Siết tình trạng 'tăng vốn ảo', 'góp vốn khống'

Tình trạng “tăng vốn ảo”, “góp vốn khống”... xảy ra thời gian qua đã gây ra bức xúc dư luận, ảnh hưởng rất lớn đến sự minh bạch của thị trường, cũng như niềm tin của nhà đầu tư. Sự việc xảy ra ở Công ty Cổ phần Tập đoàn Sen Tài Thu hay Công ty Cổ phần Xây dựng FLC Faros liên quan đến nâng khống vốn điều lệ đã gây thiệt hại cho các nhà đầu tư... một lần nữa cho thấy, vẫn còn có những lỗ hổng pháp lý, cũng như thiếu sự kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ để sớm phát hiện, ngăn chặn, xử lý tình trạng này.

Không khó để thấy, việc tăng vốn ảo nhưng hậu quả xảy ra thì thật. Thiệt thòi trước hết thuộc về các cổ đông và các nhà đầu tư.

Một trong những bất cập liên quan đến vấn đề này, đó là Luật Doanh nghiệp năm 2020 không quy định mức vốn điều lệ cụ thể đối với doanh nghiệp nói chung. Tùy vào khả năng kinh tế của chủ sở hữu và mục đích hoạt động sẽ tự quyết định mức vốn điều lệ. Đây cũng chính là một “khoảng trống” để các đối tượng lợi dụng, tìm mọi thủ đoạn để “tô vẽ” tạo nên một doanh nghiệp khỏe mạnh nhằm đánh lừa nhà đầu tư. Bởi những nhà đầu tư trên thị trường thường vẫn có niềm tin rằng, vốn điều lệ của một doanh nghiệp càng lớn thì đồng nghĩa với vị thế của doanh nghiệp trên thị trường của doanh nghiệp đó càng cao. Việc tăng vốn ảo, hay góp vốn khống đã dẫn tới việc đánh giá về tiềm lực của doanh nghiệp bị méo mó, không phản ánh đúng tình hình “sức khỏe” thật của doanh nghiệp. Không ít nhà đầu tư đã trở thành nạn nhân của tình trạng góp vốn khống, tăng vốn ảo.

Việc thực hiện quy định về góp vốn bằng các tài sản không phải đồng Việt Nam như: quyền sử dụng đất, bí quyết công nghệ, máy móc, thiết bị… gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do Luật Doanh nghiệp không quy định rõ thời hạn tối đa phải hoàn thành việc góp vốn. Điều này dễ dẫn tới tình trạng góp “vốn ảo” trong trường hợp định giá tài sản góp vốn quá cao so với giá trị thực tế. Bên cạnh đó, việc thực hiện quy định của Luật Doanh nghiệp về giám sát, kiểm tra, chế tài xử lý vi phạm về đăng ký doanh nghiệp cũng gặp khó khăn đối với các hành vi vi phạm pháp luật từ các doanh nghiệp không hoạt động tại địa chỉ đăng ký, không hoạt động sau khi thành lập.

Để khắc phục tình trạng này, sửa đổi Luật Doanh nghiệp lần này theo hướng bổ sung quy định giải thích từ ngữ về “hồ sơ giả mạo”, “hồ sơ không trung thực, không chính xác”, “kê khai khống vốn điều lệ”; bổ sung quy định hành vi bị nghiêm cấm “kê khai giả mạo”. Đặc biệt, đối với tài sản góp vốn theo hướng quy định rõ tài sản góp vốn là đồng Việt Nam và tài sản khác quy định tại Bộ luật Dân sự phải định giá được bằng đồng Việt Nam. Đồng thời, bổ sung quy định việc đăng ký thay đổi vốn điều lệ phải kèm theo bản sao giấy tờ chứng minh hoàn tất việc thay đổi vốn điều lệ; bổ sung quy định giao văn bản hướng dẫn Luật quy định chi tiết về các trường hợp mà thành phần hồ sơ đăng ký doanh nghiệp phải bổ sung giấy tờ chứng minh năng lực góp vốn. Cùng với đó, sửa đổi, bổ sung quy định cơ quan đăng ký kinh doanh có quyền “Trực tiếp hoặc đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra, giám sát doanh nghiệp theo nội dung trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp; yêu cầu báo cáo, kiểm tra các trường hợp có dấu hiệu bất thường về đăng ký vốn điều lệ, thay đổi vốn điều lệ”.

Việc sửa đổi, bổ sung các quy định như trên là rất cần thiết. Cùng với đó, cần xem xét tăng mức chế tài xử phạt đối với hành vi kê khai khống vốn điều lệ, kê khai không trung thực, không chính xác nội dung hồ sơ đăng ký doanh nghiệp. Chỉ khi quy định pháp luật đủ chặt chẽ, chế tài đủ mạnh, đủ răn đe thì mới hạn chế tình trạng “vốn ảo”, “đăng ký khống vốn điều lệ”, “thành lập doanh nghiệp ma” nhằm trục lợi như thời gian qua.

Song Hà