'Siêu trăng' có thể sẽ xuất hiện đúng dịp trung thu

Khi quan sát siêu trăng tròn nhất vào thời điểm hoàng hôn, người Việt Nam sẽ có cái nhìn rất đẹp mắt do hiệu ứng "ảo ảnh Mặt Trăng", xảy ra do việc nhìn thiên thể này khi còn treo thấp, xuyên qua lớp khí quyển dày. Ảo ảnh này sẽ khiến siêu trăng mang một màu hồng cam huyền ảo và trông còn to hơn nữa.

Siêu trăng tháng 9 còn có bạn đồng hành là Sao Mộc và Sao Thổ, hiện ra rất rõ trong những ngày này. Trong đó Sao Mộc sẽ nằm ngay cạnh bên trái siêu trăng, trong chòm sao Bạch Dương.

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA)

Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA) lý giải, khi Mặt Trăng chuyển động quanh Trái Đất, phần được chiếu sáng có lúc không về phía Trái Đất, có lúc chỉ một phần và có lúc hướng toàn bộ. Vì thế, người quan sát nhìn thấy các pha tròn - khuyết - bán nguyệt - lưỡi liềm... của Mặt Trăng. Ở mỗi chu kỳ trăng, luôn có một lần toàn bộ phần được chiếu sáng của nó hướng về phía Trái Đất, các nhà thiên văn gọi đó là điểm trăng tròn. Khi đó người từ Trái Đất có thể thấy trăng lớn hơn và sáng hơn một chút và gọi hiện tượng đó là siêu trăng. Tuy nhiên, siêu trăng cũng không có sự ưu tiên nào cho tháng 8 âm lịch, và vì thế hoàn toàn không có căn cứ cho việc rằm tháng 8 thì trăng sáng hơn.

Một điều thú vị nữa là xác suất mà điểm trăng tròn rơi vào ngày 16 âm lịch cao hơn rơi vào ngày 15. Lý do là vì chu kỳ pha của mặt trăng là 29,53 ngày, có nghĩa là nửa chu kỳ (từ điểm hoàn toàn không trăng tới điểm tròn hoàn hảo và ngược lại) kéo dài khoảng 14,76 ngày.

Trong khi đó, ngày mùng 1 âm lịch được quy ước là ngày có chứa điểm hoàn toàn không trăng (trong âm lịch gọi là điểm sóc). Điểm đó có thể rơi vào bất cứ thời điểm nào trong ngày mùng 1, cộng thêm nửa chu kỳ pha thì sẽ ra gần đúng điểm trăng tròn. Như vậy, chỉ cần điểm sóc rơi vào đâu đó quá 7 giờ sáng ngày mùng 1 của tháng âm lịch nào đó, thì điểm trăng tròn sẽ rơi vào ngày 16 thay vì 15.

Năm nay, người yêu thiên văn có thể quan sát hiện tượng siêu trăng như trăng tròn thông thường, chỉ cần trời ít mây là có thể nhìn thấy Mặt Trăng mà không cần chuẩn bị dụng cụ bảo vệ mắt khi quan sát.