Sớm sửa Luật Việc làm

Cùng với Bộ Luật Lao động, Luật BHXH, Luật Việc làm sửa đổi sẽ góp phần thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về việc làm, đẩy mạnh hỗ trợ người lao động (NLĐ), xây dựng mạng lưới an sinh xã hội bao trùm, bền vững. Đồng thời, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, nhất là đối với các luật mới được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia, hướng tới bảo đảm việc làm bền vững cho tất cả NLĐ.

Hỗ trợ học nghề còn bất cập

Luật Việc làm của Việt Nam đã được Quốc hội thông qua vào tháng 11-2013, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2015 là văn bản luật đầu tiên quy định các quan hệ về việc làm và thị trường lao động. Tuy nhiên, qua quá trình triển khai thực hiện, Luật Việc làm đã bộc lộ những hạn chế, không còn phù hợp với những thay đổi của thị trường lao động.

Công việc bán thời gian cũng sẽ được đưa vào trong Luật Việc làm (sửa đổi)

Luật sư Nguyễn Minh Tâm, Trưởng Văn phòng Luật sư Đắc Nhân Tâm (Đoàn Luật sư TP HCM), cho biết các chính sách hỗ trợ tạo việc làm trong Luật Việc làm còn nhiều bất cập. Đơn cử là chính sách tín dụng ưu đãi tạo việc làm chưa quy định cụ thể nhằm huy động tối đa nguồn lực xã hội, thúc đẩy cho vay giải quyết việc làm. Các quy định về nguồn vốn, đối tượng và điều kiện vay không phù hợp với thực tiễn. Đặc biệt, luật chưa quan tâm đúng mức đến lực lượng lao động không giao kết hợp đồng lao động (HĐLĐ), hay còn gọi là lao động phi chính thức.

"Mỗi năm có hơn trăm ngàn lao động ra nước ngoài làm việc nhưng trong luật, đối tượng được nhà nước hỗ trợ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng chỉ tập trung 5 nhóm đối tượng chính sách, trong khi những đối tượng khác không được xem xét. Luật cũng chưa có quy định khung nhằm tạo cơ hội tiếp cận chính sách tín dụng, học nghề cho mọi lao động có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài" - luật sư Tâm phân tích. Ngoài ra, chế độ hỗ trợ học nghề còn xa rời thực tế, chưa chú trọng đào tạo, phát triển và nâng cao kỹ năng nghề (KNN)...

Thạc sĩ Nguyễn Thị Kim Quyên, giảng viên Khoa Luật - Trường ĐH Văn Lang (TP HCM), cho rằng luật hiện hành chưa có quy định về chính sách hỗ trợ chuyển tiếp việc làm và hỗ trợ việc làm cho người cao tuổi trong khi họ gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận đào tạo nghề và việc làm. Bên cạnh đó, một số chính sách hỗ trợ thanh niên cần được nghiên cứu, bổ sung như vấn đề làm thêm của học sinh, sinh viên. "Công nghệ thông tin rất phát triển nhưng Luật Việc làm chưa có các quy định về hỗ trợ phát triển thị trường lao động trong ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu" - thạc sĩ Quyên chỉ ra.

Bảo vệ lao động yếu thế

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung khẳng định Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội; nếu tận dụng được, thị trường lao động chắc chắn sẽ có thể phát triển nhanh, bền vững hơn. Để làm được điều này, cần hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật nhằm phát triển đồng bộ các yếu tố, phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động. Do vậy, trong lần sửa đổi này, Luật Việc làm tập trung vào những nhóm chính sách có lợi cho NLĐ.

Theo Bộ trưởng, Luật Việc làm (sửa đổi) sẽ mở rộng độ bao phủ, điều chỉnh các chính sách lao động, việc làm đến toàn bộ lực lượng lao động, bao gồm cả lao động có giao kết HĐLĐ và không có giao kết HĐLĐ. Luật cũng là cơ sở quan trọng để xây dựng các chính sách hỗ trợ NLĐ, nhất là nhóm lao động yếu thế, lao động nghèo, lao động nông thôn. Bên cạnh đó, Luật Việc làm (sửa đổi) với nhiều ưu tiên, hỗ trợ cho hệ thống trung tâm dịch vụ việc làm tại các địa phương, giúp NLĐ tìm việc làm, tiếp cận thông tin, nghề nghiệp dễ dàng, thuận tiện.

Ngoài mục tiêu hỗ trợ phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiệu quả, hiện đại, bền vững và hội nhập, có sự quản lý, điều tiết của nhà nước, luật sửa đổi còn phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động, xây dựng cơ sở dữ liệu về NLĐ đồng bộ, thống nhất và kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia. Luật sửa đổi, bổ sung cũng sẽ mở rộng diện bao phủ đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp, bảo đảm việc làm cho NLĐ, phòng ngừa, giảm thiểu tình trạng thất nghiệp.

Bên cạnh tăng cường tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề, khắc phục tình trạng NLĐ chỉ nhận trợ cấp thất nghiệp, luật sửa đổi cũng bổ sung điều kiện hưởng chính sách này. "Lần sửa đổi này sẽ quy định đồng bộ, thống nhất khung trình độ quốc gia với khung trình độ KNN quốc gia. Quy định rõ sự tham gia của nhà nước, NLĐ, người sử dụng lao động, cơ sở đào tạo trong phát triển KNN. Quy định chính sách tín dụng ưu đãi tạo việc làm theo hướng tạo cơ hội tiếp cận cho mọi nhu cầu của NLĐ, bao phủ cả nhóm lao động phi chính thức, lao động không có giao kết HĐLĐ, lao động yếu thế, đặc thù" - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh.

Bài và ảnh: GIANG NAM