Súng phóng lựu XM25 Supergun: Siêu vũ khí hay siêu thất bại?

Quân đội Mỹ đã chính thức chấm dứt chương trình phát triển súng phóng lựu thông minh XM25 "Kẻ trừng phạt". XM25 được thiết kế để tiêu diệt những mục tiêu nấp sau khối chắn.

Mặc dù thiết kế thành công, nhưng khẩu súng phóng lựu XM25 là loại vũ khí bộ binh công nghệ cao, cũng là nạn nhân của một thời kỳ phát triển kéo dài, dẫn đến chi phí tăng cao, thiếu tiện ích và một sự cố năm 2013 khiến một người lính sử dụng nó bị thiệt mạng.

Kể từ buổi bình minh của thời đại súng đạn, một trong những trở ngại lớn nhất để bắn trúng mục tiêu bằng một viên đạn, chính là vướng khối chắn mà đối phương có thể ẩn nấp. Một người lính có thể ẩn nấp bên trong ô cửa, công sự và không dễ phơi mình ra làm mục tiêu cho đối phương tiêu diệt.

Để tiêu diệt được những mục tiêu như vậy, đòi hỏi những người lính phải có trình độ kỹ chiến thuật về bắn súng, hoặc đơn giản là làm nổ tung tòa nhà. Như vậy để tiêu diệt được đối phương, có thể làm thiệt hại nhiều cơ sở vật chất, thậm chí là thường dân vô tội.

Và XM25 được thiết kế để làm cho những khối chắn hay công sự trở thành "vật thừa", người lính sử dụng XM25 không phải có trình độ quá cao, hay không phải phá hủy mục tiêu bằng vũ khí hạng nặng.

XM25 là súng phóng lựu 25 mm, hoạt động theo cơ chế bán tự động, bắn đạn nổ phá có thể lập trình được. Người dùng có thể lập trình cho đạn bay vào bên trong ngưỡng cửa và phát nổ ngay bên trong, bắn tung những mảnh đạn gây chết người ở đó, mà không cần phá hủy cấu trúc mục tiêu.

Đạn XM25 cũng có thể làm điều tương tự với các mục tiêu nấp sau cửa sổ và boongke, và có thể được lập trình để phát nổ trên các chiến hào và hố cá nhân, tạo cơn mưa mảnh vụn bằng thép, chụp xuống đầu đối phương.

XM25 được phát triển bởi công ty Orbital ATK và Heckler & Koch, XM-25 có thể là một loại vũ khí bộ binh mang tính cách mạng, nhưng Quân đội Mỹ đã gặp khó khăn, trong việc tìm ra công thức sử dụng hiệu quả, loại vũ khí “cách mạng” này.

Một vũ khí hỏa lực như vậy nên được trang bị ở cấp tiểu đội bộ binh, nhưng đồng nghĩa sẽ loại bỏ mất một tay súng carbine M4A1 khỏi tiểu đội; và nên nhớ, XM25 không thể sử dụng trong cự ly gần. Vào năm 2013, một đơn vị đặc biệt của Mỹ, được triển khai ở Afghanistan đã từ chối từ bỏ carbine, để trang bị XM25.

XM25 đã được đưa tới chiến trường Afghanistan để tiến hành thử nghiệm thực chiến. Thực tế, súng chỉ phát huy hỏa lực trong một số tình huống khi mục tiêu nấp sau khối chắn, và hoàn toàn không hữu ích khi cận chiến.

Điểm yếu nhất của khẩu súng phóng lựu XM25 đó là trọng lượng quá nặng; chỉ riêng trọng lượng của súng đã là 6,3 kg, nặng gấp đôi so với một khẩu carbine và XM25 sử dụng loại đạn có trọng lượng nặng và nguy hiểm. Trọng lượng chiến đấu của XM25 gồm súng, ba lô và 36 viên đạn đi kèm, nặng tới 16 kg.

Năm 2013 sau một sự cố diễn ra với khẩu XM25, khi một người lính cố gắng nạp hai viên đạn cùng một lúc vào khẩu súng, làm đạn phát nổ, làm người lính đó bị thiệt mạng, dẫn đến nhà sản xuất phải sửa chữa lại thiết kế.

Sau ba năm được thiết kế lại, khẩu XM25 đảm bảo an toàn, nhưng khẩu súng “cách mạng” ban đầu có giá 41.000 USD, đã bị đội lên với mức giá 93.000 USD; một mức giá không tưởng cho một khẩu súng hỏa lực, cấp tiểu đội bộ binh.

Trong khi đó, một khẩu súng carbine M4A1 chỉ có giá khoảng 3.000 USD, với đủ các loại phụ kiện “chuông-còi” (súng phóng lựu và kính ngắm) được gắn vào. Điều đó đặt ra một câu hỏi, 90.000 USD cho một mẫu súng hỏa lực nhẹ, có trọng lượng nặng, ít có giá trị trong chiến đấu, liệu có đáng giá?

Quân đội Mỹ đã chấm dứt hợp đồng với nhà sản xuất Orbital ATK, nhưng vẫn giữ quyền sở hữu trí tuệ và chỉ có hai mươi khẩu súng XM25 đã được chế tạo cho mục đích thử nghiệm.

Không rõ tương lai công nghệ khẩu XM25 là gì, nhưng ít nhất quân đội Mỹ có thể giữ nó và sử dụng nó cho một dự án khác trong tương lai.

Khả năng giao tranh với đối phương phía sau chỗ nấp là hữu ích, không phải bàn cãi, nhưng vũ khí đó phải phù hợp với khả năng của người lính và đặc biệt là giá cả phải phù hợp trang bị diện rộng. Với mức giá trên trời của XM25, ngay cả Quân đội Mỹ cũng không thể trang bị đại trà được. Nguồn ảnh: Militaryreview.

Cận cảnh bộ binh Mỹ thử nghiệm khẩu súng phóng lựu XM25 từ cách đây hàng chục năm. Nguồn: USarmy.

Tiến Minh