Sóng dữ phá bờ

Sạt lở vào các hàng quán ở biển Hàm Rồng (xã Vinh Lộc)

Một đêm, sạt lở 1,2km

Chỉ tay vào dấu vết của tuyến Tỉnh lộ 21, Chủ tịch UBND xã Vinh Lộc Nguyễn Ngọc Dũng và một số cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Vinh Hiền đi cùng đoàn cho biết, đó là những gì còn sót lại của đoạn đường vốn là nơi qua lại của nhiều người và phương tiện. Cả đoạn dài khoảng 1km giờ chỉ là nước biển và cát. Nếu không có dấu vết ấy, tôi vẫn khó hình dung đó là Tỉnh lộ 21, đoạn qua thôn Mỹ Cảnh đã bị “xóa sổ”. Ông Dũng bảo, năm 2022, xâm thực biển đã lấn vào, phá hỏng đoạn đường. Giờ đi xe đến thôn Mỹ Cảnh, muốn đi tiếp phải bỏ xe đi bộ hoặc là đi vòng đường khác.

Cách đó không xa, một đoạn dài nước tràn qua bãi cát trống tạo thành một dòng chảy lớn vào ruộng đồng, có nơi sâu cả mét, cắt cả lối qua lại ven biển. Lãnh đạo xã nói rằng, vị trí này thiên nhiên có thể tái tạo, bồi lắp theo chu kỳ tự nhiên. Song, những điểm sạt lở, xâm thực khác thì biển không “trả lại đất” nữa.

Ví như mới đây những hàng quán dọc biển Hàm Rồng, trong một đêm đã “cướp” đi cơ hội mưu sinh của nhiều hộ dân. Anh Trần Trọng Quang, chủ của Hàm Rồng Quán buồn bã nói: “Không ngờ sau một đêm, sóng biển đánh vào, xâm thực biển khủng khiếp đến vậy”. Nhìn hậu quả của xâm thực biển, mới thấu cái lắc đầu chua chát của chủ quán. Tuy không phải là vùng chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão số 13 (Kalmaegi) nhưng chỉ trong đêm 6/11, sóng biển đã làm sạt lở, xói mòn với chiều dài 1,2km bờ biển thuộc thôn Hiền An 1 và Hiền An 2, lấn sâu 10 - 15m, nơi sâu nhất lên đến 20m. Những hàng quán ven biển sụt lún cát, mặt nền vỡ vụn, những mảng bê tông nứt toác, bên dưới tạo những hố sâu nguy hiểm.

Ông Nguyễn Ngọc Dũng thông tin, không tính hậu quả của bão số 13 thì các trận mưa lớn, nước biển dâng, xâm thực đã làm 4,1km bờ biển trên địa bàn bị sạt lở từ 5 - 7m, nơi sâu nhất 10m. Ông Lưu Tám, Trưởng thôn 4 cho biết thêm, toàn thôn có 175 hộ dân, trong đó có 14 hộ chịu ảnh hưởng trực tiếp nạn xâm thực biển. Nỗi lo này ngày một lớn hơn khi tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu ngày càng khó lường.

Trong câu chuyện của Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vinh Lộc Nguyễn Trung Dương, nỗi lo xâm thực luôn thường trực. Bởi mỗi lần cùng chính quyền địa phương đi kiểm tra, kết quả lại buồn hơn. Ông Dương bảo: “Mùa mưa bão đến, lãnh đạo địa phương cùng người dân mất ăn, mất ngủ vì lo xâm thực biển”.

Sớm gia cố, giữ bờ biển

Sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, Vinh Lộc được thành lập mới trên cơ sở sáp nhập các xã Vinh Hưng, Giang Hải, Vinh Mỹ, Vinh Hiền. Theo đó, địa phương có hơn 14km bờ biển. Cách đây hơn 10 năm, khi chúng tôi về các làng biển nơi đây, bà con miền biển đã kể về những ám ảnh xâm thực biển mỗi mùa mưa bão. Nỗi lo ấy không vơi mà ngày càng lớn theo hậu quả thiên tai để lại.

Ông Dũng cho biết, từ sự quan tâm của các cấp, ngành, toàn tuyến biển đã cứng hóa được 2,5km đê; đồng thời cũng đã đắp đê mềm bằng bọc cát nhiều đoạn để ngăn xâm thực. Tuy nhiên, sức mạnh của sóng biển cũng dễ dàng phá sức chống chịu của tuyến đê mềm. Hiện, bờ biển xã Vinh Lộc đã được phê duyệt và đang triển khai thêm thi công thêm 400m đê chắn sóng nhằm ngăn chặn tình trạng xâm thực. Dù vậy, địa phương vẫn rất cần kinh phí gia cố thêm, nhất là những vị trí xâm thực sâu.

Theo ông Phạm Văn Đào, Phó Chủ tịch UBND xã Vinh Lộc (nguyên Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Phú Lộc cũ), nỗi lo xâm thực ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất và cuộc sống người dân. Hiện nay, xâm thực đã làm ảnh hưởng một số diện tích đất nông nghiệp. Với tình trạng xâm thực biển hiện nay, nếu việc mở cửa biển không may xảy ra, xâm thực hơn 50m nữa thì vùng nuôi tôm hơn 30ha sẽ khó giữ được, đồng thời, sản xuất nông nghiệp toàn tuyến với các mô hình trồng lúa, trồng rau màu cũng không tránh khỏi ảnh hưởng.

Một nỗi lo khác là rừng phòng hộ nơi đây đang bị tàn phá bởi tình trạng xâm thực bờ biển. Nhiều diện tích rừng phòng hộ ven biển xã Vinh Lộc dần biến mất do bão làm ngã đổ và ảnh hưởng của việc xâm thực. Lãnh đạo xã Vinh Lộc nói: “Rừng phòng hộ như tấm khiên ngăn sóng nhưng sức tàn phá của thiên nhiên khiến những rừng dương nơi đây ngày càng vơi dần, không trụ nổi. Chúng tôi sẽ nghiên cứu lập dự án trồng rừng phòng hộ trong thời gian tới”.

Trước tình trạng này, UBND xã Vinh Lộc đã kiến nghị thành phố Huế cần có biện pháp khắc phục khẩn cấp các điểm sạt lở nghiêm trọng, đồng thời bố trí ngân sách xây dựng bờ kè, đê biển kiên cố. Theo lãnh đạo địa phương, để ngăn chặn tình trạng xâm thực bờ biển cần nguồn kinh phí rất lớn, với dự toán 1km cần đến 120 tỷ đồng. Trước mắt, địa phương kiến nghị và mong được bố trí kinh phí 200 tỷ đồng để gia cố tạm thời, nhất là những vị trí bị xâm thực sâu.

Bài, ảnh: MINH TÂM