Sức tiêu dùng tăng mạnh giúp Trung Quốc duy trì đà tăng trưởng

Một phần yếu tố đòn bẩy đến từ việc các nền tảng thương mại điện tử lớn như JD.com khởi động sớm chương trình khuyến mại thường niên "618" từ giữa tháng 5, thay vì cuối tháng như thông lệ. Động thái này được cho là đã kích thích nhu cầu tiêu dùng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng bán lẻ.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá sản xuất (PPI) tại Trung Quốc

Trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức như khủng hoảng bất động sản kéo dài, áp lực giảm phát và tỉ lệ thất nghiệp gây lo ngại, sự phục hồi bất ngờ của tiêu dùng mang lại hy vọng nhất định cho các nhà hoạch định chính sách. Với mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 khoảng 5%, chính phủ Trung Quốc đã xác định thúc đẩy tiêu dùng nội địa là một trong những ưu tiên hàng đầu. Việc đẩy nhanh phát hành trái phiếu cũng được triển khai nhằm huy động nguồn vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng.

Từ đầu năm, các biện pháp kích thích đã liên tiếp được đưa ra. Ngân sách nhà nước trong 4 tháng đầu năm ghi nhận mức thâm hụt kỷ lục, cho thấy nỗ lực mạnh mẽ của Chính phủ trong việc hỗ trợ tăng trưởng. Gần đây nhất, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã cắt giảm lãi suất chính sách và tỉ lệ dự trữ bắt buộc trong tháng 5.

Tuy nhiên, nhiều chỉ số vẫn cho thấy áp lực kinh tế chưa hạ nhiệt. Tỉ lệ thất nghiệp thành thị trong tháng 5 ở mức 5%. Đầu tư vào tài sản cố định trong 5 tháng đầu năm chỉ tăng 3,7%. Giá nhà mới trong tháng 5 giảm 0,22% so với tháng trước, mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 10/2024.

Các diễn biến kinh tế gần đây cũng phần nào phản ánh ảnh hưởng kéo dài từ cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng. Dù hai bên đã đạt thỏa thuận đình chiến thuế quan vào giữa tháng 5, qua đó giúp hàng xuất khẩu Trung Quốc tránh mức thuế lên tới 145%, tâm lý lo ngại trong nền kinh tế vẫn hiện hữu.

Theo số liệu thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Trung Quốc trong tháng 5/2025 giảm 0,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, áp lực giảm phát ngày càng trầm trọng hơn khi cuộc chiến về giá lan rộng trên nhiều ngành từ ô tô, thương mại điện tử đến cà phê do lo ngại về dư cung và nhu cầu của hộ gia đình yếu.

Một báo cáo của tổ chức nghiên cứu Capital Economics cho rằng tình trạng dư thừa công suất kéo dài sẽ khiến Trung Quốc tiếp tục đối mặt với giảm phát trong cả năm 2025 và 2026.

Trước thực trạng đó, nhiều doanh nghiệp mới đang tập trung vào nhóm khách hàng tiết kiệm - từ các quán ăn sáng với giá chỉ 3 NDT (0,4 USD) đến siêu thị triển khai chương trình giảm giá nhanh bốn lần mỗi ngày. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo xu hướng cạnh tranh giá có thể không bền vững, khi các doanh nghiệp thua lỗ buộc phải đóng cửa, dẫn đến mất việc và làm trầm trọng thêm áp lực giảm phát.

Túi xách được trưng bày trên kệ trong một buổi phát trực tiếp của nền tảng bán lẻ hàng xa xỉ cũ Plum tại Bắc Kinh, Trung Quốc

Thị trường đồ hiệu đã qua sử dụng cũng ghi nhận sự tăng trưởng vượt bậc sau đại dịch COVID-19, với tốc độ tăng trưởng hơn 20% trong năm 2023, theo công ty tư vấn Zhiyan Consulting. Tuy nhiên, nguồn cung lớn và cạnh tranh khốc liệt đã kéo giá giảm sâu. Các cửa hàng như Super Zhuanzhuan đang giảm giá tới 90% so với giá gốc, mức giảm hiếm thấy. Giảm giá 70% trở lên hiện phổ biến trên các nền tảng lớn như Xianyu, Feiyu, Ponhu và Plum.

Bà Lisa Zhang - chuyên gia tại Daxue Consulting nhận định trong bối cảnh hiện nay, nhiều người tiêu dùng hàng hiệu chuyển sang mua đồ cũ, nhưng các nhà bán lẻ buộc phải giảm giá mạnh hơn để cạnh tranh, làm gia tăng rủi ro tài chính cho doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

Quang Chiến