T-90 Proryv quá tốt hay T-14 Armata chưa hoàn thiện?

Nga tiếp tục sản xuất số lượng lớn tăng T-90

Trang “topwar.ru” của Nga mới đây đã có bài viết cho rằng, việc Nga tăng cường sản xuất thêm xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) T-90M “Proryv-3” là “bước đi cuối cùng” trong việc hiện đại hóa dòng xe tăng này, trước khi người kế nhiệm nó là T-14 “Armata” được sản xuất hàng loạt.

T-90 là xe tăng chiến đấu chủ lực của Lực lượng Vũ trang Nga, được phát triển thời Liên Xô vào giữa những năm 80 của thế kỷ trước với tư cách là đối thủ cạnh tranh chính với xe tăng M1 Abrams của Mỹ.

T-90 được tạo ra tại Uralvagonzavod, có tính đến những phát triển đạt được trong quá trình hiện đại hóa tăng T-72 MBT, khiến nó trở thành một mẫu xe tăng toàn diện và độc đáo.

Các nhà thiết kế Nga theo truyền thống từ trước đến nay, đã đi theo con đường riêng của mình, không tạo ra một loại phương tiện chiến đấu chủ lực hạng nặng tương tự như MBT của Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ (Abrams).

Nga đang sản xuất thêm rất nhiều xe tăng thế hệ thứ 3 dòng T-90

Các công trình sư Nga đã tạo ra một mẫu xe tăng nhẹ hơn, có khả năng cơ động cao hơn, nhưng cũng được bảo vệ tốt hơn bằng cách lắp đặt trên đó những thiết bị không có đối thủ vào thời điểm đó, cho phép nó khai hỏa cả pháo lẫn súng máy trong khi di chuyển và ở bất kỳ thời điểm nào trong ngày.

Điều đáng nói thêm là, không giống như những chiếc Abrams tương tự của đối thủ phương Tây, T-90 nhận được bộ nạp đạn tự động. Do đó, tổ lái của xe tăng Nga chỉ gồm 3 người chứ không phải 4 người như của Mỹ.

Tuy nhiên, thời điểm đưa vào sử dụng (đầu thập niên 90 của thế kỷ trước) lại rơi vào những ngày tháng hết sức khó khăn đối với “nước Nga non trẻ”. Kết quả là, do đơn đặt hàng quốc phòng nhà nước giảm mạnh, nhà máy chỉ sản xuất một lô xe tăng nhỏ, sau đó Bộ Quốc phòng Nga đã ngừng hoàn toàn việc mua nó.

Trong khi đó, Uralvagonzavod không ngừng sản xuất T-90 và bắt đầu tích cực bán phương tiện chiến đấu này để xuất khẩu, khiến chiếc xe tăng này trở thành MBT được chế tạo lớn nhất (hơn 2 nghìn chiếc đã được xuất xưởng) và đang được sử dụng ở nhiều nước trên thế giới.

Sau khi kinh tế đất nước được phục hồi dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Vladimir Putin, Bộ Quốc phòng Nga một lần nữa quan tâm đến việc mua sắm những chiếc xe tăng loại này vào năm 2005.

Vài chục xe tăng T-90 Nga đã bị bắn cháy trên chiến trường Ukraine

Năm 2020, phiên bản sửa đổi tiên tiến nhất của dòng xe tăng này là T-90M “Proryv-3” bắt đầu được trang bị cho quân đội Nga.

Theo các chuyên gia Nga, loại xe tăng này có kỹ thuật tiên tiến đến kịch bậc và nó sẽ là bước nâng cấp cuối cùng, trước khi xe tăng T-14 Armata thế hệ thứ 4 của Nga đi vào sản xuất hàng loạt.

T-14 Armata mới kết thúc thử nghiệm thực chiến

Tuy nhiên, một số chuyên gia phương Tây nhận định rằng, sở dĩ Nga phải nâng cấp và chế tạo thêm các xe tăng dòng T-90M “Proryv-3” là do trong thời gian qua lực lượng quân sự của Nga đã mất quá nhiều xe tăng các loại, đặc biệt là T-90, nên phải sản xuất thêm để tăng cường sức mạnh.

Tờ World Defense News (WDN) hồi cuối tháng 10 dẫn số liệu do Bộ Quốc phòng Ukraine cung cấp cho biết, tính đến giữa tháng 9/2023, Nga được cho là đã mất hàng trăm xe tăng các loại, đặc biệt là 40 xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) T-90M Proryv trên chiến trường.

Theo tác giả, mỗi chiếc T-90M có giá khoảng 4,5 triệu USD, tức là Nga đã mất lượng tài sản quân sự trị giá 180 triệu USD chỉ cho số xe tăng này.

Theo bình luận phương Tây, giới quân sự Nga đã “thần thánh hóa” T-90 quá mức, nó không phải là bất khả chiến bại trên chiến trường như từng tung hô.

Việc T-90 bị bắn cháy nhiều mặc dù được đưa vào sử dụng rất hạn chế trong thời gian gần đây đã cho thấy, nó rất dễ bị tổn thương trước các vũ khí chống tăng lộ cộ, gồm nhiều loại khác nhau của Ukraine.

Hình ảnh xe tăng T-14 Armata xuất hiện trong chiến dịch quân sự đặc biệt.

Trong khi đó, xe tăng chiến đấu chủ lực thế hệ thứ 4 của Nga là T-14 Armata vẫn chưa hoàn thiện và có thể sẽ phải có một số sửa đổi hoặc khắc phục khiếm khuyết, sau khi chúng được đưa vào thử nghiệm thực chiến trong cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Hồi đầu tháng 9, Bộ Quốc phòng Nga thông báo T-14 Armata đã hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu và được rút khỏi khu vực chiến dịch quân sự đặc biệt, ở miền đông Ukraine.

Trước đó, Quân khu phía Nam của Nga đã sử dụng một số xe tăng chiến đấu chủ lực Armata trong các hoạt động tấn công trực tiếp tại Ukraine.

Mục đích của việc sử dụng Armata là để kiểm tra và đánh giá cỗ máy chiến đấu này hoạt động như thế nào trong môi trường chiến đấu thực tế.

Mặc dù giới chuyên gia Nga khẳng định T-14 Armata chính là dòng xe tăng số 1 thế giới, có công nghệ tối tân vượt trội xe tăng của Mỹ, Anh, Pháp, Đức…, nhưng đây là loại vũ khí thế hệ mới nên chắc chắn không tránh khỏi có những khiếm khuyết nên cần phải được kiểm chứng thực tế.

Do đó, việc Nga tăng cường sản xuất thêm số lượng lớn T-90M “Proryv-3” không phải là do nó “quá ưu việt” so với các xe tăng thế hệ thứ 3, mà là do xe tăng thế hệ thứ 4 là T-14 Armata vẫn chưa hoàn thiện nên chưa thể sản xuất loạt lớn.

Trong vòng 1-2 thập niên tới, T-90 vẫn sẽ là xương sống trong lực lượng tăng-thiết giáp Nga.

Hoàng Đức