Số hóa quản lý rừng - Mở lối xuất khẩu bền vững

Gia đình ông Trương Minh Giang ở thôn Đá Chông, xã Yên Bình là 1 trong hơn 2.000 hộ đã được cấp mã số vùng trồng rừng nguyên liệu từ đầu năm 2025, với 4 ha quế và keo. Diện tích này được ông Giang quản lý thông qua ứng dụng iTwood trên điện thoại thông minh. Sử dụng ứng dụng, các thông tin về chủ rừng, địa chỉ lô rừng, diện tích, loài cây trồng, năm trồng, số lượng cây, chu kỳ, chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC)… đều được cập nhật chi tiết.

Ông Giang chia sẻ: “Ban đầu, chúng tôi còn bỡ ngỡ, chưa quen với việc sử dụng ứng dụng cũng như thao tác nhập dữ liệu theo từng giai đoạn sinh trưởng, chăm sóc cây trồng. Tuy nhiên, sau khi được cán bộ Trung tâm Nghiên cứu kinh tế lâm nghiệp và Chi cục Kiểm lâm tỉnh hướng dẫn, đến nay, gia đình tôi đã sử dụng thành thạo ứng dụng iTwood. Chỉ cần mở điện thoại là biết tình trạng rừng của gia đình”.

Cũng là 1 trong những hộ gắn bó nhiều năm với nghề trồng rừng, ông Lạc Văn Sản ở thôn Khe Gầy, xã Yên Bình tâm sự, trước đây, để kiểm tra hiện trạng rừng, ông phải mất nhiều ngày đi thực địa từng khu vực. Bây giờ, chỉ cần vài thao tác trên điện thoại, toàn bộ thông tin về số lượng cây trồng, chu kỳ kinh doanh hay trữ lượng các-bon đều hiện lên rõ ràng. "Có ứng dụng này, tôi không phải đến tận nơi, chỉ cần ở nhà cũng có thể quản lý được rừng của mình. Mọi thủ tục xuất bán, xác nhận kiểm lâm đều nhanh hơn, thuận tiện hơn và tiết kiệm chi phí" - ông Sản cho biết.

Tỉnh Lào Cai hiện có hơn 4.197 ha rừng nguyên liệu được cấp mã số vùng trồng, với tổng số 5.182 mã số cấp cho 2.103 chủ rừng và hộ dân. Đây là dữ liệu quan trọng phục vụ truy xuất nguồn gốc gỗ hợp pháp, đảm bảo tính minh bạch trong sản xuất, đồng thời là cơ sở để kết nối với các thị trường xuất khẩu.

Để người dân sử dụng hiệu quả công nghệ, Trung tâm Nghiên cứu kinh tế lâm nghiệp phối hợp với Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai đã tổ chức nhiều lớp tập huấn hướng dẫn sử dụng ứng dụng iTwood. Thông qua mã số vùng trồng, người dân có thể đo đếm, giám sát lượng các-bon tích trữ trong rừng, từ đó, hình thành tín chỉ các-bon - hướng đi tiềm năng trong phát triển kinh tế xanh. Bên cạnh đó, các chủ rừng còn được hướng dẫn kỹ năng đo đạc, lập ô tiêu chuẩn để tính toán trữ lượng gỗ và diện tích trên môi trường số.

Không chỉ số hóa dữ liệu vùng trồng, Lào Cai hiện có hơn 36.400 ha rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC và chứng nhận quế hữu cơ, mở ra cơ hội lớn trong xuất khẩu sản phẩm lâm nghiệp sang các thị trường "khó tính" như châu Âu, Nhật Bản, Mỹ. Hiện nay, chương trình chuyển đổi số trong lĩnh vực lâm nghiệp đang được thí điểm tại 5 tỉnh miền núi phía Bắc, trong đó Lào Cai được đánh giá là địa phương đi đầu với cách làm bài bản, linh hoạt, gắn kết chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân.

Từ việc cấp mã vùng trồng, quản lý chứng chỉ FSC đến lưu trữ dữ liệu trên nền tảng số, các bước triển khai đều hướng đến mục tiêu phát triển rừng bền vững, gắn với lợi ích kinh tế lâu dài.

Ông Nguyễn Việt Hà - Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai nhấn mạnh: “Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu của ngành lâm nghiệp. Thời gian tới, Chi cục sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị chuyên môn mở rộng cấp mã vùng trồng cho toàn bộ diện tích rừng sản xuất, nhất là các vùng quế hữu cơ, keo, bồ đề…

Đồng thời, đơn vị sẽ nâng cấp hệ thống cơ sở dữ liệu, kết nối đồng bộ với nền tảng quản lý quốc gia để tăng tính minh bạch, truy xuất nguồn gốc sản phẩm lâm nghiệp. Mục tiêu là giúp người dân quản lý rừng thuận lợi hơn, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thị trường, hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững gắn với kinh tế xanh”.

Với định hướng phát triển lâm nghiệp hiện đại, minh bạch và thân thiện với môi trường, Lào Cai đang dần hình thành chuỗi giá trị lâm nghiệp số, nơi mỗi cánh rừng không chỉ mang lại sinh kế, mà còn trở thành tài sản số hóa có thể sinh lợi thông qua thương mại, tín chỉ các-bon và xuất khẩu. Đây chính là bước chuyển quan trọng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu “Số hóa quản lý rừng - mở lối xuất khẩu bền vững”, đưa lâm nghiệp trở thành ngành kinh tế xanh, hiệu quả và bền vững trong tương lai.

Nguyễn Thị Thu Trang