Sức mạnh của thị trường âm nhạc hiện đại

Xu hướng mới độc đáo

Chưa bao giờ thị trường biểu diễn âm nhạc Việt Nam sôi động như những năm qua. 2025 là năm bùng nổ các concert đánh dấu hành trình nghệ thuật của các ca sĩ tên tuổi. Đặc biệt, hai dịp lễ lớn là 30/4 và 2/9 xuất hiện hàng loạt concert, sự kiện âm nhạc mang chủ đề Tổ quốc như Hẹn ước Bắc Nam, Concert Quốc gia - Tổ quốc trong tim, V Concert… mang đến diện mạo trẻ trung, gần gũi với công chúng. Trước đó, năm 2024 có chương trình Anh trai say hi và Anh trai vượt ngàn chông gai, với sức hút không chỉ trên sóng truyền hình mà trong cả các concert liên tiếp ghi nhận tình trạng cháy vé.

Theo nhà báo Ngô Bá Lục, cây viết lâu năm trong lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật, thành viên hội đồng nghệ thuật của nhiều cuộc thi âm nhạc, nhiều đơn vị sản xuất âm nhạc đang góp phần định hình lại mô hình công nghiệp giải trí tại Việt Nam. Họ không chỉ tạo ra sân chơi mà còn đưa âm nhạc ra thị trường thông qua các concert quy mô lớn. Từ đây, âm nhạc hiện đại Việt Nam không chỉ đóng góp vào nền kinh tế thông qua doanh thu streaming và biểu diễn, mà còn kiến tạo nên giá trị mới cho giới trẻ, qua cách tiêu thụ nội dung, thể hiện phong cách thời trang, cách thực hiện trách nhiệm xã hội…

Nhiều đơn vị sản xuất âm nhạc đang góp phần định hình lại mô hình công nghiệp giải trí tại Việt Nam, không chỉ tạo ra sân chơi mà còn đưa âm nhạc ra thị trường thông qua các concert quy mô lớn. Nguồn: VN

Từ sự chuyên nghiệp hóa của nghệ sĩ, khái niệm fandom - cộng đồng người hâm mộ ở Việt Nam dần vượt khỏi định kiến về những nhóm người trẻ cuồng nhiệt. Trong khi đó, với thế mạnh về dân số trẻ, độ phủ internet cao, nền văn hóa phong phú và khả năng thích ứng công nghệ nhanh, Việt Nam cũng được xem là “ngôi sao đang lên” của âm nhạc số châu Á. Trong bối cảnh đó, thị trường âm nhạc hiện đại không chỉ là ngành công nghiệp sáng tạo mà còn là kênh truyền tải bản sắc, giá trị và tinh thần dân tộc đến công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Nhà lý luận, phê bình âm nhạc, nhạc sĩ Trần Thị Lệ Chiến chỉ ra, phần lớn xu hướng khám phá và sáng tạo của giới trẻ đang tập trung khai thác phong cách pop, rap, hiphop, nhạc điện tử (eDM), indie hay acoustic… Sự kết hợp giữa các thể loại âm nhạc dân gian, âm nhạc hiện đại cũng tạo ra xu hướng âm nhạc mới mẻ, độc đáo. Với những sáng tác như vậy, âm nhạc không chỉ dừng lại ở việc biểu đạt cái tôi cá nhân mà còn mang sức ảnh hưởng lớn đến cộng đồng, kết nối các thế hệ, truyền cảm hứng, thậm chí tạo ra những thay đổi tích cực trong xã hội.

Tác động lớn đến cộng đồng

Trên thực tế, công nghệ, internet đã mở ra rất nhiều cơ hội sáng tạo nội dung cá nhân mà không cần đến các cơ sở hạ tầng truyền thống. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, chính sự tự do sáng tạo cũng là thách thức. Đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường âm nhạc và hoạt động thương mại hóa của ngành công nghiệp âm nhạc, có không ít những bài hát “mì ăn liền", ca từ dễ nghe, dễ hiểu, đơn giản, nhanh chóng bắt trend (xu hướng) bằng nhiều hình thức pha trộn ngôn ngữ âm nhạc, remix. Điều này không chỉ làm mất cân bằng giá trị nghệ thuật mà còn ảnh hưởng không tốt đến giới trẻ.

Nhà lý luận, phê bình âm nhạc, nhạc sĩ Trần Thị Lệ Chiến phân tích, nghệ thuật không chỉ phản ánh cái đẹp mà còn có thể là phương tiện truyền tải những thông điệp nhân văn sâu sắc, giúp thay đổi nhận thức và làm phong phú đời sống tinh thần của con người. Âm nhạc mang tính nhân văn có thể tạo ra tác động lớn đến xã hội, góp phần xây dựng cộng đồng nhân ái và tốt đẹp hơn. Ngược lại, âm nhạc thương mại hóa cực đoan có thể tạo nguy cơ mất đi cảm xúc và những rung động của trái tim, chưa kể còn tác động xấu đến tâm lý và hành vi xã hội.

Trước thực trạng và các yếu tố tác động đến sự sáng tạo của giới trẻ trong nghệ thuật, cần cấp thiết đưa ra những giải pháp kịp thời, lâu dài, như định hướng tư tưởng thẩm mỹ, nhân cách, bảo đảm quyền tác giả, khuyến khích, thúc đẩy sáng tạo. Khi nghệ sĩ trẻ nhận thức rõ ràng và định hình được phong cách, họ sẽ tạo ra những tác phẩm âm nhạc mang lại những giá trị văn hóa, xã hội và nhân văn. Từ đó giúp họ không chỉ tạo ra những sản phẩm âm nhạc đáp ứng thị hiếu của công chúng mà còn có tính triết lý, phản ánh giá trị văn hóa, xã hội…

“Âm nhạc có sức mạnh tác động to lớn đến cộng đồng, nhất là giới trẻ. Những tác phẩm phản ánh chân thực đời sống, vì công lý hay nâng cao ý thức xã hội sẽ mang lại giá trị lâu dài và bền vững. Bởi vậy, các nghệ sĩ, nhất là nghệ sĩ trẻ cần được định hướng để tạo ra những tác phẩm không chỉ thỏa mãn cái tôi cá nhân mà còn có trách nhiệm với xã hội. Qua đó, giúp phát triển thị trường âm nhạc hiện đại một cách lành mạnh, bền vững, đóng góp cho nền công nghiệp văn hóa”, nhà lý luận, phê bình âm nhạc, nhạc sĩ Trần Thị Lệ Chiến nhận định.

Khôi Nguyên