'Sốt ruột' giải ngân vốn ODA và đầu tư công

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương phát biểu khai mạc Hội nghị. Ảnh: Đức Minh

Tỷ lệ giải ngân mới đạt 18,68%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ

Tại Hội nghị với các bộ, ngành, địa phương về giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2025 diễn ra chiều 15/10, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài (vốn ODA) chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng nguồn đầu tư công của cả nước.

Do đó, việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn này không chỉ là yêu cầu cấp thiết để thúc đẩy tăng trưởng mà còn là nhiệm vụ then chốt nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn vay, duy trì uy tín Quốc gia với các đối tác quốc tế.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) Vũ Hoàng Nam cho biết, tính đến ngày 14/10, tổng kế hoạch vốn nước ngoài năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao là hơn 23.416 tỷ đồng, trong đó các bộ, ngành được giao 11.060 tỷ đồng và địa phương được giao 12.356 tỷ đồng. Bên cạnh đó, 15 bộ, ngành, địa phương được giao kế hoạch vốn năm 2024 kéo dài trị giá 2.178,051 tỷ đồng, trong đó bộ, ngành là 1.653,303 tỷ đồng, địa phương là 524,748 tỷ đồng.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) Vũ Hoàng Nam báo cáo tại Hội nghị.

Theo số liệu trên hệ thống Tabmis, tính đến hết ngày 14/10, tỷ lệ nhập dự toán trên Tabmis chi tiết theo dự án so với kế hoạch vốn nước ngoài được giao của các bộ, ngành, địa phương đạt 85,63%, trong đó bộ, ngành đạt 78,35%, địa phương đạt 92,14%.

Một số đơn vị như: Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội… đã phân bổ 100% kế hoạch vốn, trong khi một số địa phương như Lai Châu, Đồng Nai chưa thực hiện. Mặc dù khá quyết liệt, song tính đến ngày 14/10, tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các bộ, ngành, địa phương mới đạt 18,68%. Có 5 bộ, ngành, địa phương đến nay vẫn chưa giải ngân kế hoạch đầu tư công vốn nước ngoài năm 2025 (Bộ Ngoại giao và các tỉnh Lai Châu, Hưng Yên, Đồng Nai, Tây Ninh).

Quyết liệt hơn nữa để thúc giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài.

“Ước đến hết tháng 10/2025, tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài đạt khoảng 20% kế hoạch vốn được giao, thấp hơn so với cùng kỳ các năm 2022, 2023 và 2024, tương đương tỷ lệ giải ngân năm 2021. Tỷ lệ giải ngân tăng qua từng tháng, nhưng chủ yếu tăng nhiều trong quý III/2025”, ông Vũ Hoàng Nam cho biết.

Tỷ lệ giải ngân này thấp hơn nhiều so với mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 273/NQ-CP, đòi hỏi các bộ, ngành, địa phương và các chủ dự án cần triển khai các biện pháp quyết liệt hơn nữa để hoàn thành được nhiệm vụ giải ngân.

Rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, xử lý triệt để những tồn tại kéo dài

Trước tình hình này, đại diện Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương khẩn trương thực hiện đồng bộ các giải pháp tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài.

Thời gian qua, Bộ Tài chính đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp thúc đẩy tiến độ giải ngân, ban hành hàng loạt công văn, công điện đôn đốc các bộ, ngành, địa phương khẩn trương phân bổ, nhập dự toán và giải ngân vốn.

Theo ông Vũ Hoàng Nam, từ đầu năm đến nay, Bộ Tài chính đã tiếp nhận 557 bộ hồ sơ rút vốn và đã xử lý 549 bộ hồ sơ, có công văn đề nghị làm rõ, bổ sung hồ sơ đối với 8 bộ hồ sơ (bao gồm cả kế hoạch vốn năm 2025 và kế hoạch vốn năm 2024 kéo dài). Trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính đã chủ động hướng dẫn, xử lý các vấn đề liên quan đến hợp đồng vay lại, phối hợp với nhà tài trợ điều chỉnh thỏa thuận vay nước ngoài, bảo đảm tính liên tục trong thực hiện dự án.

Bộ Tài chính cũng thường xuyên làm việc trực tiếp với các bộ, địa phương và nhà tài trợ lớn để tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án ODA, vốn vay ưu đãi. Về thủ tục, Bộ đã rà soát quy trình xử lý hồ sơ rút vốn, rút ngắn thời gian giải quyết xuống còn 1 ngày làm việc đối với hồ sơ hợp lệ, đảm bảo tiến độ và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công. Tuy nhiên tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, trong đó có vốn ODA vẫn chậm.

Tại Hội nghị chiều 15/10, Thứ trưởng Trần Quốc Phương yêu cầu, các đơn vị phân loại giải pháp theo 2 nhóm: giải pháp ngắn hạn, cấp bách cần thực hiện ngay trong hơn 2 tháng còn lại của năm 2025, nhằm tăng tốc giải ngân quý IV/2025 và giải pháp dài hạn, căn cơ, áp dụng cho giai đoạn sau năm 2025 nhằm xử lý triệt để những tồn tại kéo dài.

“Chúng ta đã đi gần hết nhiệm kỳ này, nhưng một số tồn tại vẫn lặp lại qua các năm. Mục tiêu năm tới, chúng ta không còn phải bàn lại những vấn đề cũ, mà phải chuyển sang cách làm mới, hiệu quả hơn”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh

Để tăng tốc giải ngân những tháng cuối năm, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh thủ tục đầu tư, hoàn thiện hồ sơ pháp lý dự án; chủ động phối hợp với nhà tài trợ tháo gỡ vướng mắc; kiểm soát chặt tiến độ, kịp thời báo cáo các vấn đề phát sinh và tập trung giải ngân dứt điểm các dự án đủ điều kiện, bảo đảm hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025.

Bộ Tài chính đã đề xuất nhiều nhóm giải pháp và kiến nghị cụ thể, nhằm thực hiện mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025, đồng thời chuẩn bị cho giai đoạn trung hạn mới 2026 - 2030.

Thứ nhất, kiến nghị Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện đồng bộ các biện pháp trong phạm vi quản lý của mình; Bộ Tài chính đề nghị rà soát, phân bổ chi tiết dự toán đến từng dự án, tập trung vốn cho các dự án có tiến độ tốt, sắp hoàn thành hoặc cần hoàn tất giải ngân theo hiệp định vay; đồng thời hủy hoặc điều chuyển vốn khỏi các dự án chậm, không đủ điều kiện triển khai.

Đồng thời, phải phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính và các nhà tài trợ để xử lý vướng mắc, đặc biệt trong việc điều chỉnh chủ trương đầu tư, hiệp định vay; thực hiện chế độ báo cáo định kỳ về tiến độ giải ngân. Bên cạnh đó, các đơn vị cần sớm hoàn thiện thủ tục pháp lý sau sáp nhập, trả lời công văn số 12873/BTC-QLN ngày 21/8 để Bộ Tài chính cùng nhà tài trợ hoàn tất điều chỉnh thỏa thuận vay, phục vụ thủ tục rút vốn.

Đối với các chủ dự án, cần tập trung triển khai, bảo đảm có khối lượng thực tế để giải ngân; chủ động phối hợp với tư vấn, nhà thầu, cơ quan quản lý để xử lý ngay vướng mắc; kịp thời báo cáo cơ quan chủ quản, tránh tình trạng đình trệ do chờ ý kiến.

Với các địa phương có dự án ODA, Bộ Tài chính yêu cầu khẩn trương xử lý công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư, bàn giao mặt bằng sạch đúng tiến độ cho các chủ dự án; tăng cường làm việc với các nhà tài trợ để tháo gỡ tồn tại, đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký kết và hiệu lực Hiệp định vay; triển khai hệ thống rút vốn điện tử nhằm rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ.

Minh Phương/Báo Tin tức và Dân tộc