản của Chính phủ Mỹ. Đó là bởi Terraform Labs - một nhà phát hành tiền ảo bị phạt số tiền 4,4 tỷ USD - sẽ không phải nộp tiền phạt cho SEC miễn sao công ty này hoàn tiền đầy đủ cho nhà đầu tư thông qua quy trình phá sản.

Nếu tính cả vụ Terraform, trong năm 2024, SEC chỉ thu được 23% số tiền phạt phải thu. Nếu không tính vụ Terraform, tỷ lệ tiền phạt thu được đạt 51%.

Đối với những khoản phạt không thu được trong vòng 2 năm, SEC sẽ tiến hành xóa phạt. Trong một số trường hợp, có quan này vẫn cố gắng tìm cách thu những khoản phạt đó, thường là thông qua sự can thiệp của tòa án, nhưng không rõ tỷ lệ thành công là bao nhiêu.

SEC có một văn phòng thu phạt với quy mô nhỏ, và văn phòng này sử dụng những chiến thuật như phong tỏa tiền lương hoặc tạm giữ tài sản của bị cáo để thu phạt, nhưng thành công tùy từng trường hợp. Đối với những bị cáo có khả năng nộp phạt thấp, SEC đôi khi vạch ra kế hoạch cho việc nộp phạt.

Chẳng hạn, nhà cựu môi giới chứng khoán Randall Letcavage - người nợ SEC khoảng 10 triệu USD tiền phạt - được yêu cầu nộp 5.000 USD mỗi tháng. Tính đến tháng 5/2022, ông này mới nộp được 12.470 USD - theo một tài liệu tòa án mới được công bố.

Điệp Vũ