Tình trạng thiếu tàu tác chiến ở vùng biển xa của hải quân Nga đã được giải quyết theo những cách đặc biệt nhất, đến mức các tàu tên lửa nhỏ ban đầu được thiết kế nhằm bảo vệ những con sông lớn và vùng nước nội địa phải gửi đến Địa Trung Hải để làm nhiệm vụ.
Để lấp đầy những lỗ hổng này trong hải quân Nga hiện nay, Bộ Quốc phòng Nga buộc phải sử dụng đến phương án hiện đại hóa sâu các tàu khu trục được đóng từ thời Liên Xô đã trên 30 tuổi.
Chúng ta đang nói về việc hiện đại hóa những tàu chống ngầm cỡ lớn thuộc Dự án 1155 lớp Udaloy, hoặc các tàu khu trục chuyên biệt cho tác chiến chống tàu ngầm theo phân loại của NATO.
Sau khi nâng cấp, cựu binh 30 tuổi này sẽ biến thành chiến hạm tên lửa dẫn đường, về lý thuyết được thiết kế để cạnh tranh với các tàu khu trục lớp Arleigh Burke của Mỹ.
Đô đốc về hưu Vladimir Zakharov cho biết: "Một tàu khu trục mới cho vùng biển xa có thể thay thế lớp Udaloy sẽ xuất hiện không sớm hơn năm 2020. Các tàu mới có lượng giãn nước như Dự án 1155 thậm chí còn chưa được lên kế hoạch. Và trong số tàu hiện đại, chỉ có khinh hạm Dự án 22350 sở hữu chức năng tương đương".
Điều đáng nói ở đây là trong thời gian qua, hải quân Nga đã từ bỏ tàu khu trục của vùng biển xa, họ không lên kế hoạch đóng mới trong tương lai gần. Tất cả những gì còn lại là sự hiện đại hóa sâu sắc những di sản của hải quân Liên Xô.
Nếu tính đến thực tế, chi phí chuyển đổi một tàu chống ngầm lỗi thời thành chiến hạm đa năng ước tính khoảng 1 đến 2 tỷ Ruble, quyết định này không tệ. Theo ước tính, một tàu khu trục lớp Leader đầy hứa hẹn sẽ tiêu tốn ngân sách 100 tỷ Ruble. Vậy nước Nga có gì vào lúc này?
Theo thông báo, chiến hạm Dự án 1155 bắt đầu được chế tạo từ thập niên 1980. Về kích thước, độ dịch chuyển, khả năng tự hành và tốc độ, nó gần như tương đương với lớp Arleigh Burke của Mỹ.
Tổng cộng có 12 chiến hạm loại này được chế tạo, chia đôi cho các hạm đội Phương Bắc và Thái Bình Dương, 8 tàu chống ngầm còn tồn tại cho đến ngày nay đã bắt đầu chuyển đổi thành khu trục hạm đa năng.
Trường hợp đặc biệt nhất là khu trục hạm mang tên "Nguyên soái Shaposhnikov" sau khi hoàn tất quá trình hiện đại hóa gần đây đã được tạp chí National Interest tỏ ra ấn tượng, gọi là "vũ trang tận răng".
"Nguyên soái Shaposhnikov" là một cựu chiến binh danh dự, nó được chế tạo trong khung thời gian chặt chẽ có một không hai: đặt đóng vào năm 1983, hạ thủy vào năm sau, và đến năm 1985 đã được đưa vào biên chế Hạm đội Thái Bình Dương.
Con tàu đã chiến đấu với cướp biển ở Ấn Độ Dương, hộ tống các đoàn tàu vận tải ở Vịnh Ba Tư... nó bắt đầu hiện đại hóa sâu vào năm 2016, hiện được trang bị các bệ phóng đa năng chứa 16 tên lửa hành trình Kalibr (có thể sử dụng cho tên lửa Oniks và Zircon).
Để chống tàu địch, có sự bổ sung tên lửa chống hạm Uran với 8 đạn sẵn sàng phóng. Hai trực thăng chống tàu ngầm vẫn còn trên tàu. Đã lắp đặt các hệ thống điện tử hiện đại và một tổ hợp tác chiến điện tử tối tân.
Khả năng chiến đấu của con tàu cũ đã thực sự tăng lên đáng kể. Rõ ràng là về số lượng tên lửa hay năng lực phòng không, khu trục hạm Dự án 1155 không thể cạnh tranh sòng phẳng với Arleigh Burke, tuy nhiên đây là sự lựa chọn hợp lý cho hải quân Nga.
Việc trang bị tên lửa Zircon sẽ khiến những tàu khu trục lỗi thời trở thành một lực lượng cần được tính đến. "Nguyên soái Shaposhnikov" và các tàu cùng lớp sẽ vẫn phục vụ, nhưng rõ ràng vấn đề thiếu tàu cỡ lớn phải được giải quyết một cách toàn diện trong tương lai.
Bạch Dương