Sốc nhiệt khi trời nắng có thể gây tử vong nhưng làm theo cách này thì ai cũng tránh được cửa tử

Theo dự báo thời tiết của Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia, nhiều tỉnh thành trên cả nước tiếp tục có nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 36-38 độ, có nơi trên 39 độ.

Do ảnh hưởng của nắng nóng kết hợp với độ ẩm trong không khí giảm thấp nên khi đi ra ngoài trong điều kiện thời tiết nắng nóng gay gắt có thể gây ra tình trạng mất nước, kiệt sức, đột quỵ do sốc nhiệt do tiếp xúc lâu với nền nhiệt độ cao.

Sốc nhiệt là gì?

Sốc nhiệt là tình trạng thân nhiệt tăng cao quá mức (trên 40 độ C) và diễn ra đột ngột do tiếp xúc với nhiệt độ ngoài trời quá cao trong một khoảng thời gian dài.

Trong khi đó, cơ thể chưa kịp thích nghi dẫn đến ra nhiều mồ hôi khiến mất nước, chất điện giải làm tổn thương hệ thống kiểm soát thân nhiệt (điều hòa thân nhiệt) của thần kinh trung ương có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.

Nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị sốc nhiệt gồm:

Người già, trẻ em, phụ nữ: Là những người có khả năng chịu đựng kém.

Người mắc bệnh lý mạn tính như bệnh tim mạch, gan, ung thư...

Những người lao động ngoài trời như công nhân, nông dân, vận động viên thể thao, bộ đội huấn luyện ngoài thao trường, nhân viên giao hàng...

Những người bị sốc nhiệt đều có đặc điểm chung là lao động nhiều giờ trong điều kiện nắng nóng, không nghỉ ngơi và bổ sung nước, điện giải đầy đủ.

Triệu chứng sốc nhiệt

Sốc nhiệt có thể khởi phát đột ngột hoặc từ từ. Một số biểu hiện của sốc nhiệt là:

Ra mồ hôi nhiều, đau cơ, yếu cơ, chuột rút, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, nôn, choáng hoặc ngất.

Sốt cao trên 39 - 40 độ C.

Da khô, nóng.

Rối loạn ý thức như mê sảng, co giật, hôn mê. Đây là tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng, cần được xử trí tại chỗ ngay rồi đưa đi cấp cứu.

Thời gian vừa qua nhiều tỉnh thành trên cả nước có nắng nóng, có nơi đặc biệt nắng nóng gay gắt với nhiệt độ trên 39 độ.

Sốc nhiệt gây ra hậu quả gì?

Sốc nhiệt gây ra hậu quả là hoạt động chuyển hóa bình thường của cơ thể bị ngừng lại hoặc rối loạn, dẫn tới tổn thương rất nhiều cơ quan như hôn mê, co giật, trụy tim mạch, tổn thương gan, suy gan, rối loạn đông máu nội quản rải rác, tiêu cơ vân, suy thận, tổn thương thần kinh, thậm chí là tử vong.

Cách xử lý khi bị sốc nhiệt

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), sốc nhiệt bệnh thường rất nặng. Nạn nhân thường không tử vong ngay tại chỗ nhưng có thể tử vong tại các cơ sở y tế do đến muộn, suy đa tạng hoặc không được cấp cứu ban đầu kịp thời và đúng cách.

Nắng nóng gay gắt nhất là vào thời điểm 12-16 giờ hàng ngày. Nếu đi đường, làm việc lâu ngoài nắng vào thời điểm này sẽ rất nguy hiểm. Do đó, có thể gây nên tình trạng sốc nhiệt, trụy mạch, tổn thương não.

Khi có biểu hiện bị sốc nhiệt, cách xử lý khi bệnh nhân bằng cách hạ nhiệt, làm mát cơ thể nhanh chóng và các biện pháp chăm sóc hỗ trợ qua các bước:

Nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nắng nóng, vào nơi mát mẻ.

Sau đó, đặt nạn nhân nằm xuống, cởi bớt quần áo ra. Đồng thời, sử dụng nước lạnh hoặc khăn ướt phủ lên toàn bộ cơ thể người bị sốc nhiệt. Cùng đó dùng quạt thổi để hạ nhiệt. Có thể phun nước vào người, sử dụng quạt, cho người vào nước đá.

Tiếp tục theo dõi, nếu thấy bệnh nhân đỡ thì có thể ăn uống để bổ sung dinh dưỡng, phục hồi sức khỏe.

Cho uống nước ngay nếu còn tỉnh và không nôn nhiều. Sau đó, phải gọi ngay xe cấp cứu và chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Trên đường đi, cần mở điều hòa hoặc cửa sổ xe cứu thương, tiếp tục đắp khăn ướt và nước lạnh lên cơ thể để làm mát. Truyền dịch tĩnh mạch nếu có thể và luôn theo dõi nhiệt độ cơ thể người bệnh. Nếu người bệnh có nôn, cần đặt người bệnh nằm nghiêng, đầu thấp để đề phòng sặc.

Nếu bệnh nhân đã bị tổn thương thận thì có thể phải lọc máu liên tục. Chăm sóc tích cực phụ thuộc vào tình trạng của bệnh nhân.

Trường hợp bị sốc nhiệt cần nhanh chóng di chuyển nạn nhân ra khỏi khu vực nắng nóng, vào nơi mát mẻ. Ảnh minh họa: TL

Cách phòng tránh sốc nhiệt

Hạn chế đến mức tối đa ra ngoài trời trong khoảng thời gian 11h-15h. Tùy theo tính chất, đặc thù công việc mỗi người cần chống nắng khác nhau, có mũ rộng vành, áo dài tay, kính mắt để che chắn, giảm tác động của nhiệt. Lưu ý mặc đồ nhẹ, rộng như đồ cotton để dễ toát mồ hôi. Khi ra đường cần mặc kín, tránh quần áo quá dày và tối màu vì sẽ dễ hấp thụ nhiệt.

Cần phải uống đủ nước. Bởi nước mất đi rất nhiều qua mồ hôi, nếu không uống đủ nước cũng khiến nhiệt độ cơ thể tăng lên, dễ gây sốc nhiệt. Thời tiết nóng như hiện nay cần uống 2 - 3 lít nước mỗi ngày.

Không nên uống nước đá, nước lạnh hay nước ngọt có gas bởi nó chỉ khiến cơ thể thêm phần mất nước. Tốt nhất là chọn các loại như: nước lọc, nước ép trái cây, nước ép rau xanh nguyên chất…

Thời tiết nắng nóng, làm việc buổi sáng nên bắt đầu từ sớm và kết thúc sớm, buổi chiều bắt đầu muộn và kết thúc muộn. Khi làm việc nếu thấy nóng quá, mệt hoặc khó chịu nên tạm nghỉ và thường xuyên uống các loại nước pha muối (như oresol, nước quả, nước rau luộc cho thêm muối, nước khoáng….).

Nên sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Cần lưu ý thêm về chọn kem chống nắng có chỉ số SPF và PA phù hợp.

Tăng cường rèn luyện sức khỏe. Rèn luyện sức khỏe không chỉ khiến cơ thể dẻo dai, tràn đầy sức sống hơn, mà còn giúp tăng khả năng thích nghi với thời tiết khắc nghiệt.

L.Vũ (th)