Shopee, TikTok Shop tăng phí: Nguy cơ người bán rời sàn TMĐT đông kỷ lục

Mới đây, sàn thương mại điện tử Shopee, TikTok Shop thông báo áp dụng tăng phí sàn với các nhà bán hàng kể từ 1/4. TikTok Shop gọi là "phí hoa hồng", tăng từ 1-3% lên 1-4% với gian hàng thông thường (shop thường) và 1-5,78% lên 1,21-7,7% với gian hàng chính hãng (shop mall).

Còn Shopee điều chỉnh phí với shop thường, theo đó phí sàn tối đa - gọi là phí cố định - từ 4% lên mức cao nhất 10%. Hầu hết các ngành hàng hiện chịu phí 3-4% sẽ thành 7-9%. Ngoài ra, Shopee còn ngừng cung cấp miễn phí một số gói hỗ trợ nhà bán khác liên quan, thu phí cố định vận chuyển trả hàng.

Ngay sau thông tin này, cộng đồng người bán hàng trên các sàn thương mại điện tử đã bày tỏ sự hoang mang, lo lợi nhuận sụt giảm. Thậm chí, nhiều người còn dự định "rời cuộc chơi". Trên một hội nhóm Facebook, nickname Tùng Giang bàn luận: "Năm 2025-2026 chắc chắn sẽ chứng kiến tỷ lệ người bán rời sàn nhiều nhất trong lịch sử thương mại điện tử Việt Nam. Tôi dự đoán tỷ lệ này sẽ từ 25 - 35% người bán, thương hiệu nhỏ sẽ rời sàn".

Shopee, TikTok Shop tăng phí sàn từ 1/4 khiến người bán hàng lo lắng. (Ảnh minh họa)

Đưa ra nguyên nhân cụ thể, người này nhận xét, chính sách thuế hiện đã siết chặt không một lỗ hổng. Bước tiếp theo cơ quan quản lý có thể sẽ đưa ra quy định cụ thể mốc doanh thu nào thì buộc người bán đăng ký theo hộ kinh doanh, rồi hộ kinh doanh phải kê khai và lên pháp nhân công ty, thuế VAT bắt buộc người bán phải đóng...

Vì thế, những người bán, thương hiệu nào chi phí trên 50% thì xác định thời gian kinh doanh trên sàn chỉ có thể cầm cự rồi giải thể. Cơ hội lớn để chiếm thị phần trên sàn thương mại điện tử sẽ dành cho doanh nghiệp đã có sự đầu tư vận hành chuẩn chỉnh theo hình thức hộ kinh doanh kê khai và doanh nghiệp, đồng thời liên kết với các nhà máy để có giá vốn tối ưu hơn.

Chị Phạm Thị Bích Hạnh, một tiểu thương chuyên bán đồ điện tử, gia dụng thông minh cho biết, các mặt hàng của chị bán trên Shopee chịu phí 1-4% tùy loại, nay sắp tăng lên 1,5-9,5%. Với TikTok Shop, mức tối đa phải trả là 4%. "Tăng phí là cú sốc với người bán nào phụ thuộc hoàn toàn vào sàn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc giá bán của sản phẩm sẽ trở nên kém cạnh tranh hơn. Tôi có lẽ phải chuyển sang hướng kinh doanh khác”, chị Hạnh nói.

Chị Hạnh nhẩm tính: trong công thức kinh doanh, mặt bằng chiếm 7-10% so với doanh thu. Ngày xưa bán qua Shopee để đỡ chi phí này nhưng với chính sách tăng phí như hiện giờ thì không còn.

Đồng quan điểm, Ngọc Quỳnh (ở Hà Nội) phân tích, bán hàng trên sàn hay trên các nền tảng xã hội có ưu điểm là tiếp cận được với khách hàng trên toàn quốc. Nhưng bù lại là các khoản chi phí cố định trả cho sàn, chi phí hoa hồng cho sàn, chi phí hoa hồng cho trung gian thiết lập tài khoản, mở gian gian hàng, chi phí hoa hồng cho trung gian kích hoạt đẩy sản phẩm lên trạng thái ưu tiên, chi phí quảng cáo...

"Tổng hợp tất cả các loại chi phí này còn cao hơn gấp nhiều lần chi phí thuê cửa hàng mặt phố hoặc mặt bằng trong trung tâm thương mại. Trong khi chi phí nhiều có thể khiến giá hàng hóa không thể rẻ như trước, khách hàng mua ít hơn. Nếu vậy thì những người bán nhỏ lẻ không thể trụ được trên sàn thương mại điện tử", Quỳnh nói.

Còn anh Đinh Ngọc Cương (ở Phú Thọ) cho biết năm 2020, anh bắt đầu bán quần áo trên Shopee với phí sàn 2%. Hiện mặt hàng này chịu phí 4% và sẽ vọt lên 10% từ tháng sau. “Từ 1/4, mỗi sản phẩm như một cái áo hay cái quần bán ra trên sàn này sẽ gánh tối thiểu 16,5% thuế phí, bao gồm phí sàn 10%, phí thanh toán (5%), thuế (1,5%), chưa tính chi phí dành cho quảng cáo”, anh Cương nói.

Cũng theo anh Cương, với phí sàn 10%, bán thời trang online không còn là màu hồng, không còn lợi nhuận. "Nếu muốn trụ lại chắc phải tăng giá bán hàng. Nhưng đó cũng không phải biện pháp lâu dài và hiệu quả, vì như thế cũng đồng nghĩa với mất khách và không thể cạnh tranh", anh Cương băn khoăn và bày tỏ dự định có thể chuyển sang bán hàng trên Facebook, chấp nhận không thể tiếp cận được lượng khách mua đông đảo.

Không chỉ người bán mà cả người mua cũng bày tỏ sự thất vọng khi cả Shopee và TikTok Shop đều tăng phí sàn. Chị Hoàng Thị Thu Hà (Hà Nội) chia sẻ: "Trước đây tôi thường săn hàng trên các sàn thương mại điện tử vì giá ưu đãi nhưng nếu các sàn tăng phí thì chắc chắn người bán hàng cũng sẽ đẩy phí lên, điều này khiến giá hàng hóa mua trên các sàn thương mại điện tử không còn lý tưởng như trước nữa. Nếu vậy tôi sẽ chuyển hướng sang mua trực tiếp".

Chị Hà cũng dự báo, rất có thể "làn sóng" tăng phí này của các sàn thương mại điện tử sẽ góp phần làm thay đổi thói quen bán hàng và mua sắm. "Sắp hết rồi thời mua online giá tốt hơn mua cửa hàng rồi, người mua online sẽ ít hơn và người bán vì thế cũng có thể chuyển sang bán hàng trực tiếp", chị nói.

PHẠM DUY - NGUYỄN YẾN