Sông Hồng chảy về phía tương lai

Sông Hồng, không gian văn hóa của Thăng Long - Hà Nội, đang được đánh thức để trở thành trục phát triển mới, biểu tượng cho khát vọng vươn lên và tương lai bền vững của Thủ đô.

Vai trò của sông Hồng với Hà Nội

Thăng Long - Hà Nội được bao quanh bởi nhiều dòng sông, trong đó nổi bật nhất là sông Hồng - con sông mẹ. Theo dòng thời gian, phù sa sông Hồng bồi đắp vùng đất màu mỡ, nuôi dưỡng đời sống vật chất lẫn tinh thần của cư dân. Mỗi khúc sông đi qua đều để lại giá trị văn hóa đặc sắc, đặc biệt là văn hóa Thăng Long.

Nhà văn Nguyễn Trương Quý chia sẻ: "Thăng Long Hà Nội mang đặc trưng của đô thị đồng bằng, với huyết mạch là con sông Hồng. Tâm lý của người dân bao đời đều hướng về mặt nước, là nơi người ta nghĩ về vị thế của cuộc sống".

Cổ Loa - công trình kiến trúc cổ bên bờ sông Hồng từ thế kỷ III là minh chứng lịch sử lâu đời. Gắn bó mật thiết nhất với dòng sông Hồng là thành Thăng Long, nơi tựa núi nhìn sông, được lựa chọn sau quyết định dời đô của vua Lý Thái Tổ.

Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Minh Giang - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam - cho biết: "Việt Nam là quốc gia duy nhất trong ngôn ngữ của mình gọi Tổ quốc là nước, nên sông ngòi đóng vai trò rất quan trọng. Và vua Lý Công Uẩn đã chọn vùng đất rộng, nhìn ra bốn phương này để xây dựng kinh đô. Nên khi nói đến Thăng Long - Hà Nội, thì không chỉ gắn liền với sông Hồng, mà là được sinh ra bởi con sông này".

Thời xưa, hầu hết các kiến trúc văn hóa Thăng Long đều nằm ven sông, gần nguồn nước. Thi ca, lễ nhạc, tín ngưỡng và các làng nghề từ khắp nơi hội tụ về đây, để lại giá trị văn hóa sâu sắc, vẫn hiện hữu trong đời sống Hà Nội ngày nay.

Hà Nội đang phát triển theo hướng nhìn sông, tựa núi, lấy sông Hồng làm trục xanh, trung tâm cảnh quan đô thị, để dòng sông chảy giữa lòng Thủ đô trở thành điểm nhấn đặc sắc. Những giá trị văn minh sông Hồng vẫn hiện hữu, bền bỉ vượt thời gian, khẳng định Thăng Long - Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị, kinh tế, khoa học, giao lưu quốc tế, mà trên hết, mãi là Thủ đô văn hóa của Việt Nam.

Trục phát triển mới bên sông Hồng

Theo quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050, trục đại lộ dọc sông Hồng sẽ kết hợp giữa hạ tầng giao thông, kinh tế và cảnh quan, tạo thành hành lang xanh kết nối các khu vực dọc sông, nâng cao chất lượng sống và mở ra chuỗi phát triển đô thị bền vững.

Dự án bao gồm trục giao thông đường bộ kết hợp tuyến đường sắt một ray monorail, đại lộ dài khoảng 80 km chạy dọc hai bên bờ sông từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở, cùng 3.300 ha không gian xanh, 8 công viên và các khu vực công cộng. Tất cả biến khu vực ven sông thành điểm nhấn cảnh quan phục vụ dịch vụ - du lịch.

Việc phát triển các cầu nối và hành lang xanh dọc sông Hồng không chỉ giúp kết nối các khu đô thị, mở rộng cơ hội phát triển kinh tế và sinh kế cho người dân, mà còn nâng cao chất lượng sống, cải thiện cảnh quan và tạo nên không gian đô thị hiện đại, thân thiện với môi trường.

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh - Hội Kiến trúc sư Hà Nội - cho rằng: "Khi có kết nối cầu, giao thương và cơ hội sinh kế sẽ phát triển, khi đó sẽ làm cho đô thị trở nên sống động, không còn rào cản. Nếu ở phía Nam sông, sông Hồng phát triển khá dày đặc, thì ở phía Bắc sông Hồng, với điều kiện về thiên nhiên và cảnh quan, đô thị và chất lượng sống ở đây sẽ được nâng lên rất cao".

Theo quy hoạch, Hà Nội sẽ xây dựng thêm 10 cầu mới qua sông Hồng, nhằm tăng cường kết nối giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và mở rộng không gian đô thị. Các cây cầu không chỉ phục vụ giao thông mà còn giữ giá trị kiến trúc, cảnh quan và dấu ấn lịch sử, góp phần hình thành trục cảnh quan trung tâm, tạo nên điểm nhấn đặc sắc cho Thủ đô.

"Làm được điều này, chúng ta sẽ hiện thực hóa một trục không gian vô cùng quan trọng, thậm chí có khái niệm 'rừng trong đô thị'. Điều này điều hòa khí hậu và thiết lập giá trị cảnh quan rất mạnh mẽ", Phó Chủ tịch Thường trực UBND Thành phố Hà Nội - ông Dương Đức Tuấn - nhấn mạnh.

Sông Hồng được xác định là trục xanh, trung tâm cảnh quan Thủ đô, đồng thời là không gian văn hóa, du lịch và dịch vụ kết nối Hà Nội với vùng đồng bằng sông Hồng, mở ra cơ hội phát triển bền vững và giá trị mới cho thành phố.

Sông Hồng chảy về phía tương lai

Tại chương trình chính luận nghệ thuật “Sông Hồng chảy về phía tương lai” do Đài Hà Nội tổ chức, những ca khúc về sông Hồng “đi cùng năm tháng” như "Ngẫu hứng sông Hồng", "Người Hà Nội", "Mênh mang một khúc sông Hồng", "Gửi em ở cuối sông Hồng" được làm mới, phối khí theo phong cách trẻ trung. Các tác phẩm được thể hiện bởi những giọng ca trẻ tài năng, triển vọng bước ra từ cuộc thi Tiếng hát Hà Nội 2025 như Nguyễn Thụy Hải Anh – Quán quân dòng nhạc nhẹ, cùng các ca sĩ Á quân như Vũ Tấn Đạt và Nguyễn Văn Việt Cường.

Là gương mặt trẻ của cuộc thi Tiếng hát Hà Nội 2025 và Quán quân dòng nhạc nhẹ, ca sĩ Nguyễn Thụy Hải Anh bày tỏ niềm vinh dự và tự hào khi được thể hiện ca khúc "Hà Nội dáng rồng bay" – tác phẩm gửi gắm khát vọng vươn lên, tinh thần đổi mới và phát triển của Thủ đô trong thời đại hôm nay. "Tôi đã được nghe rất nhiều ca khúc về Hà Nội và hình ảnh sông Hồng. Nhưng riêng ca khúc này, tôi cảm nhận được tác giả đã viết về một Hà Nội đổi mới và phát triển hơn nhiều. Đây đồng thời là một lời nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay cùng viết tiếp những làn điệu, để Hà Nội ngày càng phát triển tốt đẹp hơn", nữ ca sĩ chia sẻ.

Trong suốt chiều dài lịch sử, Hồng Hà đã chứng kiến bao thăng trầm của đất và người Hà Nội. Dòng sông ấy in hằn trong nỗi nhớ, niềm thương của những người con xa xứ. Giữa sắc đỏ cuộn chảy của phù sa, sông Hồng hiện ra lặng lẽ và bền bỉ, như ôm trọn vào lòng mình những con sóng ngầm của ký ức, của tâm tư khắc khoải ngày chia xa không nói thành lời.

Ca khúc "Hà Nội và tôi" được xem như một giai phẩm giàu cảm xúc về tình yêu Hà Nội – một cuộc đối thoại sâu lắng với không gian tâm tưởng, là sự tương tác với thời gian của dòng hồi tưởng sống động, nơi người con xa xứ khát khao tìm về miền ký ức, nơi thời gian và kỷ niệm dường như lắng đọng.

Ca sĩ Hoàng Hồng Ngọc – Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội bày tỏ: "Chuỗi âm nhạc trong chương trình lần này là sự di chuyển một chặng đường phát triển của sông Hồng và Thủ đô Hà Nội. Từ những ca khúc 'huyền thoại' cho đến những giai điệu hiện đại. Tất cả cho thấy Hà Nội và sông Hồng đang phát triển theo hướng tích cực, mà chúng ta sẽ ngày càng đón nhận".

Sông Hồng đã trở thành một phần xương thịt của Hà Nội, và của bao thế hệ người dân Thủ đô. Hình ảnh dòng sông mẹ ngàn đời ấp ôm mảnh đất linh thiêng chính là niềm cảm hứng cho nghệ thuật, là điểm phát tích cho những huyền thoại trong quá khứ, là động lực cho sự phát triển của hiện tại và cũng là thủy trình hy vọng của tương lai.

Phan Hằng