Tác giả Nguyễn Long Nhiêm giữ hồn quê qua từng con chữ

Ông Nguyễn Long Nhiêm là tác giả của nhiều đầu sách nghiên cứu về văn hóa dân gian

Nặng lòng với con chữ

Ở tuổi 85 nên mọi cử chỉ, vận động của ông Nhiêm cũng chậm chạp hơn song sự minh mẫn, trí nhớ thì thật đáng nể.

Hằng ngày, ông vẫn miệt mài bên bàn làm việc, chắt chiu từng con chữ, sáng tác những tác phẩm mang đậm hồn cốt quê hương.

Ông Nhiêm theo đuổi sự nghiệp “trồng người” nhưng lại có khiếu viết. Vì thế, từ năm 1962 khi vẫn còn ngồi trên giảng đường đại học, tên ông - Long Nhiêm đã là bút danh quen thuộc xuất hiện trên một số tờ báo, tạp chí uy tín.

Thời gian dạy học hơn 30 năm (1963-1994) đủ dài giúp ông Nhiêm tích lũy vốn sống để đến lúc về hưu ông mới toàn tâm, toàn ý với ước mơ văn chương luôn cháy bỏng.

Chất liệu trong những truyện ngắn, bài thơ hay mẩu truyện cười do ông Nhiêm sáng tác đều lấy cảm hứng từ cuộc sống bình dị chốn quê nhà. Nhân vật trong tác phẩm của ông hiện hữu ngoài đời thực, được khéo léo đưa vào văn chương, thơ ca. Ông dùng ngôn từ để ca ngợi cái đẹp cũng như nhẹ nhàng phê phán, lên án những thói hư, tật xấu.

“Mảnh đất nơi tôi sinh ra, lớn lên và gắn bó là làng cổ lâu đời có tên gọi là làng Vàng với nhiều giá trị lịch sử, văn hóa đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Vì thế, tôi muốn lưu giữ hồn cốt quê hương trong từng dòng chữ, vần thơ”, ông Nhiêm chia sẻ.

Ông Nhiêm viết nhiều song cuốn sách đầu tay “Văn hóa dân gian làng Hoàng Xá” xuất bản năm 2012 đã tạo thành công nghiệp cầm bút của ông. Mất gần 2 năm nghiên cứu, tìm tòi về sự ra đời, phát triển của làng cổ Hoàng Xá gắn với những phong tục tập quán, di tích lịch sử, ông Nhiêm đã chắp bút, viết cuốn sách dày hơn 300 trang. Cuốn sách không chỉ là tâm huyết, thành quả lao động nghiêm túc, miệt mài mà còn chứa đựng tình cảm sâu sắc, chân thành của tác giả với nơi mình sinh ra. Có lẽ vì thế mà nhiều người con Hoàng Xá tìm thấy sự đồng cảm. Có người hỏi mua sách nhưng ông Nhiêm chỉ tặng chứ không bán.

Ấn tượng với cuốn sách đầu tay của ông Nhiêm, Chủ tịch UBND huyện Thanh Hà khi ấy là đồng chí Nguyễn Đức Tuấn đã gợi ý ông nhìn rộng hơn, viết xa hơn. Và thế là ông dành công sức sưu tầm, thu thập tư liệu để chắp bút viết cuốn “Văn hóa cổ truyền đất Thanh Hà”. Đây là cuốn sách mà ông tâm huyết và đầu tư nhất với vai trò chủ biên.

Để có cái nhìn toàn diện, ông Nhiêm đã cất công tới từng nơi, gặp từng người. Từ đó, niềm yêu thích với văn hóa dân gian được bồi đắp thêm, thôi thúc ông say sưa tìm tòi nghiên cứu, gom nhặt thông tin để dày công sáng tác tạo nên tác phẩm văn hóa, lịch sử hữu ích, mang nhiều giá trị.

Không ngơi nghỉ

Ở tuổi 85, ông Nhiêm vẫn miệt mài sáng tác

Ông Nhiêm được ví như bông hoa nở muộn nhưng lại ngát hương của làng văn học nghệ thuật Hải Dương. Ở tuổi ngũ tuần, ông mới dành hết tâm huyết để toại nguyện đam mê. Nhờ nỗ lực và sự tận tâm, nghiêm túc mà những “đứa con tinh thần” của ông luôn tạo được sức hút và được giới chuyên môn ghi nhận, đánh giá cao.

Hiếm có cây bút nào được xướng tên nhiều như ông tại các giải thưởng như giải thưởng văn học, nghệ thuật Côn Sơn, văn nghệ dân gian Việt Nam… Bằng sự hiểu biết và uy tín, ông Nhiêm được tin tưởng, giao nhiệm vụ tham gia biên soạn các cuốn Lịch sử Đảng bộ huyện Thanh Hà, Lịch sử Quân sự huyện Thanh Hà. Ông cũng là chủ biên cuốn Lịch sử Đảng bộ xã Quyết Thắng.

Ông đã xuất bản 11 đầu sách, gồm 5 tập truyện ngắn, 4 tập văn nghệ dân gian và 2 tập thơ. Mỗi tác phẩm dù ngắn hay dài đều chất chứa nỗi niềm của người con quê hương dành trọn tình yêu với mảnh đất nơi mình sinh ra. Ông được biết đến với vốn tư liệu quý về văn hóa dân gian, cổ truyền của xã Quyết Thắng và vùng đất Thanh Hà. Vì thế, nhiều người tìm đến ông để tham vấn, xin tư liệu nghiên cứu.

Ngoài niềm đam mê viết, ông Nhiêm còn có 16 năm làm việc tại Đài Truyền thanh xã Quyết Thắng. Mỗi bản tin ông đều trực tiếp viết, biên tập cẩn thận, tỉ mỉ từng câu chữ. Nhờ vậy, công tác tuyên truyền tại địa phương đạt hiệu quả cao. Ông cũng đã được trao Kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp phát thanh".

Dù đã khẳng định được tên tuổi trong làng viết xứ Đông và tuổi đã cao nhưng ngọn lửa nhiệt huyết trong ông Nhiêm vẫn mãnh liệt. Đêm muộn hay sáng sớm, bàn làm việc của ông vẫn sáng ánh đèn. Ông Nhiêm trầm tư nói: “Nhiều đêm nằm suy nghĩ, chợt bật ra ý tưởng là tôi phải dậy ghi chép. Giờ có tuổi rồi, không lưu lại ngay sẽ quên mất. Cũng như những giá trị văn hóa, hồn cốt dân gian theo thời gian nếu không lưu giữ, trân trọng sẽ bị mai một, lãng quên”.

Ông Nhiêm đang ấp ủ cho ra mắt 2 tập sách mới là “Văn hóa các dòng họ xã Quyết Thắng” và “Góc cười làng Bạc”.

Tuy mắt không còn tinh, đôi tay đã run song ông Nhiêm vẫn nhẫn nại gõ từng con chữ. Hiện quê hương ông Nhiêm không còn thuộc huyện Thanh Hà mà đã trở thành một phần của TP Hải Dương. Ông chia sẻ nếu có điều kiện và sức khỏe, ông sẽ viết rộng hơn về Thành Đông.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ và thành quả lao động xứng đáng, ông Nhiêm là 1 trong 10 người được vinh danh công dân tiêu biểu TP Hải Dương năm 2024. Đây cũng là động lực để ông tiếp tục hành trình gìn giữ, bảo tồn văn hóa dân gian qua những vần thơ, con chữ.

NGUYỄN MƠ