Sự thật bất ngờ về loại gạo Séng Cù xanh được quảng cáo 'từ lúa non'

Nhan nhản quảng cáo gạo Séng Cù xanh

"Séng Cù non, Séng Cù cốm, Séng Cù xanh"... là những quảng cáo về loại gạo Séng Cù mới xuất hiện gần đây trên nhiều tài khoản mạng xã hội. Trên tài khoản của chị Lê Lan Hương (Hà Nội), người chuyên gom hàng bán lại qua facebook quảng cáo loại gạo này làm từ lúa Séng Cù non, nấu cơm lên có mùi thơm như cốm. Mùi thơm này có từ trong gạo, thời gian qua rất nhiều người đặt ăn thử và dùng làm quà biếu. Để có được loại gạo này, người bán phải đi thu gom trong các bản làng, mỗi nhà chỉ mua được vài kg nên gạo có giá thành cao hơn gạo Séng Cù thông thường, khoảng 37.000 - 45.000 đồng/kg.

Chỉ cần gõ "Séng Cù xanh" trên các nền tảng mạng xã hội, hay các trang thương mại điện tử, có thể thấy ngày các bài đăng kinh doanh loại đặc sản mới nổi này. Theo quảng cáo, gạo Séng Cù xanh mỗi năm chỉ có trong 1 tháng, là loại gạo được thu hoạch lúc hạt gạo căng nhưng chưa chín hẳn. Người dân thu hoạch sớm và không phơi già nắng. Hạt gạo còn nguyên màu xanh như cốm, ăn có vị ngọt, thơm ngậy khác biệt.

Gạo Séng Cù xanh được rao bán trên các nền tảng mạng xã hội.

Ngoài ra, các bài quảng cáo thường đi kèm với thông tin hướng dẫn: Gạo Séng Cù xanh xát dối, nên lớp mạt cám ở ngoài rất mỏng. Khi nấu thì khách chỉ cho nước vào khuấy nhẹ để rửa gạo thôi, không vò gạo vì… 80% chất dinh dưỡng ở ngoài mạt gạo, vo gạo kĩ sẽ mất hết chất. Nhiều người bán khẳng định chắc nịch, đây là gạo được sản xuất tại Mường Khương (Lào Cai). Thế nhưng, khi hỏi địa chỉ cụ thể để đến xem quy trình xay xát, thì hầu hết người bán đều không biết do gạo được gom ở nhiều thôn bản, địa chỉ xa, khó tìm...

Ông Lê Thanh Hoa, Trưởng phòng Nông nghiệp H.Mường Khương (Lào Cai), khẳng định thông tin nhiều cá nhân, đơn vị bán hàng online rao bán gạo Séng Cù xanh Mường Khương là hoàn toàn giả mạo nguồn gốc, xuất xứ. Mường Khương không có gạo Séng Cù xanh.

Thực tế, loại gạo Séng Cù xanh được rao bán trên các trang mạng xã hội là do nhuộm. Màu nhuộm tùy từng cơ sở xay xát, có nơi dùng lá dứa (lá nếp) tươi xay xát cùng thóc nhưng có nhược điểm là gạo dễ mất màu, mất mùi, khó bảo quản. Có nơi sẽ dùng tinh dầu và màu thực phẩm để tạo ra gạo có màu xanh. Vì thị hiếu người tiêu dùng (các điểm bán lẻ) thích gạo xanh nên các cơ sở xay xát tạo ra sản phẩm theo nhu cầu. Nếu mua số lượng lớn, các cơ sở này đều tư vấn nên chọn mua gạo xát mộc có màu trắng ngà hoặc trắng đục thường thấy để bảo quản tốt hơn. Nếu mua gạo xanh, thì chỉ nên mua số lượng nhỏ hơn, được đóng túi, hút chân không từ 2 - 5 - 10 kg.

Gạo Séng Cù chỉ có màu trắng trong và màu trắng đục

Theo thống kê của Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Lào Cai, Séng Cù là gạo đặc sản đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lí, được canh tác chủ yếu tại 2 địa phương Bát Xát và Mường Khương. Sản lượng Séng Cù mỗi năm đạt khoảng 10.000 tấn. Trên địa bàn toàn tỉnh hiện có hơn 100 cơ sở xay xát, chế biến gạo Séng Cù. Gạo Séng Cù có hình thái đặc trưng là hạt gạo thuôn dài, bụng tròn, hạt gạo có màu trắng ngà hoặc trắng trong tùy vào hình thức phơi, sấy.

Gạo Séng Cù đặc sản nổi tiếng của Mường Khương chỉ có 2 loại. Thứ nhất là loại gạo hạt trong, do bà con xay xát từ lúa được phơi dưới nắng nhẹ, có màu rất đẹp; nhược điểm là không bảo quản được dài ngày. Nhiều gia đình muốn ăn loại gạo này phải đóng gói, hút chân không để trong tủ lạnh. Thứ hai là loại gạo Séng Cù hạt màu trắng đục giống như gạo nếp, xay xát từ lúa được phơi nắng già, khi xát ra có thể bảo quản dài ngày.

Theo cơ quan chức năng, hiện chưa có bất cứ cơ sở nào, được cấp chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm với sản phẩm gạo Séng Cù xanh. Theo quy định, các sản phẩm trước khi đưa ra ngoài thị trường để lưu thông, thì phải đảm bảo các điều kiện cơ bản về an toàn thực phẩm, quy chuẩn chất lượng phải được công bố…

Trước đó, chiều 8/11, Đội Quản lý thị trường số 1, Cục quản lý thị trường Lào Cai phối hợp với Công an H.Mường Khương đã kiểm tra đột xuất cơ sở kinh doanh lúa và một số nông sản tại thôn Na Đẩy, TT.Mường Khương (H.Mường Khương, Lào Cai), do ông Lục Văn Khón làm chủ.

Tại hiện trường, cơ quan chức năng phát hiện một số người đang xay lá dứa tươi để nhuộm gạo, cho ra sản phẩm gạo Séng Cù xanh. Ông Lục Văn Khón khai nhận, cơ sở có khách hàng đặt 20 kg gạo Séng Cù xanh nên đã cho xay lá dứa tươi để nhuộm gạo thường thành gạo Séng Cù xanh. Số gạo này không có nguồn gốc, xuất xứ và đang chờ hong khô, đóng túi để giao cho khách hàng thì bị kiểm tra, bắt giữ. Đội Quản lý thị trường số 1 đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với ông Khón, đồng thời ra quyết định phạt 7,5 triệu đồng do vi phạm quy định về đăng ký kinh doanh.

Tô Hội