Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ Nguyễn Văn Bảy: Lễ hội Văn hóa Sông nước Cần Thơ tái hiện chân thực văn hóa sông nước miền Tây

Tái hiện sức sống của văn hóa sông nước - miệt vườn

- Lễ hội Văn hóa sông nước năm nay được kỳ vọng trở thành câu chuyện văn hóa của Cần Thơ. Xin ông cho biết ý nghĩa cốt lõi mà thành phố muốn truyền tải thông qua lễ hội là gì?

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ Nguyễn Văn Bảy

- Lễ hội Văn hóa sông nước Cần Thơ không chỉ là một sự kiện văn hóa, du lịch đơn thuần, mà là nỗ lực tái hiện đầy đủ diện mạo, chiều sâu và sức sống của văn hóa sông nước - miệt vườn. TP. Cần Thơ mong muốn gửi đến công chúng thông điệp: giữ gìn hồn cốt văn hóa không phải là níu giữ quá khứ, mà là tạo nền tảng bền vững cho sự phát triển hiện đại.

Lễ hội giúp người dân tự hào hơn về cội nguồn của mình, giúp du khách hiểu hơn văn hóa bản địa, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu phát triển du lịch bền vững, đúng hướng theo tinh thần Nghị quyết của thành phố. Điều Ban tổ chức muốn gửi gắm trước tiên là tinh thần hào sảng, nghĩa tình và sức sống bền bỉ của người miền Tây. Văn hóa sông nước không chỉ là cảnh quan, mà là nếp sống, tâm hồn, và là cách người dân nơi đây tạo dựng cuộc sống qua bao thế hệ. Chúng tôi muốn khán giả cảm nhận được nhịp chảy của một vùng đất đang chuyển mình mạnh mẽ nhưng vẫn giữ trọn bản sắc - hiền hòa, chân chất mà đầy khát vọng.

Phối cảnh dự kiến sân khấu Lễ khai mạc

- Chủ đề “Sông nước - Hội tụ - Vươn xa” được xây dựng theo định hướng nào, thưa ông?

- Chủ đề này xuất phát từ mong muốn tóm lược hành trình phát triển của Cần Thơ. “Sông nước” là nền tảng văn hóa hình thành nên lối sống và tâm hồn người Tây Đô. “Hội tụ” là tinh thần cởi mở, rộng lòng đón nhận bạn bè bốn phương. “Vươn xa” là khát vọng của thành phố trẻ đang từng bước khẳng định vị thế trung tâm của vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Chúng tôi mong muốn qua chủ đề này, du khách cảm nhận được một Cần Thơ vừa đậm đà bản sắc, vừa đầy nội lực chuyển mình mạnh mẽ. Đây là cơ hội để Cần Thơ kể một câu chuyện của riêng mình. Thành phố không chỉ có vị thế trung tâm của vùng đồng bằng sông Cửu Long, mà còn là nơi kết tinh bản sắc sông nước Nam Bộ. Du khách đến với lễ hội không chỉ để xem một chương trình nghệ thuật, mà để còn cảm được sự phóng khoáng, nghĩa tình, sự chuyển động của một đô thị trẻ nhưng rất giàu truyền thống cội nguồn.

Đời sống, sinh hoạt, văn hóa sông nước của người dân miền Tây sẽ được tái hiện trong lễ hội

- Để tạo nên một lễ hội có bản sắc và sức lan tỏa, Ban tổ chức đã xây dựng kịch bản và thiết kế các hoạt động ra sao, thưa ông?

- Quá trình xây dựng kịch bản được triển khai công phu, với sự tham gia của các nhà nghiên cứu văn hóa, nghệ nhân dân gian, đạo diễn sân khấu và đội ngũ cán bộ văn hóa của thành phố. Chúng tôi đặt ra yêu cầu: mỗi chi tiết phải đúng chất sông nước, mỗi hoạt động phải gắn với đời sống thật của người dân.

Từ khâu chọn nghệ sĩ, thiết kế sân khấu, bố trí không gian chợ nổi, đến việc mời các nghệ nhân đan lát, nấu món dân gian, trình diễn đờn ca tài tử… tất cả đều nhằm tái hiện chân thực nhất văn hóa sông nước của miền Tây.

Mỗi tiết mục trong lễ hội sẽ mang đến cho người xem những cảm xúc chân thật về sông nước miền Tây

Khó nhất là làm sao “gói” đời sống rộng lớn vào một chương trình hơn một giờ mà không biến nó thành cuộc trưng bày, mỗi cảnh diễn đều phải có linh hồn, có câu chuyện và cảm xúc thật. Điều đó đòi hỏi sự chắt lọc kỹ lưỡng từng chi tiết, từ đạo cụ, âm thanh, ánh sáng đến chuyển động sân khấu.

Thúc đẩy du lịch miệt vườn, du lịch cộng đồng

- Đâu là điểm nhấn cho tinh thần tôn vinh văn hóa sông nước trong lễ hội năm nay, thưa ông?

- Năm nay, chúng tôi chú trọng tái hiện đời sống thương hồ và nếp sinh hoạt miệt vườn một cách sống động. Điểm nhấn quan trọng gồm: không gian chợ nổi - nơi thuyền ghe neo đậu, thương hồ rao hàng, tiếng mái chèo khua nước tạo thành bản giao hưởng quen thuộc của sông rạch. Sân khấu trên sông - nghệ sĩ biểu diễn đờn ca tài tử, ca ra bộ, kể chuyện đời mộc mạc mà sâu lắng.

Các hoạt động tái hiện nghề truyền thống, làm bánh dân gian, đan lờ, đan giỏ, chế biến mắm… được trình diễn bởi chính người dân miệt vườn. Còn không gian ẩm thực miệt vườn sẽ là nơi mỗi món ăn kể một câu chuyện về đất, về sông, về cách người miền Tây quý trọng tự nhiên.

Điều quan trọng nhất là người dân trở thành nhân vật trung tâm. Họ chính là người gìn giữ và lan tỏa văn hóa, và lễ hội là “sân khấu” để họ kể câu chuyện của mình. Cuộc sống của dân thương hồ trên chợ nổi, tiếng máy nổ, tiếng rao hàng… sẽ trở thành ngôn ngữ của “dòng chảy sông nước”. Sự kết hợp hò, lý, đờn ca tài tử với thủ pháp sân khấu đương đại, hiệu ứng ánh sáng trên mặt nước, trình diễn đa tầng, kết hợp giữa sân khấu bờ và sân khấu thuyền sẽ tạo hiệu ứng mạnh, truyền cảm hứng đến người xem.

- Nhiều du khách kỳ vọng lễ hội không chỉ đẹp mắt, mà còn mang tính giáo dục văn hóa sâu sắc. Liệu rằng Lễ hội có đáp ứng được những kỳ vọng này không?

- Chúng tôi rất chú trọng yếu tố giáo dục văn hóa. Lễ hội không chỉ để ngắm, mà để hiểu và trân trọng. Mỗi hoạt động đều được thuyết minh, giới thiệu, giải thích, giúp du khách - đặc biệt là giới trẻ - nhận ra vì sao người miền Tây sống chan hòa, nghĩa tình, vì sao sông nước lại tạo nên một lối sống riêng biệt. Thậm chí, ngay cả những hoạt động giải trí như diễu hành, biểu diễn nghệ thuật… đều được lồng ghép câu chuyện văn hóa, để mỗi tiết mục không chỉ đẹp mà còn có hồn, có chiều sâu.

Lễ hội là cơ hội để quảng bá thương hiệu du lịch Cần Thơ, thu hút khách trong và ngoài nước. Chúng tôi kỳ vọng, lễ hội sẽ thúc đẩy du lịch miệt vườn, du lịch cộng đồng, tạo thu nhập ổn định cho người dân; tạo “cú hích” để các sản phẩm OCOP, nông sản bản địa tiếp cận du khách, góp phần bồi đắp niềm tự hào về văn hóa, về cội nguồn, đặc biệt cho thế hệ trẻ, tạo sự lan tỏa văn hóa, đưa hình ảnh Cần Thơ trở thành biểu tượng của sự thân thiện, giàu bản sắc, sinh thái và bền vững.

Trong chuỗi ngày diễn ra lễ hội, chúng tôi tổ chức thu gom rác thải, vớt rác nổi, phát quang và làm sạch bờ sông, kênh rạch; tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường nước, hạn chế xả thải bừa bãi; tổ chức chương trình chèo SUP dọn rác tại các tuyến sông khu vực tổ chức Lễ hội và các đoạn sông trọng điểm. Việc làm sạch sông, kênh rạch trong lễ hội mang ý nghĩa trả lại sự trong lành cho dòng chảy, thể hiện sự trân trọng đối với không gian đã nuôi dưỡng đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Đây cũng là thông điệp mạnh mẽ: giữ gìn văn hóa sông nước bắt đầu từ việc giữ gìn dòng sông sạch, lễ hội không chỉ để thưởng thức, mà để cùng chung tay bảo vệ giá trị chung, Văn hóa sông nước không chỉ được tôn vinh trên sân khấu, mà được gìn giữ trong đời sống hàng ngày.

-Trân trọng cảm ơn ông!

Vũ Châu