Sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân được vinh danh Di sản tư liệu thế giới
Phong phú về thể loại và hình thức âm nhạc cùng nội dung sâu sắc, hồ sơ Sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân đã đáp ứng được nhiều tiêu chí quan trọng của UNESCO, đặc biệt là ý nghĩa lịch sử và giá trị toàn cầu.
Ngày 10 tháng 4 năm 2025, kỳ họp của Hội đồng chấp hành UNESCO đã diễn ra tại Paris. Kỳ họp đã thông qua việc ghi danh hồ sơ Sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân, Việt Nam (cùng với 74 hồ sơ của các quốc gia khác trong số 119 hồ sơ đệ trình cho chu kỳ 2024-2025) vào Danh mục Di sản tư liệu thế giới sau hai vòng đánh giá và thẩm định của các chuyên gia trong Ủy ban tư vấn quốc tế Chương trình Ký ức thế giới (Memory of the World-MoW).
Phong phú về thể loại và hình thức âm nhạc cùng nội dung sâu sắc, hồ sơ đã đáp ứng được nhiều tiêu chí quan trọng của UNESCO, đặc biệt là ý nghĩa lịch sử và giá trị toàn cầu. Các tác phẩm của Hoàng Vân minh chứng cho sự thay đổi sâu sắc của xã hội Việt Nam trong thời kỳ đó, đặc biệt là vai trò của người phụ nữ và các tầng lớp yếu thế.
Hình ảnh Kho và giá bảo quản tài liệu của Nhạc sĩ Hoàng Vân tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.
Theo đại diện Trung tâm Lưu trữ quốc gia III thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân tương đối đầy đủ và nguyên vẹn, bao gồm hơn 700 tác phẩm âm nhạc từ năm 1951 đến 2010, được lưu giữ dưới nhiều chất liệu khác nhau gồm bản thảo, tổng phổ, phân phổ, phim, ảnh, file âm thanh, bản in, băng, đĩa, tệp tin số…
Sưu tập là nguồn tài liệu tham khảo cho nghiên cứu văn hóa, xã hội trong bối cảnh hậu thuộc địa và góp phần quan trọng cho việc nghiên cứu lịch sử âm nhạc Việt Nam và thế giới. Hiện nay bộ Sưu tập đã được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Nội vụ Việt Nam và trang web đa ngữ (https://hoangvan.org) cho phép công chúng và học giả có thể tiếp cận một các dễ dàng.
Từ khi nhạc sĩ Hoàng Vân qua đời vào năm 2018, hai con của nhạc sĩ là nhạc trưởng Lê Phi Phi và nhà nghiên cứu lý luận âm nhạc, TS Lê Y Linh đã chung sức sưu tầm, thống kê, hệ thống hóa, khôi phục tư liệu tạo nên bộ sưu tập cá nhân của nhạc sĩ và đã đề cử cho Chương trình Ký ức thế giới của UNESCO.
TS Trần Việt Hoa - Giám đốc Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (bên phải), TS Vũ Thị Minh Hương - Phó chủ tịch Ủy ban Ký ức thế giới UNESCO Khu vực châu Á-Thái Bình Dương (bên trái) và TS Y Linh (con gái Nhạc sĩ Hoàng Vân) (ở giữa) bên những bản phác thảo nhạc của Nhạc sĩ Hoàng Vân, tháng 4/2025.
Theo TS Vũ Thị Minh Hương, Phó chủ tịch MOWCAP, chuyên gia Ủy ban tư vấn quốc tế Chương trình Ký ức thế giới: “Việc ghi danh Sưu tập Nhạc sĩ Hoàng Vân sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh về việc lưu giữ các tư liệu âm nhạc không chỉ ở Việt Nam, mà còn trong khu vực và trên toàn thế giới. Nó góp phần nâng cao nhận thức của xã hội về việc bảo tồn các tư liệu góp phần làm giàu ký ức của quốc gia và thế giới từ các cá nhân, gia đình... cũng như các nghệ sĩ, nhạc sĩ, họa sĩ, nhà văn, nhà thơ... Đây chính là một trong những mục tiêu của Chương trình Ký ức thế giới của UNESCO.”
Sưu tập nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân là Di sản tư liệu cấp thế giới thứ 4 của Việt Nam cùng với Mộc bản triều Nguyễn (2009), Bia tiến sĩ Văn Miếu - Quốc Tử Giám (2011) và Châu bản triều Nguyễn (2017). Cùng với 7 Di sản tư liệu cấp Khu vực châu Á-Thái Bình Dương, hiện Việt Nam đã đạt tới 11 Di sản tư liệu được UNESCO ghi danh.
Lễ đón bằng Di sản tư liệu thế giới của UNESCO cho Sưu tập của nhạc sĩ Hoàng Vân dự kiến được tổ chức vào tháng 7/2025, nhân dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 95 của nhạc sĩ tại Hà Nội.
