Sự sụp đổ của Evergrande với khoản nợ 300 tỷ USD tác động ra sao trên toàn cầu?

Sự sụp đổ của gã khổng lồ bất động sản không có gì đáng ngạc nhiên vì cuộc khủng hoảng tiền mặt của doanh nghiệp này đã được công khai vào nửa cuối năm 2021.

Tuy nhiên, vẫn còn những lo ngại về sự sụp đổ của Evergrande sẽ ảnh hưởng như thế nào đến thị trường rộng lớn hơn, vì lĩnh vực bất động sản đóng góp vào khoảng 25% GDP của Trung Quốc.

Kyle Rodda, nhà phân tích thị trường cấp cao tại Capital.com, một nền tảng giao dịch trực tuyến, nói: “Sự sụp đổ của nhà phát triển bất động sản trông giống như một sự sụp đổ có kiểm soát. Bài viết đã có từ lâu và rất ít người trên thị trường ngạc nhiên trước tình hình này”.

Rodda nói thêm: “Tuy nhiên, nó làm tăng rủi ro hệ thống ở mức đáng báo động và nếu không có gì khác, việc này sẽ khiến một số tài sản của Evergrande buộc phải bị thanh lý lỗ khi hoạt động kinh doanh bị tách rời”.

Đây là thỏa thuận mà Rodda gọi là "sự phá hủy có kiểm soát".

Một khu dân cư phức hợp của Evergrande ở Bắc Kinh. (Nguồn: Pedro Pardo/AFP/Getty Images)

Điều gì xảy ra tiếp theo với Evergrande?

Tòa án đã chỉ định Alvarez và Marsal là người thanh lý để quản lý công ty, Evergrande cho biết trong hồ sơ gửi Sở giao dịch chứng khoán Hong Kong.

Alvarez và Marsal hiện sẽ nắm quyền kiểm soát tài sản của Evergrande và chuẩn bị bán chúng để trả nợ cho nhà phát triển bất động sản.

Hai nguồn tin giấu tên nói với Reuters rằng các chủ nợ nước ngoài vẫn mong đợi cơ quan thanh lý của Evergrande đề xuất kế hoạch tái cơ cấu nợ nước ngoài mới trước tiên và chỉ thanh lý tài sản của nhà phát triển bất động sản nếu không thể đạt được thỏa thuận với các chủ nợ.

Evergrande vẫn có thể kháng cáo bản án, nhưng quá trình thanh lý sẽ tiếp tục trong khi chờ kết quả kháng cáo.

Với quy mô của Evergrande, các chuyên gia dự đoán rằng có thể mất nhiều năm để hoàn tất việc thanh lý công ty.

Điều quan trọng là vì lệnh của tòa án được đưa ra ở Hong Kong nên cũng không rõ liệu chính quyền đại lục có công nhận và tuân thủ lệnh hay không. Điều này rất quan trọng vì phần lớn tài sản của Evergrande đều ở Trung Quốc đại lục.

Và còn khoản nợ 300 tỷ USD đó thì sao?

Evergrande sở hữu tài sản trị giá 1,74 nghìn tỷ nhân dân tệ Trung Quốc, tương đương khoảng 245 tỷ USD. Tuy nhiên, công ty nợ khoảng 300 tỷ USD - một sự thiếu hụt lớn và có thứ tự ưu tiên rõ ràng khi trả nợ.

Đầu tiên, các chủ nợ có bảo đảm sẽ được thanh toán, theo hướng dẫn của công ty luật quốc tế Baker McKenzie. Điều này có nghĩa là bất kỳ tài sản thế chấp nào, chẳng hạn như tài sản, mà Evergrande thế chấp cho các khoản vay sẽ được sử dụng để trả lại cho các chủ nợ đó.

Sau đó, những người thanh lý sẽ được thanh toán cùng với các chi phí khác liên quan đến việc công ty ngừng hoạt động. Tiếp theo là tiền lương của nhân viên Evergrande và các khoản nợ chính phủ, tiếp theo là các chủ nợ không có bảo đảm, chẳng hạn như trái chủ, nhà cung cấp và nhà thầu.

Cuối danh sách là cổ đông phổ thông của Evergrande.

Nhìn chung, lợi nhuận của các chủ nợ và cổ đông không có bảo đảm có thể sẽ thấp do nợ phải trả của Evergrande vượt xa tài sản của công ty.

Các chủ nợ nước ngoài đặc biệt dễ bị mất khoản đầu tư của họ. Đó là bởi vì chính quyền Bắc Kinh có thể sẽ ưu tiên duy trì sự ổn định chính trị và xã hội trên sân nhà của họ: Họ sẽ bảo vệ các nhà đầu tư ở quê nhà trước tiên và cố gắng đảm bảo rằng những người đã trả tiền mua bất động sản Evergrande cuối cùng sẽ nhận được nhà của họ.

“Các bên liên quan trong nước đang bận rộn làm việc để đảm bảo người mua nhà cuối cùng sẽ nhận được căn nhà mà họ đã trả bằng cách này hay cách khác, nhưng các nhà đầu tư nhỏ lẻ vào chứng khoán ở nước ngoài của công ty sẽ phải đối mặt với sự không chắc chắn và chậm trễ hơn nữa, điều này có thể sẽ kéo dài trong nhiều năm”, Daniel Margulies, một đối tác tại Dechert – công ty luật chuyên về tái cơ cấu ở châu Á cho biết.

Theo tài liệu của tòa án và tính toán của Bloomberg, các chủ nợ ở nước ngoài của Evergrande đang nợ 25,4 tỷ USD, nhưng cổ phần chủ chốt của công ty tại Hong Kong, nơi công ty niêm yết, chỉ tăng thêm 2,9 tỷ USD vào cuối tháng 6.

Vào tháng 7, Evergrande đã trích dẫn một phân tích của Deloitte ước tính tỷ lệ thu hồi nợ là 3,4% nếu công ty bị thanh lý, theo Reuters. Các chủ nợ hiện kỳ vọng tỷ lệ thu hồi sẽ dưới 3%, theo Reuters.

Điều gì xảy ra với phần còn lại của thị trường bất động sản Trung Quốc?

Nhiều công ty bất động sản ngang hàng với Evergrande đang gặp khó khăn và vỡ nợ.

Nhưng việc tái cơ cấu không phải là không thể. Dữ liệu của Debtwire cho thấy 32 nhà phát triển ở Trung Quốc đã hoàn thành 42 quy trình tái cơ cấu bao gồm 104 đợt trái phiếu nước ngoài trị giá 33,1 tỷ USD từ tháng 7/2021 - khoảng thời gian cuộc khủng hoảng tài sản hiện tại bắt đầu - cho đến cuối tháng 10/2023.

Tuy nhiên, Evergrande nợ khoảng 300 tỷ USD - gấp khoảng 10 lần số tiền được cơ cấu lại chung bởi 32 nhà phát triển ở trên.

Margulies cho biết, nhìn chung, số phận của Evergrande giống như một dấu hiệu cảnh báo đối với các công ty khác ở Trung Quốc.

Đó là bởi vì lệnh thanh lý Evergrande của tòa án cho thấy những vấn đề ở quy mô này tại Trung Quốc "có thể sẽ dẫn đến một số hình thức thanh lý, dù ở trong nước hay nước ngoài", Margulies nói.

Sự sụp đổ của Evergrande sẽ tác động đến tâm lý nền kinh tế và thị trường Trung Quốc như thế nào?

Rất khó khăn.

Nền kinh tế Trung Quốc đã phải vật lộn để phục hồi sau đại dịch từ hơn một năm trước. Cả nước đang phải đối mặt với những cơn gió ngược đáng kể từ cuộc khủng hoảng tài sản, áp lực giảm phát và khủng hoảng nhân khẩu học.

Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đã tăng trưởng 5,2% vào năm 2023. Mặc dù con số này tốt hơn mức 3% do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 vào năm 2022, nhưng đây vẫn là một trong những thành tích tồi tệ nhất của nền kinh tế trong ba thập kỷ.

Tâm lý thị trường đối với nền kinh tế Trung Quốc tệ đến mức thị trường chứng khoán nước này bị bán tháo ồ ạt trong những tuần đầu tiên của tháng 1 khi các nhà đầu tư đổ xô tháo chạy.

Đáng chú ý, đợt bán tháo trên thị trường chứng khoán diễn ra trước lệnh thanh lý của Evergrande.

Cho rằng sự sụp đổ của Evergrande là không bất ngờ nên thị trường không phản ứng nhiều với tin tức này. Chỉ số Hang Seng của Hong Kong kết thúc ở mức cao hơn một chút vào ngày lệnh của tòa án được đưa ra. Chỉ số CSI 300 kết thúc giảm nhẹ, cho thấy việc giải thể Evergrande đã được định giá và đang được cơ quan chức năng tích cực quản lý.

Rodda cho biết: “Chưa có dấu hiệu hoảng loạn nào. Nếu có thì điều đó cho thấy cách tiếp cận chủ động và gia tăng mà chính quyền đang áp dụng để quản lý cuộc cải cách kinh tế đầy khó khăn của Trung Quốc”.

Trung Quốc đang cố gắng thiết kế quá trình chuyển đổi nền kinh tế của mình sau nhiều thập kỷ tăng trưởng chóng mặt sang một nền kinh tế có quỹ đạo bền vững. Nó đã trình bày chi tiết về ba lĩnh vực tăng trưởng mới là xe điện, pin lithium-ion và pin mặt trời.

Andrew Collier, giám đốc điều hành tại Orient Capital Research, nói với Reuters: “Việc thanh lý Evergrande là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc sẵn sàng đi đến cùng cực để dập tắt bong bóng bất động sản” .

Ông nói thêm: “Điều này tốt cho nền kinh tế về lâu dài nhưng rất khó khăn trong ngắn hạn”.

Hồng Vân (Theo Business Insider)