Sử gia Nguyễn Đình Đầu - nghiên cứu thiên địa nhân để phục vụ xã hội và đất nước!
Sinh tại Hàng Giầy Hà Nội nhưng hơn phân nửa cuộc đời, sử gia Nguyễn Đình Đầu gắn bó với Sài Gòn và miền Nam không chỉ bằng các công trình nghiên cứu giá trị cao mà còn bằng phong cách sống giản dị và dấn thân.
Sáng nay (9.1), Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam và tạp chí Xưa và Nay đã tổ chức buổi họp mặt đầu năm tại nhà sử gia Nguyễn Đình Đầu để chúc mừng Cụ sắp bước vào tuổi 103 (Cụ sanh ngày 12.3.1918).
Cụ Đầu hiện vẫn minh mẫn, viết báo và viết sách, ghi chép thường xuyên như các năm qua. Chính Cụ là người dầy công nghiên cứu tài liệu địa bạ nhà Nguyễn về Nam Kỳ bằng tiếng Hán - Nôm để đúc kết thành tài liệu lịch sử phục dựng diện mạo miền đất mới của Việt Nam vào cuối thế kỷ 19.
Cụ cũng đã sưu tầm nhiều bản đồ xưa của Việt Nam và phương Tây, viết sách và giúp nhà nước sử dụng những tài liệu này để đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia. Cụ còn dịch thuật và viết nhiều tài liệu về lịch sử Sài Gòn, các tỉnh miền Nam và nhiều vấn đề sử địa của cả nước.
Vào năm 1945-1946, Cụ đã tham gia hoạt động trong Bộ Kinh tế của chính phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa và nhiều lần được gặp Hồ Chủ Tịch. Sau đó, Cụ Nguyễn Đình Đầu đi học đại học ở châu Âu và trở thành nhà giáo, nhà nghiên cứu Sử Địa ở Sài Gòn, từ cuối thập kỷ 1950.
Vào cuối tháng 4.1975, là một nhân sĩ trong lực lượng thứ Ba, Cụ Đầu đã tham gia nhóm thương lượng hòa bình do chính phủ Dương Văn Minh cử đến gặp phái đoàn quân sự của chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam, tại trại David trong sân bay Tân Sơn Nhất.
Sau ngày đất nước thống nhất, Cụ Nguyễn Đình Đầu tiếp tục sự nghiệp nghiên cứu, viết sách, viết báo. Cụ từng là Ủy viên Thường vụ Hội khoa học Lịch sử Việt Nam, đồng thời là thành viên Hội đồng Khoa học Xã hội TP.HCM nhiều năm liền.
Tại buổi gặp mặt kể trên Cụ Đầu tâm sự: "Nhà Sử học nghiên cứu các quy luật Thiên - Địa - Nhân là để hiểu và phục vụ con người, xã hội và đất nước!"
Cụ Nguyễn Đình Đầu quả thực là một tấm gương sáng về người trí thức yêu nước, không ngừng nghỉ học tập và nghiên cứu của Việt Nam hiện đại.
Một số hình ảnh Cụ Nguyễn Đình Đầu và thân hữu cùng con cháu tham gia họp mặt sáng 9.1.2021:
Bài và ảnh: Phúc Tiến