Sôi động thị trường chứng khoán

Thanh khoản cao kỷ lục

Anh Phan Lê (36 tuổi, nhân viên tiếp thị) cho biết, trước đây anh gửi tiết kiệm 400 triệu đồng tại một ngân hàng với lãi suất 5,5%/năm, nhận khoảng 22 triệu đồng tiền lãi. Thấy bạn bè đầu tư chứng khoán với mức lời hấp dẫn, anh đã quyết định thử vì nghe lời tư vấn là thị trường đang có “sóng”. “Tôi đã quyết định mua cổ phiếu ngân hàng. Chỉ sau 4 tháng, khoản đầu tư mấy trăm triệu đồng hiện đã sinh lời đáng kể”, anh Lê chia sẻ.

Nhà đầu tư theo dõi thị trường chứng khoán. Ảnh: Hoàng Hùng

Trường hợp như anh Phan Lê ngày càng xuất hiện nhiều trên thị trường chứng khoán thời gian gần đây. “Sóng chứng khoán” đã lan tỏa rộng rãi và thu hút nhiều giới tham gia đầu tư. Dữ liệu từ Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) cũng cho thấy, trong tháng 7-2024, nhà đầu tư trong nước, trong đó chủ yếu là nhà đầu tư cá nhân đã mở mới kỷ lục 226.153 tài khoản chứng khoán, đưa tổng số tài khoản lên gần 10,5 triệu - tương đương 10,4% dân số, vượt chỉ tiêu đề ra trong năm 2025.

Tháng 7 vừa qua đã đánh dấu giai đoạn tăng trưởng ấn tượng của thị trường chứng khoán Việt Nam khi VN-Index vượt mốc 1.500 điểm và thiết lập đỉnh mới nhờ lực cầu mạnh và thanh khoản dồi dào. Giá trị giao dịch bình quân đạt gần 35.000 tỷ đồng/ngày, tăng tới 67% so với tháng trước. Khối lượng cổ phiếu khớp lệnh cũng bứt phá, đạt trung bình 1.422 triệu đơn vị/phiên, tăng hơn 63%. Không chỉ dòng tiền trong nước, khối ngoại đã quay trở lại mua ròng gần 7.800 tỷ đồng trên sàn HOSE trong tháng 7-2025 sau thời gian dài giao dịch thận trọng.

Đầu tháng 8-2025 đến nay, thanh khoản thị trường tiếp tục tăng mạnh. VN-Index liên tục lập đỉnh, đến nay đã tăng thêm hơn 150 điểm so với tháng trước, lên cao nhất 1.688 điểm (phiên ngày 21-8). Đa số các phiên giao dịch trên sàn HOSE trong 3 tuần đầu tháng 8-2025 tiếp tục tăng kỷ lục, giá trị giao dịch từ 45.000 đến hơn 60.000 tỷ đồng/phiên. Thậm chí, phiên giao dịch ngày 5-8 lên đến 78.200 tỷ đồng (tương đương gần 3 tỷ USD) - cao nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam.

Nhờ dòng tiền ồ ạt đổ vào thị trường chứng khoán nên dù tháng 4-2025 thị trường từng chịu cú sốc từ chính sách thuế quan của Mỹ, nhưng đã nhanh chóng phục hồi mạnh mẽ. So với đáy tháng 4-2025, đến nay VN-Index đã tăng hơn 500 điểm. Dữ liệu từ các công ty chứng khoán cho thấy, dư nợ cho vay margin đã lập kỷ lục mới. Tính đến cuối quý 2-2025, dư nợ cho vay (chủ yếu là margin) của các công ty chứng khoán lên hơn 304.000 tỷ đồng - mức cao kỷ lục, tăng 22% so với đầu năm. Đây là chuỗi tăng liên tục của dư nợ cho vay margin kể từ quý 1-2023.

Theo nhận định của TS Đinh Thế Hiển và Nhóm nghiên cứu VFA Group, một trong những động lực chính thúc đẩy thị trường chứng khoán là nhờ cung tiền mạnh. Riêng tháng 6-2025, tín dụng đã tăng hơn 3%, tương đương khoảng 600.000 tỷ đồng được bơm ra nền kinh tế, tạo “bệ phóng” cho chứng khoán; con số này tiếp tục tăng trong tháng 7 và tháng 8. Bên cạnh đó, kỳ vọng khả năng nâng hạng thị trường của Tổ chức FTSE Russell trong tháng 9 cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hút dòng vốn vào thị trường.

Tín dụng chứng khoán tăng vọt

Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến cuối tháng 7-2025, tín dụng toàn nền kinh tế tăng khoảng 10%, trong đó tín dụng vào lĩnh vực chứng khoán tăng nhanh hơn bình quân và chiếm khoảng 1,5% tổng dư nợ. Mặc dù NHNN không công bố dư nợ cho vay, nhưng theo số liệu từ NHNN cho thấy, ước tính dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đến cuối tháng 7 đạt hơn 17,1 triệu tỷ đồng, trong đó dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực chứng khoán gần 257.000 tỷ đồng.

Báo cáo tài chính từ các công ty chứng khoán đã ghi nhận, vay nợ ngân hàng đã tăng mạnh trong nửa đầu năm 2025. Cụ thể, cuối tháng 6-2025, SSI vay ngân hàng hơn 61.200 tỷ đồng, toàn bộ là nợ ngắn hạn, tăng thêm hơn 15.700 tỷ đồng (gần 35%) so với đầu năm; HSC cũng tăng vay ngắn hạn thêm gần 17% trong nửa đầu năm, đưa dư nợ lên mức hơn 24.300 tỷ đồng; VNDirect vay thêm gần 17%, đạt gần 25.500 tỷ đồng; TCBS vay ngắn hạn hơn 27.400 tỷ đồng, tăng 33%... Đáng lưu ý, đà tăng margin mạnh chủ yếu đến từ nhóm công ty chứng khoán có liên kết ngân hàng như SSI, TCBS, MBS, VCI, SHS, VIX…

Bà Nguyễn Hà My, chuyên viên phân tích của Công ty VIS Rating, cho rằng, trong bối cảnh hoạt động cho vay truyền thống đang chịu áp lực từ sự cạnh tranh gay gắt, biên lợi nhuận (NIM) mỏng hơn và hạn mức tăng trưởng tín dụng vẫn đang được áp dụng, việc ngân hàng mở rộng kinh doanh chứng khoán để cải thiện khả năng sinh lời là dễ hiểu. “Tuy nhiên, để hạn chế tổn thất tín dụng, điều quan trọng là các ngân hàng và công ty chứng khoán liên kết cần thiết lập tiêu chí lựa chọn khách hàng mới và tăng cường quản lý tài sản đảm bảo”, bà Nguyễn Hà My khuyến nghị.

Các chuyên gia phân tích của SSI Research cũng lưu ý: sự gia tăng mạnh của hoạt động M&A (mua bán và sáp nhập) trong ngành chứng khoán và ngân hàng cho thấy các tổ chức tài chính đang chuẩn bị hệ sinh thái đầu tư dài hạn. Nhằm quản lý rủi ro, các ngân hàng cần nhanh chóng nâng cấp hệ thống kiểm soát nội bộ và tuân thủ pháp lý khi mở rộng sang các mảng mới như tài sản số, chứng khoán hay bảo hiểm.

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, NHNN không hạn chế tín dụng vào bất động sản và chứng khoán, nhưng sẽ giám sát chặt và định hướng vốn vào khu vực lành mạnh, tránh đầu cơ và thao túng giá. “NHNN sẽ phối hợp cùng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Bộ Xây dựng để theo dõi diễn biến dòng vốn chảy vào 2 lĩnh vực này, đảm bảo sự đồng bộ giữa chính sách tiền tệ, tài khóa và thị trường tài sản”, ông Phạm Thanh Hà khẳng định.

HẠNH NHUNG