Sự trở lại của teencode

Teencode là loại ký tự riêng của giới trẻ, được mã hóa bằng những quy luật do họ tự quy ước.

Nhiều người sử dụng teencode để thể hiện bản sắc riêng và ngược lại, teencode giúp họ dễ dàng hòa nhập với bạn bè đồng trang lứa.

Ngoài ra, loại mật mã này khiến các bạn trẻ đang ở độ tuổi “nổi loạn” phần nào cảm thấy tự do hơn, tránh sự kiểm soát của phụ huynh.

Teencode xuất hiện lần đầu ở Việt Nam từ trước năm 2000, dưới dạng mã hóa chữ thành con số.

Tuy nhiên, phải đến sau năm 2000, khi ngày càng nhiều bạn trẻ sở hữu những chiếc điện thoại “cục gạch”, đặc biệt là điện thoại Nokia 1280 với bàn phím T9 (Text on 9 keys), teencode mới thật sự bùng nổ.

Ví dụ, để thay thế chữ “i”, người dùng sẽ sử dụng chữ “j", hoặc chữ “yêu” được rút gọn thành “êu”, “nhắn tin” thành “nt”, “vợ/chồng” thành “vk/ck”...

Đến khi Internet trở nên phổ biến ở Việt Nam, teencode chiếm sóng trên cả các mạng xã hội.

Tới khoảng năm 2012, thời điểm thế hệ Millennials dần trưởng thành, cơn sốt teencode cũng hạ nhiệt, nhường sân cho kiểu soạn văn bản chuẩn mực.

Thời kỳ này lại tạo ra một xu hướng mới, là "cảnh sát chính tả". Đây là nhóm người tuân theo tất cả các quy tắc viết, đến mức trở thành kỹ tính và thường đi bắt lỗi chính tả, ngữ pháp của người khác.

Mạng xã hội xuất hiện những tuyên ngôn như "Cãi nhau mà sai chính tả, lý lẽ cỡ nào cũng trở nên vô nghĩa".

Cùng lúc này, các hội, nhóm sửa lỗi cũng xuất hiện, điển hình như fanpage "Cảnh sát chính tả" với hơn 78.000 người thích và hơn 81.000 người theo dõi.

Gần 1 năm trở lại đây, teencode được Gen Z đưa trở lại nhưng với một diện mạo hoàn toàn khác.

Thay vì đặt ra quy ước chung giữa chữ cái với con số, ký tự, teencode thế hệ 2.0 lại vận dụng cách nói trại, nói ngọng hoặc cách phát âm của ngoại ngữ Anh, Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc… để viết thành từ tiếng Việt.

Ví dụ, “thơ” sẽ được viết thành “ther”, “không” là “khum” để nghe dễ thương hơn, “cuộc sống” trở thành “cột sống”, "trầm cảm" thành "chằm zn" hay "chằm kẽm".

Một số từ sẽ được biến tấu do lỗi đánh máy từ bộ gõ tiếng Việt như “dảk” (dark) và “bủh” (bruh), "pềct" (perfect), "rếpct" respect.

Sự biến tấu từ ngữ của Gen Z khiến dân mạng chóng mặt khi tạo ra các từ mới không theo quy tắc gì như "trmúa hmề" (chúa hề, người hài hước), "chếc gồi" (chết rồi), "gòi song" (rồi xong),...

Cũng như thế hệ trước, bộ teencode của những người trẻ ngày nay thể hiện bản sắc riêng của họ, hài hước, sáng tạo, độc nhất, không bị gò bó bởi nguyên tắc, tiêu chuẩn nào.

Ngoài ra, nhờ mạng xã hội, ngôn ngữ riêng của Gen Z cũng được lan tỏa mạnh mẽ, rộng rãi, xuất hiện

Nói thế không có nghĩa là Gen Z bỏ qua các quy tắc chính tả. Họ vẫn rất chuẩn chỉnh trong văn phong, ngôn từ, nhưng ở trên các nền tảng mạng xã hội, họ đã tạo ra một "ngôn ngữ" cho riêng mình.

Hồng Chang