Tà Chì Nhù: Hơi thở núi rừng và sắc hoa chi pâu

Thời đại vạn vật kết nối khiến việc chuẩn bị chuyến đi chẳng còn khó khăn. Chỉ trong một buổi chiều, tôi có thể sắp xếp xong: một cuộc điện thoại cho người dẫn đường quen thuộc, một cuộc gọi đặt vé xe, thống nhất giá cả rồi chỉ còn chờ khởi hành. Chuyến đi này đưa tôi trở lại với đại ngàn, theo tiếng gọi mùa hoa chi pâu tím biếc trên triền núi Tà Chì Nhù.

Đỉnh Tà Chì Nhù nằm giữa bản Xà Hồ (Trạm Tấu, Yên Bái) và bản Nậm Nghiệp (Mường La, Sơn La). Trước kia, người ta thường chọn lối đi từ Trạm Tấu, nhưng đường dốc đứng, toàn đồi đá trơ trọi. Từ khi con đường bê tông nối Nậm Nghiệp với xã Ngọc Chiến hoàn thành đầu năm 2025, bản làng vốn biệt lập giữa đại ngàn bỗng trở thành điểm hẹn của người mê trekking.

Chuyến xe đêm đưa tôi tới Ngã Ba Kim (Púng Luông, Mù Cang Chải) khi trời còn chưa sáng. Mưa nhẹ, gió lạnh ùa đến ngay lúc tôi bước xuống xe, mang theo hơi thở vùng cao, khác hẳn cái oi nồng nơi đồng bằng quê nhà. Người porter đã có mặt từ chiều hôm trước để chuẩn bị đồ dùng và đón tôi tại nhà nghỉ gần đó. Khi năm thành viên tập hợp đủ, chúng tôi cùng ăn sáng, làm quen rồi chờ taxi đưa vào bản Nậm Nghiệp.

Tôi may mắn đến Nậm Nghiệp đúng mùa sơn tra chín. Quả sơn tra (hay táo mèo) treo lủng lẳng trên cành, ửng hồng như đôi má thiếu nữ, đung đưa trong gió. Táo trĩu cành, sà xuống thấp, chỉ cần với tay là hái được. Tôi chọn một quả mọng, chùi sơ vào ống quần rồi cắn miếng lớn. Vị ngọt thanh xen lẫn chút chát nhẹ lan khắp khoang miệng khiến tôi tỉnh cả người. Thú vị thay, đây là lần đầu tiên tôi được hái và ăn táo mèo tươi, thứ quả mà trước nay chỉ biết qua những bình rượu ngâm.

Mê mải giữa rừng sơn tra nhưng đường leo núi mới chỉ bắt đầu và còn xa ngái. Chúng tôi nhắc nhau đi nhanh hơn để kịp hành trình. Từ chân núi cao 1.200m lên tới đỉnh, cung trekking dài khoảng 18km cả đi lẫn về, kéo dài hai ngày một đêm. Độ khó 7/10, đòi hỏi thể lực và kỹ năng cơ bản. Mục tiêu ngày đầu là lán nghỉ ở độ cao 2.750m, dự kiến cuối chiều.

Trời mưa lất phất. Những thân cây cao sừng sững che rợp lối, rêu phủ kín gốc. Rừng rậm rạp và huyền bí khiến bước chân thêm hân hoan. Cơn mưa rừng xối mát những giọt mồ hôi. Gió thốc mạnh, mưa nặng hạt hơn, buộc tôi khoác áo mưa. Vượt qua rừng, chúng tôi băng qua những vạt đồi hoang, hai bên toàn cây bụi, dương xỉ, xen lẫn những gốc gỗ cháy đen méo mó, có lẽ dấu vết đốt rừng làm rẫy. Trong mưa, cả đoàn lặng lẽ bước. Nhịp chân quen dần, hơi thở hòa cùng tiếng mưa rơi khiến tôi chợt thấy mình bé nhỏ, tan vào núi đồi mênh mông.

Rồi một lần nữa, chúng tôi được ôm trọn trong màu xanh rợp bóng của rừng nguyên sinh. Cảnh sắc đẹp ngỡ ngàng, như một câu trả lời: vì sao cung đường Nậm Nghiệp quyến rũ người yêu rừng. Tới một khoảnh đất bằng, những khúc gỗ được cưa sẵn thành chỗ nghỉ chân. Bữa trưa giản dị với xôi trắng, vài khoanh giò lụa chấm muối ớt, ăn trong mưa dưới tán lá, bên bạn đồng hành, lại thành niềm vui khó quên. Ăn xong, chúng tôi gom rác mang theo, chỉ để lại dấu chân trên lối mòn, rồi tiếp tục hành trình.

Từ đây tới lán nghỉ còn chừng ba giờ. Đường đi xuyên rừng, phải vượt ba bốn con suối, cứ dốc nối tiếp dốc bám theo sườn núi, chỉ khi gặp suối mới chịu hạ thấp, rồi lại ngước nhìn dốc dựng đứng thách thức ý chí. Nhưng cũng chính trên những con dốc ấy, khung cảnh mở ra tuyệt mỹ. Với tôi, đó là khoảnh khắc đẹp nhất. Tiếng suối vọng lại từ xa như dẫn lối. Vượt qua vách đá, chúng tôi xuống tới lòng suối. Ngồi trên tảng đá, tôi vục tay vào làn nước trong veo, lạnh buốt, rồi đưa lên mặt. Phía trên, dòng nước từ núi cao ào ạt đổ xuống tung bọt trắng xóa. Phía dưới, suối len lỏi qua khe đá, chảy miết không ngừng.

Đứng trước khung cảnh ấy, tôi thấy mình nhỏ bé, lòng tràn ngập tình yêu núi rừng. Mẹ thiên nhiên dường như đang vỗ về, tưới mát những tâm hồn khô cằn vì guồng quay cơm áo gạo tiền. Giữa một buổi chiều mưa rừng, bên dòng suối mát lành, tâm hồn tôi như được gột rửa, mềm mại trở lại như dải lụa, như chính dòng suối miệt mài chảy xuôi. Trong tôi dâng lên niềm yêu đời, biết ơn và thanh thản.

Từ đây chỉ còn dốc nối tiếp dốc, nhưng trên những con dốc hun hút ấy là lán nghỉ giữa rừng – đích đến chúng tôi đang gắng sức. Mỗi bước chân nặng nề, hơi thở dồn dập, mồ hôi lấm tấm, ai nấy lại hỏi porter: “Sắp tới chưa anh?” Quen với câu hỏi này, anh chỉ cười hiền, đôi ủng lấm bùn vẫn thoăn thoắt: “Còn nốt hai con suối nữa thôi!” Đúng lúc tưởng như kiệt sức, chúng tôi vỡ òa khi nhìn thấy xa xa lán nghỉ hiện ra trong sương trắng. “Tới rồi!” – cả nhóm reo lên.

Lán nghỉ rộng chừng 80m², đủ cho hơn ba mươi người, dựng trên một vách núi khá bằng phẳng. Bên dưới, suối róc rách chảy; xung quanh chỉ có cây, mây và gió. Ở độ cao này, sương và hơi lạnh len lỏi qua từng kẽ vách. May thay, chúng tôi có một “cứu tinh”: bếp lửa porter đang nhóm. Củi ướt, phải lâu mới bén. Khói cay xè quẩn quanh bếp, nhưng ai cũng ríu rít xúm lại, chia sẻ hơi ấm từ lửa hồng. Những người bạn leo núi mới chỉ gặp buổi sáng, sau chặng đường gian nan đã ngồi kề bên thân thiết, câu chuyện trở nên tự nhiên, ấm áp.

Người porter giờ hóa thành đầu bếp khéo léo. Anh thoăn thoắt chặt gà, rửa rau, chuẩn bị nước dùng, ướp thịt nướng. Đêm buông xuống nhanh. Chung quanh chỉ một màu đen đặc quánh, gió rít qua tán lá trong màn sương, vừa huyễn hoặc vừa chân thật. Trong giá lạnh, dưới ánh đèn pin le lói, quanh bếp lửa bập bùng là những câu chuyện đường xa xen lẫn chuyện đời.

Những chén rượu cay nồng được rót ra. Porter nâng chén, nói vài lời chào mừng, tất cả cùng hô vang rồi uống cạn, chính thức mở màn cho bữa tối sau một ngày leo dốc mệt nhoài. Ngày đầu tiên bao giờ cũng khắc nghiệt nhất, nên bữa cơm này cũng ngon nhất. Chúng tôi ăn uống no nê, rồi ai nấy sớm tìm chỗ nghỉ để sáng mai kịp thức dậy cho chặng đường lên đỉnh.

Đêm lạnh. Cửa lán khép nhưng gió và sương vẫn len vào. May thay, chăn đã có hơi người, ấm dần sau run rẩy ban đầu. Lần lượt, từng người chìm vào giấc ngủ, mặc cho ngoài kia mưa rả rích, gõ nhịp lộp độp trên mái tôn, lép bép trên tấm bạt. Đêm khuya, chỉ còn tiếng mưa, tiếng gió và nhịp thở đều đặn trong lán.

Sáng hôm sau, khi chúng tôi còn say ngủ, porter đã dậy từ lâu, nhóm bếp, đun nước, chuẩn bị cà phê, trà và bữa sáng. Tôi nhấp một ngụm cà phê nóng hổi trong sương sớm, khi núi rừng còn mờ mịt chưa rõ mặt người, lập tức thấy cơ thể bừng tỉnh, tinh thần phấn chấn. Cái lạnh hôm nay dường như cũng không còn gay gắt như chiều qua.

Hành trình ngày thứ hai nhẹ nhõm hơn khi ba lô được để lại lán. Đường lên đỉnh bắt đầu bằng lối mòn lầy lội, vòng vèo giữa vạt núi còn nhòe bóng tối. Những rễ cây ngoằn ngoèo bám ra mặt đất khiến khung cảnh thêm phần ma mị. Chúng tôi lặng lẽ leo, chỉ nghe tiếng giày lẹp nhẹp trên nền đất ướt và tiếng thở gấp. Khi lên cao hơn, trời sáng dần, gió thổi mạnh, và trước mắt hiện ra những vạt hoa chi pâu tím rực, trải dài khắp sườn núi.

Hoa chi pâu chính là lý do khiến mùa này từng đoàn người trẻ nườm nượp leo Tà Chì Nhù. Loài hoa ấy chỉ nở rộ chừng hai tuần, mộng mơ và tím biếc. Cái tên “chi pâu” cũng thú vị: bắt nguồn từ câu trả lời tsi pau (nghĩa là “không biết”) của một người Mông khi được hỏi về loài hoa này. Vậy mà qua mạng xã hội, cái tên ngộ nghĩnh ấy trở nên quen miệng. Thực ra, đó là cây cỏ mật rồng, thuộc họ long đởm thảo, một vị thuốc dân gian.

Càng lên gần đỉnh, hoa chi pâu càng nhiều, sắc tím càng đậm. Hai cô gái trong đoàn say mê chụp ảnh giữa biển hoa. Và kia rồi, sau những vạt hoa tím biếc, đỉnh Tà Chì Nhù hiện ra. Chóp inox sáng lạnh, khắc độ cao 2.979m, vây quanh bởi hơn chục người đến trước. Gió thốc ngược, mây bay mịt mù. Tiếc thay, thời tiết sáng nay không chiều lòng người: biển mây, bình minh vàng rực đành hẹn lần sau. Nhưng chẳng sao cả. Đặt chân lên “nóc nhà Yên Bái” đã đủ là một niềm tự hào.

Hơi lạnh làm mờ ống kính điện thoại. Tôi rút lá cờ đỏ sao vàng mang theo, lau khô ống kính máy ảnh, rồi nhờ bạn đồng hành bấm cho một bức hình kỷ niệm. Bức ảnh ấy, dù không rực sáng như mong ước, vẫn là dấu mốc đẹp nhất: ngày tôi chinh phục Tà Chì Nhù, giữa gió, mây, trời và sắc hoa chi pâu tím thẫm. Một khoảnh khắc giản dị nhưng hạnh phúc biết bao.

Bút ký của Lê Ngọc Sơn