Sự 'trả thù' của phụ nữ ở Hàn Quốc

Sau hơn một năm cố gắng thuyết phục nhiều phụ nữ Hàn Quốc sinh con hơn, Chung Hyun-back, bộ trưởng Bình đẳng giới của Hàn Quốc năm 2017-2018, cho biết một lý do nổi bật khiến bà thất bại: “Văn hóa gia trưởng của nước ta”.

Chung, người được chính phủ trước giao nhiệm vụ đảo ngược tỷ lệ sinh đang giảm mạnh của đất nước, biết rõ việc làm phụ nữ ở Hàn Quốc khó khăn như thế nào.

Bà đã chọn sự nghiệp của mình thay vì đám cưới và con cái. Giống như Chung, hàng triệu phụ nữ trẻ đã cùng từ chối quyền làm mẹ trong cái gọi là “đình công sinh nở”, theo The New York Times.

Một cuộc khảo sát năm 2022 cho thấy nhiều phụ nữ hơn nam giới - 65% so với 48% - không muốn có con. Con số này đang tăng gấp đôi khi họ tránh hoàn toàn hôn nhân (và những áp lực thông thường của nó). Một thuật ngữ khác ở Hàn Quốc cho đình công sinh nở là “đình công hôn nhân”.

Trong 3 năm liên tiếp, nước này ghi nhận tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới, với trung bình phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có ít hơn một con. Nó đạt đến “điểm chết” khi số ca tử vong nhiều hơn số ca sinh vào năm 2020, sớm hơn gần một thập kỷ so với dự kiến.

Đình công sinh nở

Giờ đây, khoảng một nửa trong số 228 thành phố, quận và huyện của nước này có nguy cơ mất đi rất nhiều cư dân. Các trung tâm chăm sóc ban ngày và trường mẫu giáo đang được chuyển đổi thành viện dưỡng lão. Các phòng khám sản phụ khoa đóng cửa, và các nhà tang lễ đang mở cửa nhiều hơn.

Chung Hyun-back là người đã có nhiều đóng góp trong phong trào nữ quyền ở Hàn Quốc. Ảnh: JeongMee Yoon/The New York Times.

“Tại trường tiểu học Seoksan, huyện Gunwi, số học sinh đã giảm từ 700 xuống còn 4 học sinh. Lần cuối cùng tôi đến thăm, lũ trẻ thậm chí còn không thể thành lập một đội bóng đá”, Hawon Jung, cây viết của The New York Times, chia sẻ.

Thanh niên Hàn Quốc có những lý do rõ ràng để không lập gia đình, bao gồm chi phí nuôi dạy con cái cao ngất ngưởng, giá bất động sản đắt đỏ, triển vọng việc làm tệ hại và thời gian làm việc căng thẳng.

Nhưng phụ nữ nói riêng đã chán ngấy với những kỳ vọng không thể thực hiện được của xã hội truyền thống này đối với các bà mẹ. Vì vậy, họ đang bỏ cuộc.

Tổng thống Yoon Suk-yeol, được bầu vào năm ngoái, cho rằng nữ quyền là nguyên nhân ngăn cản “mối quan hệ lành mạnh” giữa nam và nữ.

Nhiều phụ nữ Hàn Quốc trốn tránh hẹn hò, kết hôn và sinh con đã phát ngán vì chủ nghĩa phân biệt giới tính tràn lan, và tức giận về một nền văn hóa chủ nghĩa bạo lực.

Theo các biểu ngữ phản đối mà Jung đã thấy, việc họ từ chối trở thành “những cỗ máy sản xuất trẻ em” là hành động trả đũa.

Jiny Kim (30 tuổi), một nhân viên văn phòng ở Seoul đang có ý định không sinh con, cho biết: “Đình công sinh đẻ là sự trả thù của phụ nữ đối với một xã hội đặt ra những gánh nặng quá sức chịu đựng và không tôn trọng chúng tôi”.

Làm cho cuộc sống công bằng hơn và an toàn hơn cho phụ nữ sẽ làm nên điều kỳ diệu trong việc giảm thiểu mối đe dọa hiện hữu của đất nước. Tuy nhiên, giấc mơ nữ quyền này dường như ngày càng xa vời, khi chính phủ bảo thủ của ông Yoon ủng hộ các chính sách thụt lùi chỉ làm trầm trọng thêm vấn đề.

Cuộc khủng hoảng nhân khẩu học của Hàn Quốc từng là điều không thể tưởng tượng được: Vào cuối những năm 1960, trung bình phụ nữ có 6 con.

Nhưng theo đuổi phát triển kinh tế, nhà nước đã thực hiện một chiến dịch kiểm soát dân số tích cực. Trong khoảng 20 năm, phụ nữ sinh ít hơn 2,1 con cần thiết để bổ sung, và con số liên tục giảm qua các năm. Dữ liệu mới nhất hiện có từ cơ quan thống kê của Hàn Quốc đưa ra tỷ lệ sinh ở mức 0,81 cho năm 2021; đến quý III năm 2022 là 0,79.

Chính phủ gần đây đã bị báo động bởi tỷ lệ dường như gần bằng 0. Trong 16 năm, 280.000 tỷ won (210 tỷ USD) đã được rót vào các chương trình khuyến khích sinh sản, như trợ cấp hàng tháng cho cha mẹ của trẻ sơ sinh.

Nhưng nhiều phụ nữ vẫn nói không.

Những sân chơi vắng bóng trẻ em. Ảnh: The New York Times.

Khó có thể thoát khỏi những chuẩn mực giới tính ngột ngạt, cho dù đó là hướng dẫn mang thai để sắp xếp đồ lót sạch cho chồng trước khi chuyển dạ, hay công việc bếp núc kéo dài cả ngày cho những ngày lễ như lễ hội thu hoạch Chuseok.

Phụ nữ đã kết hôn phải gánh vác phần lớn công việc nhà và chăm sóc con cái, khiến các bà mẹ mới sinh bị ép buộc đến mức nhiều người từ bỏ tham vọng nghề nghiệp. Ngay cả trong các hộ gia đình có thu nhập kép, hàng ngày người vợ dành hơn ba giờ cho những công việc này so với 54 phút của người chồng.

Sự phân biệt đối xử với các bà mẹ đang đi làm của doanh nghiệp cũng phổ biến một cách vô lý. Trong một vụ việc nổi tiếng, nhà sản xuất sữa bột trẻ em hàng đầu của đất nước bị buộc tội gây áp lực buộc các nữ nhân viên phải nghỉ việc sau khi mang thai.

Gánh nặng của phụ nữ

Bạo lực trên cơ sở giới đang “lan rộng một cách đáng kinh ngạc”, theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền. Vào năm 2021, cứ sau 1,4 ngày hoặc ít hơn, lại có một phụ nữ bị sát hại hoặc trở thành mục tiêu giết người, theo Đường dây nóng Phụ nữ Hàn Quốc. Phụ nữ gọi hành động kết thúc một mối quan hệ mà không bị phản ứng dữ dội là “chia tay an toàn”.

Nhưng phụ nữ không chấp nhận sự nam tính độc hại một cách thụ động. Họ đã tổ chức rầm rộ, từ phong trào #MeToo thành công nhất châu Á đến các nhóm như “4B”, có nghĩa là “Bốn không: không hẹn hò, không tình dục, không kết hôn và không nuôi dạy con cái”.

Phụ nữ Hàn Quốc từ chối sinh con vì quá nhiều gánh nặng. Ảnh: JeongMee Yoon/The New York Times.

Các phong trào nữ quyền của đất nước đã giành chiến thắng trong việc hợp pháp hóa việc phá thai và các hình phạt khắc nghiệt hơn đối với nạn dịch tội phạm quay phim khiêu dâm.

Tuy nhiên, nhiều nam thanh niên Hàn Quốc đã tuyên bố mình là nạn nhân của hoạt động vì phụ nữ.

Chủ tịch Yoon đã lên nắm quyền vào năm ngoái bằng cách tận dụng sự oán giận này. Ông lặp lại lời của những người ủng hộ quyền nam giới, tuyên bố rằng chủ nghĩa phân biệt giới tính cấu trúc không còn tồn tại ở quốc gia khác và thề sẽ trừng phạt nghiêm khắc hơn đối với các báo cáo sai lệch về tấn công tình dục.

Chính phủ của ông Yoon đang loại bỏ thuật ngữ “bình đẳng giới” khỏi sách giáo khoa của trường học và hủy bỏ tài trợ cho các chương trình chống phân biệt giới tính hàng ngày. “Nếu bạn thấy bình đẳng giới và nữ quyền quan trọng như vậy, bạn có thể làm điều đó bằng tiền và thời gian của chính mình”, một nhà lập pháp trong đảng của ông cho biết.

Chính phủ cũng đang làm việc để dỡ bỏ trụ sở chính trao quyền cho phụ nữ - Bộ bình đẳng giới. Được thành lập vào năm 2001, Bộ đã tạo ra bước chuyển mình trong việc bình thường hóa chế độ nghỉ thai sản dành cho các ông bố và giúp nhiều phụ nữ đạt được thâm niên làm việc.

Cho đến nay, không có biện pháp nào được thực hiện bởi các chính phủ liên tiếp đã thay đổi xu hướng kết hôn và sinh con. Tệ hơn nữa, chính phủ hiện tại dường như đang tích cực phá hoại những nỗ lực mang lại hy vọng cho phụ nữ.

Bà Chung, người từng là bộ trưởng bình đẳng giới từ năm 2017 đến năm 2018, cho biết: “Đây là một sự thụt lùi lịch sử. Xã hội không thể chấm dứt đình công khi sinh mà không thừa nhận sự bất bình của phụ nữ”, bà nói.

Việc thúc đẩy phụ nữ Hàn Quốc xem xét lại hôn nhân và con cái liên quan đến việc truyền cho mọi khía cạnh cuộc sống của họ quyền tự quyết và bình đẳng. Cách tiếp cận nữ quyền sẽ loại bỏ những trở ngại đối với việc làm mẹ chỉ bằng cách thực thi luật hiện hành chống phân biệt đối xử tại nơi làm việc.

Rõ ràng là các quốc gia có sự phân công chăm sóc trẻ em không cân xứng hoặc thiếu chế độ nghỉ phép dành cho cha mẹ được trả lương theo quốc gia, như Nhật Bản và Mỹ, cũng có tỷ lệ sinh giảm mạnh.

Tương tự với Trung Quốc, nơi những người phụ nữ được truyền cảm hứng từ Hàn Quốc bắt đầu phong trào “Bốn không” của riêng họ; dữ liệu của chính phủ trong tháng này cho thấy dân số của nó cũng đang giảm.

Nhưng các quốc gia có những người cha hợp tác và chính sách gia đình tốt, như Thụy Điển, hoặc công nhận sự đồng hành đa dạng, như Pháp, đã thành công hơn trong việc ổn định hoặc thậm chí tăng số ca sinh.

Liên Hợp Quốc dự đoán rằng dân số 51 triệu người của Hàn Quốc sẽ giảm một nửa trước cuối thế kỷ này.

Đinh Phạm