Số phận lạ lùng của túi bụi Mặt Trăng tàu Apollo 11 mang về

NASA từ lâu vẫn tuyên bố họ là chủ sở hữu hợp pháp duy nhất của bụi Mặt Trăng. Cơ quan này đã trải qua vài thập kỷ xử lý tranh chấp với những người bằng cách nào đó có được những mẫu vật tương tự từ chương trình Apollo. NASA thường giành chiến thắng trong những cuộc chiến này. Tuy nhiên, số bụi Mặt Trăng sắp được bán tại nhà Bonhams đã nhiều lần lọt khỏi tay chính phủ và giờ thì NASA không thể thu hồi.

Kể từ khi các sứ mệnh Apollo mang về những mẫu vật đầu tiên, bụi Mặt Trăng đã trở thành một món hàng quý hiếm. Từ năm 1969 đến năm 1972, NASA đã thu thập khoảng 2.200 mẫu đá, lõi, đá cuội, cát và bụi từ Mặt Trăng, phần lớn trong số đó được cơ quan này giữ lại để nghiên cứu. Tuy nhiên, thông qua một loạt các tình huống từ ngẫu nhiên đến trộm cắp trắng trợn, một số cá nhân đã có được bụi Mặt Trăng của NASA và một số thậm chí còn tìm cách bán nó.

NASA khẳng định rằng những người này sở hữu bất hợp pháp tài sản của cơ quan và trong nhiều năm, chính phủ đã triển khai những chiến dịch phức tạp, đôi khi kỳ lạ, để đoạt lại các mẫu vật Mặt Trăng.

Vào năm 2011, một cuộc điều tra đã đưa các quan chức đến một cửa hàng Denny’s ở Riverside, California, nơi họ bắt gặp một người phụ nữ 74 tuổi đang tìm cách bán một "đốm" đá Mặt Trăng mà bà cho rằng Neil Armstrong đã tặng chồng bà vào những năm 1970.

Mặc dù đã thu lại được phần lớn, có một mẫu bụi vẫn nằm ngoài tầm tay của NASA.

Câu chuyện về việc cơ quan này để mất nó đã bắt đầu từ khi Armstrong lần đầu tiên đáp xuống Mặt Trăng, thu thập một vài muỗng bụi và cất vào một chiếc túi. NASA chưa bao giờ thực sự có kế hoạch cụ thể cho chiếc túi này, và rất lâu sau khi Armstrong trở về Trái Đất, chiếc túi chỉ có giá 15 USD được gửi đi lưu giữ tại Bảo tàng Vũ trụ Cosmosphere ở Kansas.

Cuộc chuyển giao đó ít được để ý, ngoại trừ Giám đốc Bảo tàng Max Ary, người đã ngấm ngầm bán những hiện vật mà NASA cho Cosmosphere mượn. Cuối cùng khi Ary bị bắt và lĩnh án vào năm 2005, sau khi cảnh sát điều tra Mỹ thu giữ hàng trăm hiện vật vũ trụ bị đánh cắp, bao gồm cả chiếc túi bụi Mặt Trăng của Neil Armstrong.

Cảnh sát Tư pháp Mỹ cuối cùng đành bán bộ sưu tập của Ary trong một cuộc đấu giá trực tuyến và một người đam mê địa chất tên là Nancy Lee Carlson đã trả 995 USD cho rất nhiều món, bao gồm một túi bụi, gối tựa đầu từ mô-đun chỉ huy Apollo và chìa khóa khởi động cho tàu vũ trụ Soyuz T-14 của Liên Xô.

Carlson nghi ngờ rằng chiếc túi bụi Mặt Trăng còn đáng giá hơn rất nhiều. Để xác nhận hiện vật bên trong nó là thật, cô gửi chiếc túi đến NASA để thử nghiệm vào năm 2015. Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ không chỉ xác định rằng chiếc túi là hàng thật mà còn thuộc về chính phủ. Nhưng Carlson đã kiện thành công NASA để lấy lại chiếc túi – sau khi thẩm phán tuyên bố rằng cô mua nó một cách hợp pháp.

Năm 2017, Carlson bán túi bụi với giá 1,8 triệu USD tại Sotheby’s. Nhưng chiếc túi khi đó đã được làm sạch.

Thì ra trong quá trình thử nghiệm, NASA đã sử dụng những mẩu băng carbon nhỏ để thu thập bụi Mặt Trăng từ chiếc túi, sau đó gắn những băng đó vào một loạt đĩa nhôm nhỏ và quyết định "ỉm đi". Họ chỉ trả lại Carlson vỏ túi theo yêu cầu của tòa án.

Carlson lại kiện NASA một lần nữa, cáo buộc cơ quan này không chỉ làm hỏng chiếc túi trong khi thẩm định nó mà còn lấy đi bụi Mặt Trăng bên trong. NASA cuối cùng đành phải trả lại gần như toàn bộ bụi Mặt Trăng mà họ đã thử nghiệm cho Carlson. Và hiện nay, người phụ nữ này đã giao đầy đủ các đĩa phủ bụi Mặt Trăng đó cho nhà đấu giá Bohams, ước tính rằng chúng có thể mang lại từ 800.000 đến 1,2 triệu USD.

Mời quý độc giả xem video: Thiên Thạch mặt trăng tiền tỷ gây nguy hiểm cho con người?. Nguồn: VTC9.

Thiên Trang (TH)