Sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Điều ước quốc tế đáp ứng yêu cầu chính trị, công tác đối ngoại

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Lê Anh Tuấn, việc xây dựng Luật nhằm sửa đổi, bồ sung một số quy định của Luật Điều ước quốc tế để khắc phục một số vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện thời gian qua. (Nguồn: Quốc hội)

Nhu cầu cấp thiết nhằm khẩn trương khắc phục các "điểm nghẽn"

Tại phiên họp, Trình bày tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế, Thứ trưởng Ngoại giao Lê Anh Tuấn cho biết, Luật Điều ước quốc tế số 108/2016/QH13 được Quốc hội thông qua ngày 9/4/2016, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016.

Sau gần 10 năm triển khai thi hành Luật, công tác ký kết và thực hiện điều ước quốc tế đã đi vào nề nếp, bài bản; chất lượng ngày càng tăng, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại nói chung, đồng thời bảo đảm tuân thủ đúng thẩm quyền hiến định về điều ước quốc tế.

Theo Thứ trưởng Lê Anh Tuấn, đến nay, hầu hết quy định của Luật vẫn phù hợp, song quá trình thực hiện cũng đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, cần được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung. Một số quy định về sửa đổi, bổ sung, gia hạn điều ước quốc tế, về trình tự, thủ tục rút gọn trong ký kết điều ước quốc tế còn chưa đủ rõ, dẫn đến cách hiểu khác nhau khi áp dụng.

Bên cạnh đó, quy định về trình tự, thủ tục rút gọn chỉ áp dụng đối với điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ về vốn hỗ trợ phát triển chính thức của nước ngoài (ODA), vay ưu đãi nước ngoài chưa đáp ứng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ ký kết điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước về vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài.

Ngoài ra, thực tiễn đã phát sinh một số nội dung mà Luật Điều ước quốc tế chưa kịp thời điều chỉnh như trường hợp cần đẩy nhanh thủ tục ký kết điều ước quốc tế đáp ứng yêu cầu chính trị, hoạt động đối ngoại, phục vụ ký kết văn kiện trong khuôn khổ đoàn cấp cao.

Việc sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Điều ước quốc tế cũng nhằm cải cách hành chính, cắt giảm quy trình, thủ tục, rút ngắn thời gian thực hiện; đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh phân quyền, phân cấp trong ký kết điều ước quốc tế, thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin, đồng thời bảo đảm đồng bộ với các quy định pháp luật liên quan.

Từ những lý do trên, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn khẳng định: "Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế theo trình tự, thủ tục rút gọn là nhu cầu cấp thiết nhằm khẩn trương khắc phục các 'điểm nghẽn' trong Luật Điều ước quốc tế hiện hành, đáp ứng yêu cầu chính trị, công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng và Nhà nước trong tình hình mới".

Thứ trưởng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh, việc xây dựng Luật nhằm sửa đổi, bồ sung một số quy định của Luật Điều ước quốc tế để khắc phục một số vướng mắc, khó khăn trong quá trình thực hiện thời gian qua tạo thành “điểm nghẽn” đối với công tác ký kết điều ước quốc tế, đặc biệt đối với điều ước quốc tế về vốn ODA, vốn vay ưu đãi; đồng thời góp phần đơn giản hóa trình tự, thủ tục ký kết, sửa đổi, bổ sung, gia hạn và tổ chức thực hiện điều ước quốc tế đáp ứng yêu cầu công tác đối ngoại, hội nhập quốc tế, thúc đẩy giải ngân đầu tư công; hoàn thiện cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về điều ước quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Anh Tuấn nêu rõ, dự thảo Luật gồm 3 điều: Điều 1: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế; Điều 2: Điều khoản thi hành; Điều 3: Điều khoản chuyển tiếp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp. (Nguồn: Quốc hội)

Khắc phục những bất cập, vướng mắc trong thực tiễn

Góp ý vào dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, dự án Luật có vai trò quan trọng, góp phần hoàn thiện khung khổ pháp lý để đất nước hội nhập quốc tế sâu rộng. Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan khi tham gia sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế cần bám sát tinh thần của Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế, nhằm phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các nội dung sửa đổi phải khắc phục những bất cập, vướng mắc trong thực tiễn, và đồng thời tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho việc Việt Nam đàm phán, ký kết gia nhập và thực hiện các điều ước quốc tế trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực có nhiều biến động phức tạp, các cam kết quốc tế mà Việt Nam gia nhập ngày càng đa dạng, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế - thương mại mà còn mở rộng ở các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, môi trường, khoa học, công nghệ và văn hóa.

Về tăng cường cơ chế giám sát và thực thi các điều ước quốc tế, theo Chủ tịch Quốc hội, cần thành lập cơ quan chuyên trách nhằm tăng cường vai trò của Bộ Ngoại giao trong việc giám sát, đánh giá việc thực thi các điều ước quốc tế; xây dựng cơ chế báo cáo định kỳ của các cơ quan địa phương về tình hình thực hiện các điều ước quốc tế; tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ các cấp về pháp luật quốc tế và thực thi điều ước quốc tế trong tình hình mới.

Tại phiên họp, các đại biểu cũng cho ý kiến rằng, cần nghiên cứu, sửa đổi một số điều khoản của dự thảo Luật liên quan đến quản lý nợ công; rà soát tránh mâu thuẫn, chồng chéo giữa dự án Luật với các luật hiện hành; tiếp tục rà soát các điều khoản của dự thảo Luật với chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng tại các nghị quyết về hội nhập quốc tế bảo đảm thể chế hóa đầy đủ toàn diện dự thảo Luật, khắc phục được những bất cập trong thực tiễn.

Đồng thời, bổ sung quy định về khâu tổ chức thực hiện điều ước quốc tế để mang lại lợi ích cho quốc gia, dân tộc phù phù hợp với tiềm lực, cơ đồ, vị thế, uy tín của Việt Nam và niềm tin, kỳ vọng của bạn bè đối tác quốc tế…

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương đánh giá cao quá trình chuẩn bị hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điều ước quốc tế của Bộ Ngoại giao, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cùng các cơ quan của Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ cùng các cơ quan liên quan tiếp thu tối đa, giải trình đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn thiện hồ sơ để chính thức trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10.

Gia Thành