'Soi' mức thu nhập của CEO các công ty đại chúng tại Việt Nam

CEO có thu nhập cao nhất là 17 tỷ đồng/năm

Theo báo cáo phân tích thu nhập Tổng giám đốc, Chủ tịch HĐQT và Thành viên độc lập HĐQT tại các công ty đại chúng của FiinGroup và VNIDA, năm 2023, thu nhập bình quân của vị trí Tổng giám đốc tại các doanh nghiệp vào khoảng 2,5 tỷ đồng/người.

Trong đó, bất động sản, dịch vụ tài chính (chủ yếu là công ty chứng khoán), bảo hiểm là những ngành trả thu nhập bình quân cho vị trí CEO cao nhất, vượt trội so với bình quân thị trường.

Dữ liệu kể trên được FiinGroup phân tích dựa trên công bố thông tin của 200 công ty đại chúng niêm yết trên HoSE, HNX và UPCoM. Dữ liệu thu nhập này không bao gồm giá trị của cổ phiếu thưởng và/hoặc cổ phiếu theo chương trình quyền chọn dành cho cấp điều hành (ESOP).

Đặc biệt, các công ty đại chúng này tạo ra doanh thu gần 3,3 triệu tỷ đồng trong năm 2023, chiếm 72% tổng doanh thu thuần của các doanh nghiệp niêm yết trên 3 sàn và tương đương 32% GDP theo giá so sánh của Việt Nam cho cùng năm.

Trong danh sách top 15 doanh nghiệp có thu nhập của CEO cao nhất, có tới 6 doanh nghiệp có mức thu nhập của CEO trên 10 tỷ/năm. Cụ thể: CEO Đô Thị Kinh Bắc (KBC) có mức thu nhập cao nhất là 17 tỷ/năm; xếp sau là CEO Tập đoàn Masan (MSN) 14,7 tỷ/năm; cùng với đó là Vinhomes (VHM) 13,9 tỷ/ năm; Đầu tư Nam Long (NLG); VINGROUP (VIC) 11,1 tỷ/ năm và Vincom Retail (VRE).

Người nắm giữ mức thu nhập "khủng" này là bà Nguyễn Thị Thu Hương (giữ vai trò CEO Đô Thị Kinh Bắc từ tháng 11/2012 đến nay). Đồng thời, bà cũng là Thành viên HĐQT KBC từ tháng 4/2012.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương giữ vai trò CEO KBC từ tháng 11/2012 đến nay.

Đặc biệt, 3/6 doanh nghiệp có mức thu nhập cao nhất dành cho CEO đều thuộc hệ sinh thái của Vingroup.

Theo báo cáo, thu nhập của CEO ở nhóm DN nhà nước chi phối chưa bằng gần một nửa so với nhóm DN Tư nhân cho dù hiệu quả hoạt động (thể hiện qua tỉ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu – ROE) khá tương đồng. Điều này xuất phát từ thực tế là vị trí Chủ tịch HĐQT trong các DNNN cũng là các vị trí có tính chất điều hành theo cơ chế hiện nay.

Đồng thời, thu nhập của CEO ở nhóm vốn hóa lớn vượt xa mặt bằng chung, cao hơn khoảng 52% so với mức bình quân toàn thị trường trong năm 2023. Điều này khá hợp lý khi hiệu quả hoạt động ở nhóm Vốn hóa lớn tích cực hơn so với hai nhóm còn lại.

Biểu đồ thu nhập bình quân của CEO theo ngành (tỷ VNĐ/người), 2022-2023 (Ảnh: FiinGroup).

Theo đánh giá của FiinGroup, thu nhập của Tổng Giám đốc tương quan thấp với hiệu quả hoạt động và tăng trưởng giá trị công ty. Ví dụ như CNTT, ngân hàng, bán lẻ là các ngành có hiệu quả hoạt động tốt hơn mặt bằng chung với tỷ suất ROE cao (>15% trong năm 2023) nhưng thu nhập bình quân của CEO lại ở mức tương đối thấp. Lý do chính là thu nhập này chưa tính đến giá trị của số cổ phiếu thưởng theo ESOP mà ban lãnh đạo nhận được trong năm.

Đặc biệt, ngành bất động sản đang trải qua giai đoạn nhiều khó khăn thách thức và với hiệu quả hoạt động suy giảm nhiều năm liên tiếp nhưng thu nhập cho vị trí CEO vẫn ở mức cao nhất trong các ngành.

Ở chiều ngược lại, FiinGroup cũng đưa ra nhận định thu nhập của CEO tương quan cao với tỉ lệ hoàn thành kế hoạch lợi nhuận. Năm 2023, nhiều ngành với tỉ lệ hoàn thành kế hoạch LNST cao có tăng trưởng mạnh về thu nhập bình quân của vị trí Tổng Giám đốc, bao gồm dầu khí, dịch vụ tài chính (chủ yếu chứng khoán), bảo hiểm.

Tuy nhiên, trong bối cảnh sức cầu tiêu dùng ở mức thấp, bán lẻ, tài nguyên cơ bản (thép, gỗ…) có kết quả kinh doanh gây “thất vọng” trong năm 2023. Do đó, thu nhập bình quân của vị trí Tổng Giám đốc giảm so với năm 2022.

Chủ tịch HĐQT có mức thu nhập thấp hơn CEO

Với vị trí Chủ tịch HĐQT, mức thu nhập bình quân năm 2023 thấp hơn vị trí CEO, cụ thể là 1,7 tỷ đồng/người. Trong đó, ngân hàng và dịch vụ tài chính (chủ yếu là công ty chứng khoán) có thu nhập bình quân cao nhất.

Cụ thể, các doanh nghiệp có mức thu nhập của Chủ tịch HĐQT cao nhất lần lượt là PNJ (8,8 tỷ đồng); Sacombank (8,6 tỷ đồng); Chứng khoán SSI (7 tỷ đồng); Vinhomes (6,4 tỷ đồng); TPBank (6,2 tỷ đồng); SeABank (6 tỷ đồng) hay HDBank (5,2 tỷ đồng),...

Thu nhập của Chủ tịch HĐQT ở ngân hàng, dịch vụ tài chính (chủ yếu chứng khoán) và một số doanh nghiệp (bao gồm PNJ, VHM, NLG, NTP, REE…) cao hơn so với phần đông còn lại.

Theo đánh giá của báo cáo, yếu tố này có thể do ngoài việc đây đều là những doanh nghiệp lớn, đầu ngành thì vị trí Chủ tịch HĐQT cũng tham gia vào một số công tác điều hành và chia sẻ một số phạm vi công việc của vị trí điều hành như CEO.

Nhóm DN có vốn nhà nước (nhà nước sở hữu từ 25% đến dưới 51% tổng vốn chủ sở hữu) có ROE cao nhất nhưng thu nhập bình quân của Chủ tịch HĐQT (cũng như của CEO) cùng thấp hơn 16%-20% so với mức bình quân toàn thị trường.

Đánh giá về mức lương của Chủ tịch HĐQT, FiinGroup cho rằng thu nhập của vị trí Chủ tịch HĐQT có mối tương quan đáng kể với hiệu quả hoạt động ở ngành ngân hàng.

Thu nhập bình quân của Chủ tịch HĐQT và hệ số ROE bình quân ngành Ngân hàng cùng ở mức cao. Thực tế này xuất phát một phần từ thực tế là Chủ tịch HĐQT nhiều ngân hàng đều là chủ tịch điều hành.

Ngược lại, CNTT và bán lẻ có hiệu quả cao (ROE) cao nhưng thu nhập bình quân của Chủ tịch HĐQT lại ở mức rất thấp.

Xét riêng năm 2023, thu nhập của vị trí Chủ tịch HĐQT chưa gắn liền với mục tiêu về tăng trưởng giá trị công ty ở hầu hết các ngành. Thực tế là thu nhập của Ban lãnh đạo thường được xác định từ năm trước đó.

Ngoài ra, theo thông lệ tại Việt Nam thì việc tăng trưởng giá trị công ty chưa phải là một chỉ tiêu KPI hoặc xác định chế độ lương thưởng của các vị trí chủ chốt của Ban Điều hành.

Thanh Loan