Siêu đô thị công nghệ của Trung Quốc có nguy cơ trở thành 'bẫy thu nhập cao'

Thành phố Thâm Quyến còn được mệnh danh là Thung lũng Silicon của Trung Quốc Ảnh: Shutterstock

Năm 2018, GDP của thành phố đạt 2,42 nghìn tỷ nhân dân tệ (372 tỷ USD), lần đầu tiên vượt qua Hồng Kông. Trước năm 1980, GDP của Thâm Quyến chỉ bằng 0,2% của Hồng Kông. Trong khi đó, GDP bình quân đầu người của Thâm Quyến đã tăng vọt từ 200 USD lên 30.000 USD trong bốn thập kỷ qua, đứng đầu trong số các thành phố đại lục và tiệm cận với mức của Hàn Quốc, theo Ngân hàng Thế giới.

Bẫy thu nhập cao dường như phản ánh sự trì trệ trong tăng trưởng kinh tế, nhưng nó cũng có thể còn có những vấn đề sâu xa đối với động lực tăng trưởng và mô hình phát triển của một quốc gia hoặc thành phố.

Khi xã hội bước vào giai đoạn thu nhập cao, nhu cầu phúc lợi xã hội của người dân sẽ tăng lên, nhưng chi phí phúc lợi cao không thực tế có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính và nợ chính phủ cao.

Sau đó, ngành sản xuất suy giảm khi các nhà máy dần chuyển sang các nền kinh tế mới nổi để tránh chi phí lao động tăng cao, và điều này đe dọa chuỗi cung ứng trong nước. Khoảng cách giàu nghèo cũng có thể mở rộng.

Là một nơi thử nghiệm cho các cải cách theo định hướng thị trường, Thâm Quyến từng nổi tiếng với văn hóa bắt chước và các cửa hàng bán đồ ăn cắp mẫu.

Nhưng ngày nay, đây là quê hương của một số tên tuổi lớn nhất trong ngành công nghệ của Trung Quốc, bao gồm Huawei Technologies, nhà sản xuất trạm gốc viễn thông lớn nhất thế giới; Tencent, gã khổng lồ đa phương tiện; và DJI, nhà sản xuất máy bay không người lái lớn nhất thế giới.

Thành phố hiện có 3 triệu doanh nghiệp và 6 triệu nhân tài chuyên môn. Nhưng mặt khác, chi phí lao động tăng cao và bong bóng bất động sản đã khiến thành phố trở nên kém hấp dẫn hơn đối với các nhà sản xuất có kế hoạch xây dựng các nhà máy mới.

Tốc độ tăng trưởng GDP của Thâm Quyến đã xuống dưới 10% kể từ năm 2014. Nó đạt 6,7% vào năm 2019 trước khi giảm xuống 3,1% vào năm ngoái khi nền kinh tế toàn cầu bị tàn phá bởi đại dịch Covid-19.

Để đối phó với những thách thức tái cơ cấu, Giáo sư Tang của Trường Kinh tế và Quản lý thuộc Viện Cáp Nhĩ Tân kết luận rằng rủi ro có thể giảm đáng kể với sự trợ giúp của các ngành công nghiệp mới nổi, vì đổi mới cho phép tăng trưởng kinh tế bền vững hơn.

Thâm Quyến hiện đang đặt mục tiêu tăng gấp đôi cả tổng GDP và bình quân đầu người trong vòng 15 năm tới bằng cách ưu tiên các lĩnh vực liên quan đến phát triển mạch tích hợp, trí tuệ nhân tạo và y sinh học, theo một bản thiết kế được chính quyền Thâm Quyến công bố vào tháng 12.

Mục tiêu này cũng có nghĩa là tăng trưởng thấp hơn đáng kể so với những gì nó đã thấy trong 15 năm qua, khi nền kinh tế tăng trưởng gần gấp 5 lần, từ 580 tỷ nhân dân tệ năm 2006 lên 2,8 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm 2020.

Nhã Trúc