Sự trở lại của ông Trump là cái bóng bao trùm lên COP29

Hội nghị COP29 diễn ra từ ngày 11 đến 22-11 tại thủ đô Baku của Azerbaijan. Nguồn ảnh: Reuters

Hội nghị thượng đỉnh thường niên về khí hậu của Liên hợp quốc đã khai mạc vào thứ Hai 11/11 tại Baku, Azerbaijan. Tuy nhiên, nhiều đoàn đại biểu quốc gia lo ngại chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ vào ngày 5/11, sẽ cản trở tiến trình hạn chế sự nóng lên của hành tinh.

Ông Trump đã hứa sẽ một lần nữa loại Hoa Kỳ - quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, khỏi hợp tác khí hậu quốc tế và tối đa hóa sản lượng nhiên liệu hóa thạch vốn đã ở mức cao kỷ lục của nước này.

Ông Podesta phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh: "Đối với những người trong chúng ta hành động hết mình vì khí hậu, thì kết quả tuần trước tại Hoa Kỳ rõ ràng là vô cùng đáng thất vọng".

"Nhưng điều tôi muốn nói với các bạn hôm nay là mặc dù chính quyền liên bang Hoa Kỳ, dưới thời Donald Trump, có thể gác lại các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu thì công tác ngăn chặn biến đổi khí hậu vẫn sẽ tiếp tục tại Hoa Kỳ."

Ông cho biết Đạo luật giảm lạm phát (IRA), đạo luật khí hậu mang tính bước ngoặt của Tổng thống Joe Biden cung cấp hàng tỷ đô la trợ cấp cho năng lượng sạch, sẽ tiếp tục thúc đẩy đầu tư vào công nghệ năng lượng mặt trời, gió và các công nghệ khác, và các chính quyền tiểu bang Hoa Kỳ cũng sẽ thúc đẩy cắt giảm khí thải thông qua quy định.

"Tôi nghĩ bất kỳ điều gì trong số đó sẽ không thể bị đảo ngược. Có thể bị chậm lại không? Có thể. Nhưng hướng đi đó thì rõ ràng", ông nói.

Mặc dù ông Trump đã hứa sẽ hủy bỏ IRA, nhưng để làm như vậy cần phải có đạo luật của Quốc hội - và điều đó có thể khó đạt được do sự ủng hộ của một số nhà lập pháp Đảng Cộng hòa mà các khu vực của họ được hưởng lợi từ những khoản đầu tư liên quan đến IRA.

Tranh cãi về chương trình nghị sự

Ngoài việc bầu ông Trump làm Tổng thống của nền kinh tế lớn nhất thế giới, các cuộc đàm phán ở Baku còn tập trung chú ý đến những lo ngại về kinh tế và chiến tranh ở Ukraine và Gaza.

Điều đó làm phức tạp thêm tham vọng của hội nghị thượng đỉnh nhằm giải quyết vấn đề ưu tiên trong chương trình nghị sự - một thỏa thuận tài trợ khí hậu hằng năm lên tới 1 nghìn tỷ đô la cho các nước đang phát triển, nhiều hơn mục tiêu 100 tỷ đô la trước đó.

Người đứng đầu cơ quan khí hậu của Liên Hợp Quốc Simon Stiell đã tìm cách thúc đẩy động lực này.

"Chúng ta đừng nghĩ tài chính khí hậu là từ thiện", ông phát biểu tại sân vận động Baku. "Một mục tiêu tài chính khí hậu mới đầy tham vọng hoàn toàn vì lợi ích của mọi quốc gia, kể cả quốc gia lớn nhất và giàu có nhất".

Năm nay đang trên đà trở thành năm nóng nhất trong lịch sử. Các quốc gia giàu và nghèo đều phải đối mặt với các sự kiện thời tiết khắc nghiệt, bao gồm thảm họa lũ lụt ở Châu Phi, vùng ven biển Tây Ban Nha và tiểu bang Bắc Carolina của Hoa Kỳ, hạn hán ở Nam Mỹ, Mexico và miền Tây Hoa Kỳ.

Nhiều người cũng lo ngại việc Hoa Kỳ rút lui có thể khiến các quốc gia khác rút lại các cam kết về khí hậu hiện có hoặc thu hẹp tham vọng trong tương lai.

"Mọi người sẽ nói rằng, ừ thì, Hoa Kỳ là quốc gia phát thải lớn thứ hai. Họ là nền kinh tế lớn nhất thế giới... Nếu họ không đặt ra cho mình một mục tiêu đầy tham vọng, thì tại sao chúng ta phải làm thế?" Marc Vanheukelen, đại sứ về khí hậu của EU từ năm 2019 đến năm 2023, nói với Reuters.

Nước chủ nhà Azerbaijan đã vận động các Chính phủ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch, đồng thời coi khí đốt là nhiên liệu chuyển tiếp.

Doanh thu từ dầu khí chiếm 35% nền kinh tế vào năm 2023, giảm so với mức 50% của hai năm trước đó. Doanh thu này sẽ giảm xuống còn 22% vào năm 2028.

Tổng thống Ilham Aliyev gọi nguồn nhiên liệu hóa thạch dồi dào của Azerbaijan là "món quà của Chúa" và Baku đã đề xuất thành lập Quỹ Hành động Tài chính Khí hậu để tự nguyện quyên góp tới 1 tỷ đô la từ các công ty khai thác trên 10 quốc gia bao gồm cả Azerbaijan.

Yến Anh

Reuters