Sửa đổi Luật Báo chí: Cần bảo vệ nhà báo và người cung cấp thông tin

Đại biểu Đoàn Thị Lê An. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN)

Bảo vệ nhà báo và bảo vệ người cung cấp thông tin là vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm đặt ra trong buổi thảo luận về Luật Báo chí sửa đổi chiều nay, 24/11.

Thiếu quyền được đảm bảo an toàn cho nhà báo

Phát biểu tại hội trường, đại biểu biểu Đoàn Thị Lê An (đoàn Cao Bằng) cho rằng dự thảo Luật còn quy định thiếu quyền được đảm bảo an toàn của nhà báo.

Theo đại biểu Đoàn Thị Lê An, nhiều nhà báo khi tác nghiệp tại điểm nóng phải đối diện rủi ro cao về tính mạng, sức khỏe, bị cản trở hoặc thiếu sự hỗ trợ kịp thời nhưng dự thảo Luật Báo chí sửa đổi hiện chưa có quy định đầy đủ trách nhiệm bảo vệ nhà báo trong các tình huống này.

"Tôi cho rằng việc bổ sung quy định trên là cần thiết nhằm bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của nhân dân, bảo vệ an toàn tính mạng và sức khỏe của lực lượng làm nhiệm vụ báo chí. Việc này cũng tạo cơ sở pháp lý thống nhất để lực lượng chức năng phối hợp hỗ trợ nhà báo tại hiện trường, phù hợp thông lệ quốc tế về bảo vệ phóng viên khi tác nghiệp tại các khu vực nguy hiểm”, đại biểu Đoàn Thị Lê An phân tích.

Theo đó, đại biểu Đoàn Thị Lê An kiến nghị bổ sung quy định nhà báo khi tác nghiệp tại khu vực xảy ra thiên tai, thảm họa, cháy nổ, sự cố khẩn cấp, hiện trường tai nạn hoặc các khu vực có nguy cơ mất an toàn, khu vực nhạy cảm về an ninh trật tự được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, phương tiện tác nghiệp và trang thiết bị trong phạm vi điều kiện cho phép.

Cơ quan chức năng tại hiện trường có trách nhiệm hướng dẫn khu vực an toàn, hỗ trợ nhà báo tác nghiệp phù hợp, thực hiện các biện pháp bảo vệ cần thiết và không được cản trở trái pháp luật hoạt động báo chí. Cơ quan báo chí có trách nhiệm trang bị phương tiện bảo hộ và huấn luyện kỹ năng an toàn cho nhà báo khi tác nghiệp tại môi trường nguy hiểm.

Cùng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Lê Thu Hà (đoàn Lào Cai) cho rằng nhà báo là những người đi vào “điểm nóng” và vì thế cần được pháp luật bảo vệ một cách tương xứng. Theo đó, đại biểu Hà đề nghị bổ sung vào Điều 9 của dự thảo Luật Báo chí sửa đổi quy định về an toàn tác nghiệp cho nhà báo, cần thiết lập cơ chế phối hợp rõ ràng giữa cơ quan báo chí, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng.

Cần bổ sung quy định về bảo vệ nguồn tin

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn thành phố Huế) bày tỏ sự quan tâm đến vấn đề bảo vệ người cung cấp thông tin. Đại biểu cho rằng dù nội dung này đã được đề cập ở dự thảo luật nhưng còn thiếu cụ thể và thiếu khả thi chưa tạo thành một khung pháp lý đủ mạnh để bảo vệ người dân trước các rủi ro trong môi trường thông tin ngày càng phức tạp.

Phân tích cụ thể hơn, đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị bổ sung vào Điều 31 nghĩa vụ bảo vệ thông tin cá nhân: cấm tiết lộ hoặc sử dụng sai mục đích thông tin cá nhân của người cung cấp thông tin, trừ khi được họ đồng ý hoặc theo yêu cầu bằng văn bản của cơ quan tư pháp; yêu cầu cơ quan báo chí áp dụng biện pháp bảo vệ danh tính, đặc biệt khi đăng tải thông tin nhạy cảm. “Đây là chuẩn mực phổ quát theo thông lệ quốc tế, phù hợp với Công ước quốc tế về quyền dân sự – chính trị và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong nước,” đại biểu Nguyễn Thị Sửu nói.

Cũng theo bà Sửu, khoản 3 Điều 32 của dự thảo luật cho phép đăng tải thông tin liên quan đến vụ án đang điều tra, nhưng không có cơ chế bảo vệ người cung cấp thông tin. Điều này tạo ra một bất cập lớn khi trong hoạt động điều tra báo chí, rất nhiều nguồn tin ẩn danh cung cấp thông tin vì mong muốn bảo vệ lợi ích chung. Tuy nhiên, thực tế đã có nhiều trường hợp người cung cấp thông tin bị đe dọa, bị trả thù, bị tấn công trên mạng xã hội; bị tiết lộ danh tính khi báo chí sử dụng thông tin thiếu cẩn trọng; bị phơi bày danh tính tại cơ quan điều tra do báo chí không có quy định buộc che giấu. Khoản 3 cũng chưa xác định trách nhiệm bảo vệ người cung cấp thông tin, chưa có quy định về xử lý khi danh tính bị rò rỉ, càng không có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại.

Khoản 4 quy định báo chí phải bảo mật danh tính người cung cấp thông tin, nhưng chỉ dừng ở mức “nguyên tắc”; chưa rõ phạm vi, mức độ bảo vệ, thiếu cơ chế phối hợp giữa báo chí và cơ quan tư pháp. Đại biểu nhận định điều này dễ dẫn đến trong thực tế không có cơ quan nào chịu trách nhiệm cuối cùng và người cung cấp thông tin vẫn đứng trước rủi ro rất lớn.

Theo đó, đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị viết lại khoản 3 để quy định rõ báo chí có nghĩa vụ bảo vệ người cung cấp thông tin liên quan đến vụ án đang điều tra; bổ sung nghĩa vụ xin lỗi, cải chính và bồi thường thiệt hại nếu sự cố tiết lộ danh tính gây tổn thất cho người cung cấp thông tin.

Khoản 4 cần lập rõ phạm vi và hình thức bảo vệ: “Bảo vệ danh tính bằng biện pháp ẩn danh, mã hóa thông tin nhận dạng; Hỗ trợ pháp lý khi người cung cấp thông tin bị kiện tụng hoặc điều tra; Hỗ trợ an toàn cá nhân nếu họ bị đe dọa”.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu cũng đề nghị bổ sung khoản mới quy định cơ chế phối hợp giữa báo chí và cơ quan tư pháp: “Cơ quan báo chí phải hợp tác, cung cấp thông tin cần thiết để cơ quan tư pháp có thể bảo vệ người cung cấp thông tin, đồng thời không được tiết lộ thông tin cá nhân nếu không được phép”; bổ sung nghĩa vụ bảo vệ danh tính người cung cấp thông tin, kể cả khi nguồn tin cung cấp thông tin sai; bổ sung chế tài xử lý khi cơ quan báo chí không thực hiện hoặc trì hoãn cải chính, bao gồm xử phạt hành chính hoặc yêu cầu bồi thường.

“Bảo vệ người cung cấp thông tin và bảo vệ thông tin cá nhân không chỉ là bảo vệ công dân, mà còn là cách thiết lập sự liêm chính, uy tín và trách nhiệm của nền báo chí cách mạng Việt Nam,” đại biểu Nguyễn Thị Sửu nói./.

Phạm Mai