ĐBQH: Mạng xã hội phải chia sẻ doanh thu khi sử dụng thông tin từ báo chí

Chiều 24/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ sự quan tâm trước tình trạng các trang mạng xã hội sử dụng thông tin báo chí để thu lợi.

Khắc phục tình trạng "ăn cắp" bản quyền nội dung báo chí

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho biết, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và các nền tảng mạng xã hội phát triển mạnh mẽ, hiện đang diễn ra tình trạng một bộ phận tổ chức, cá nhân không phải cơ quan báo chí liên tục trích dẫn, đăng lại nội dung từ các bài báo chính thống nhưng đặt tiêu đề sai lệch, cắt xén, xuyên tạc nghiêm trọng nội dung gốc nhằm thu hút tương tác và doanh thu quảng cáo.

Theo nữ đại biểu, thực trạng này đã và đang đe dọa trực tiếp mô hình kinh tế báo chí chuyên nghiệp; khiến độc giả không còn động lực chi tiền cho nội dung gốc, làm doanh thu quảng cáo tự động bị chuyển hướng từ các cơ quan báo chí có trách nhiệm sang các kênh "câu view" có tương tác cao.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng.

Từ đó, nữ đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét bổ sung quy định về quyền liên quan của cơ quan báo chí trên không gian mạng, đồng thời giao Chính phủ nghiên cứu các cơ chế thương lượng, chia sẻ doanh thu giữa các cơ quan báo chí với các nền tảng số lớn.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, việc bổ sung quy định trên sẽ góp phần quan trọng bảo vệ nền báo chí chuyên nghiệp, bảo vệ việc làm của nhà báo chân chính và giữ vững định hướng thông tin lành mạnh trong kỷ nguyên số.

Cùng góp ý nội dung này, đại biểu Lê Thu Hà - Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai cho biết, hiện nay các nền tảng xuyên biên giới đang sử dụng nội dung báo chí để thu lợi, chi phối thuật toán phân phối thông tin, tự động tổng hợp, lập chỉ mục, trích đoạn tin tức mà không cần xin phép, không chia sẻ doanh thu, không chịu trách nhiệm pháp lý và không thực hiện gỡ bỏ thông tin sai theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.

Theo bà Hà, nếu Luật Báo chí không quy định các nghĩa vụ pháp lý tối thiểu, báo chí Việt Nam sẽ mãi ở thế bất bình đẳng ngay trên chính "sân nhà".

Do đó, đại biểu Lê Thu Hà đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định nghĩa vụ chia sẻ doanh thu và bảo vệ giá trị đầu tư của báo chí theo hướng bất kỳ tổ chức, cá nhân nào sử dụng lại nội dung báo chí trên không gian mạng đều phải có sự đồng ý của cơ quan báo chí và tuân thủ cơ chế chia sẻ lợi ích theo thỏa thuận.

Cùng với đó, các nền tảng này phải có nghĩa vụ gỡ bỏ nội dung sai phạm (sai sự thật, xuyên tạc, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân) theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền trong thời hạn quy định.

Báo chí cần có sự đầu tư tương xứng hơn

Nêu ý kiến tại hội trường, đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH TP.HCM nhận định, hiện nay thông tin báo chí đã trở thành nhu cầu thiết yếu, là "món ăn tinh thần" đầu tiên mà người dân tìm đến mỗi sáng để nắm bắt diễn biến xã hội và thị trường.

Tuy vậy, ông Ngân bày tỏ sự lo ngại về thực trạng thông tin trong đợt thiên tai vừa qua. Trong khi cả nước và các lực lượng tuyến đầu đang căng mình chia sẻ khó khăn với đồng bào vùng lũ, thì trên không gian mạng lại xuất hiện nhiều thông tin sai lệch, nhiễu loạn.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH TP.HCM

Những thông tin thất thiệt này không chỉ gây hoang mang dư luận mà còn tác động trực tiếp đến tâm lý người lao động xa quê, khiến họ mất ăn mất ngủ, thậm chí xin nghỉ việc để về nhà kiểm chứng tình hình. Hệ quả là năng suất lao động bị ảnh hưởng, tác động tiêu cực đến nền kinh tế.

Trong bối cảnh đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân đề nghị cơ quan soạn thảo cần sớm cụ thể hóa các điều khoản trong dự thảo Luật, đặc biệt là quy định về tổ hợp truyền thông chủ lực đa phương tiện tại các thành phố lớn.

Cũng theo đại biểu Trần Hoàng Ngân, trong những hoàn cảnh khó khăn như thiên tai, bão lũ, cháy nổ,.. luôn cho thấy tinh thần lăn xả của các phóng viên, vì vậy đại biểu cho rằng báo chí cần có sự đầu tư tương xứng hơn để tiếp tục phát huy vai trò của mình.

Trong khi đó, đại biểu Đoàn Thị Lê An - Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng cho rằng, dự thảo luật cần bổ sung quyền "được đảm bảo an toàn" cho nhà báo tại hiện trường thiên tai, tai nạn, cháy nổ hoặc khu vực có nguy cơ mất an ninh trật tự. Nhà báo phải được bảo vệ về tính mạng, sức khỏe, phương tiện và thiết bị tác nghiệp.

Do đó, đại biểu Đoàn Thị Lê An đề nghị lực lượng chức năng hướng dẫn khu vực an toàn, hỗ trợ tác nghiệp và không cản trở trái pháp luật hoạt động báo chí; cơ quan báo chí phải trang bị bảo hộ và đào tạo kỹ năng an toàn cho phóng viên.

Minh Ngọc