'Sống có trách nhiệm xã hội, đó sẽ là một bệ phóng cho thế hệ Z'

Phóng viên Báo điện tử Tiếng nói Việt Nam có cuộc trò chuyện với chuyên gia giáo dục Vũ Thu Hương về câu chuyện này.

Thế hệ Z quan tâm tới những vấn đề xã hội

PV: Thưa bà, qua tiếp xúc với thế hệ Z, bà thấy ở thế hệ này có đặc điểm nổi trội nào?

Chuyên gia giáo dục Vũ Thu Hương: Thế hệ Z có một số đặc điểm khác biệt. Thế hệ 6x, 7x, 8x thường lo về cơm áo gạo tiền và tính trách nhiệm của những thế hệ này thể hiện đối với gia đình, bản thân và những cộng đồng gần gũi với họ. Còn với gen Z, thời điểm các bạn ấy ra đời thì đất nước đã phát triển nên không phải vất vả mưu sinh như những thế hệ trước. Điều họ quan tâm không phải chỉ là những vấn đề giới hạn trong gia đình của mình, mà họ quan tâm nhiều tới những vấn đề xã hội, đất nước. Tính trách nhiệm của thế hệ này đã được chuyển giao từ gia đình ra xã hội.

Gen Z tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường

Thế hệ gen Z có điều kiện sống tốt hơn nên có cái tôi cá nhân cao hơn. Do đó, họ khao khát thể hiện cá tính, thể hiện cái tôi và đưa ra những ý tưởng mới. Họ quan tâm đến các giá trị xã hội và ý nghĩa công việc. Gen Z Việt Nam không bị áp lực cơm áo gạo tiền nên công việc với họ không chỉ để kiếm sống mà đôi khi còn mong muốn công việc đó mang lại ý nghĩa và đóng góp vào những giá trị xã hội và thể hiện cái tôi cá nhân. Đặc biệt, thế hệ này có xu hướng giao tiếp thẳng thắn. Họ không ngại thể hiện suy nghĩ và quan niệm của bản thân. Tuy nhiên, một số bạn trẻ gen Z lại thiếu hụt các kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề.

PV: Như bà vừa nói, điều thế hệ Z quan tâm là các vấn đề xã hội. Vậy bà nhận xét thế nào về ý thức trách nhiệm với cộng đồng và xã hội của gen Z?

Chuyên gia giáo dục Vũ Thu Hương: Sống có trách nhiệm với xã hội thì không nhất thiết phải làm những công việc nổi trội, lớn lao, mà tính trách nhiệm đến từ những hành vi dù là nhỏ trong cuộc sống. Ví dụ, thế hệ Z lựa chọn dòng xe chạy bằng điện để bảo vệ môi trường; hoặc trong những vụ việc gây bất bình, cần phải có tiếng nói để thức tỉnh suy nghĩ của mọi người thì gen Z sẵn sàng lên tiếng, dám nói ra những điều họ thấy là sai trái. Điều đó thể hiện sự quan tâm và ý thức trách nhiệm xã hội của họ.

Có nhiều dịp tiếp xúc với gen Z, tôi nhận thấy thế hệ này khao khát cải thiện chất lượng đời sống. Họ tham gia vào nhiều hoạt động xã hội và có những sáng chế khoa học đáng được ghi nhận. Ví dụ gen Z tham gia cuộc thi Solve for Tomorrow, sinh viên thế hệ mới. Qua những dự án, sáng chế tại cuộc thi cho thấy, thế hệ Z theo đuổi lối sống có trách nhiệm, quan tâm đến những vấn đề của cộng đồng, thể hiện khát vọng xây dựng một xã hội khỏe mạnh hơn. Họ biết ơn thế hệ đi trước và muốn tri ân bằng cách tìm kiếm những ý tưởng sáng chế để hỗ trợ cho người lớn tuổi - đơn cử như ý tưởng phát triển “Thiết bị hỗ trợ di chuyển thông minh cho người cao tuổi” - giúp họ nâng cao chất lượng sống, thoải mái hơn trong sinh hoạt hằng ngày.

Tiến sĩ Vũ Thu Hương

Tinh thần trách nhiệm xã hội của gen Z còn thể hiện ở việc họ tích cực tham gia các phong trào bảo vệ môi trường. Họ nhận thức sâu sắc về những thách thức lớn như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường. Tôi từng sống ở Thành phố Hồ Chí Minh và đã chứng kiến các bạn trẻ gen Z tham gia làm sạch những kênh mương ở đó. Gen Z cũng nhiệt tình tham gia những dự án cộng đồng, dự án từ thiện, đem lại trải nghiệm tốt cho cộng đồng trong mỗi dịp lễ lớn của đất nước.

Gen Z có điều kiện tiếp xúc với thế giới phẳng thông qua không gian mạng. Vì thế, các bạn được khám phá trong môi trường đa dạng về văn hóa, chủng tộc và tư tưởng, họ liên tục cập nhật và tiếp xúc với các quan điểm khác biệt. Với sự cởi mở trong tư duy, họ không chỉ chấp nhận sự khác biệt mà còn sẵn sàng đứng lên bảo vệ những giá trị này. Điều này giúp gen Z dễ dàng hòa nhập vào các môi trường đa văn hóa và có khả năng làm việc trong các nhóm quốc tế. Họ cũng tập trung vào việc xây dựng bản sắc cá nhân và theo đuổi những gì phù hợp với bản thân.

Tuy nhiên, gen Z đôi khi cũng bị hạn chế tầm nhìn do sự nóng vội của tuổi trẻ và cái tôi cá nhân cao. Chính vì vậy, đôi khi các bạn cũng có các hành động bộp chộp, thiếu cân nhắc và thái độ nóng nảy trong những hoạt động xã hội. Đây là thiếu sót mang màu sắc tuổi trẻ và các bạn gen Z hoàn toàn có thể chỉnh sửa sau các trải nghiệm với nhiều màu sắc khác nhau.

Khi đi tìm việc làm, gen Z có xu hướng lựa chọn những doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội, đem lại giá trị cho cộng đồng và có văn hóa doanh nghiệp tích cực

Gen X lựa chọn doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội

PV: Trong một nghiên cứu cho thấy, thế hệ Z coi trọng nhất cam kết của công ty đối với các khía cạnh đạo đức xã hội, môi trường và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Điều này tác động ra sao đến các doanh nghiệp, thưa bà?

Chuyên gia giáo dục Vũ Thu Hương: Một điểm khác biệt của thế hệ gen Z là khi đi tìm việc làm, họ có xu hướng lựa chọn những doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội, quan tâm đến các vấn đề môi trường, đem lại giá trị cho cộng đồng và có văn hóa doanh nghiệp tích cực. Tôi được biết có một bạn trẻ đi phỏng vấn xin việc ở các trung tâm giáo dục và bạn đã lựa chọn một trung tâm giáo dục không lớn với lý do trung tâm đó quan tâm đến trẻ em, yêu thương trẻ em hơn những trung tâm khác, mặc dù nếu làm việc ở trung tâm đó, bạn ấy sẽ không có nhiều quyền lợi cá nhân cũng như tiến triển nghề nghiệp.

Tuổi trẻ là thời điểm rất dễ dàng để tiếp thu các tiến bộ khoa học công nghệ. Do đó, các hiểu biết và kỹ năng công nghệ số là lợi thế vượt trội của gen Z. Bởi vậy, để thu hút và làm việc hiệu quả với gen Z, các doanh nghiệp Việt Nam cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng công nghệ, tạo ra môi trường làm việc năng động, sáng tạo và linh hoạt. Đồng thời, các doanh nghiệp phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong việc thu hút nhân tài gen Z, không chỉ từ các công ty trong nước mà còn từ các tập đoàn đa quốc gia với các chế độ đãi ngộ hấp dẫn.

Tuy nhiên, hiện tại, hiệu suất làm việc của thế hệ gen Z chưa cao, chưa quan tâm nhiều đến những giá trị dành cho doanh nghiệp. Bởi thế, các nhà tuyển dụng chưa đánh giá cao công sức đóng góp cho doanh nghiệp của thế hệ này. Để thúc đẩy xã hội tiến bộ, thế hệ gen Z cần phải quan tâm và dung hòa cả giá trị xã hội, giá trị dành cho doanh nghiệp và giá trị dành cho chính bản thân các bạn. Nếu gen Z khéo léo cân bằng, lúc đó, các bạn sẽ thuyết phục được các nhà tuyển dụng, những nhà quản lý nhân sự để họ có những quyết sách phù hợp và đem lại giá trị cho cộng đồng nhiều hơn.

PV: Theo bà, việc thế hệ gen Z sống có trách nhiệm xã hội sẽ tác động, giúp ích cho thế hệ này ra sao trong việc phát triển bản thân, hiện thực hóa những dự án sáng tạo, nuôi dưỡng niềm say mê, dẫn lối các em chạm đến đỉnh cao?

Chuyên gia giáo dục Vũ Thu Hương: Điều đó không phải là quan điểm nữa, mà là hiện thực. Sống có trách nhiệm xã hội, đó sẽ đồng thời là một bệ phóng cho thế hệ Z. Khi sống có trách nhiệm xã hội, có mục tiêu cống hiến rõ ràng, các bạn sẽ làm mọi việc một cách nhiệt tình, thoải mái hơn, vượt qua khó khăn một cách dễ dàng hơn, thậm chí khi có những ý kiến trái chiều thì các bạn không bị nhụt chí, không bị mất niềm tin vào định hướng của mình. Và chắc chắn đến thời điểm nào đó, xã hội sẽ công nhận giá trị của các bạn đối với cộng đồng.

PV: Trân trọng cảm ơn bà!

Ngọc Nhi/VOV.VN thực hiện