Cựu binh Mỹ Peter Mathews sẽ đến Việt Nam vào đầu tháng 3/2023 để trao trả cuốn sổ tay thời chiến cho liệt sĩ Cao Xuân Tuất ở xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.
Theo kế hoạch, ngày 5/3, cựu binh Mỹ Peter Mathews sẽ đến nhà người thân liệt sĩ Cao Xuân Tuất ở xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) trao cuốn nhật ký lưu lạc 56 năm.
Những ngày cuối tháng 2/2023, tại 'Nhà văn hóa cộng đồng - Ngôi nhà trí tuệ' và trường học ở các xã miền núi, vùng nông thôn của Hà Tĩnh đón vị khách quốc tế đặc biệt - GS.TS Ian Gardiner - giảng viên tình nguyện của mạng lưới 'Ngôi nhà trí tuệ'. Ông đã có chuỗi hoạt động sôi nổi, bổ ích tại huyện Hương Sơn và Cẩm Xuyên.
Cựu binh Mỹ Peter Mathews chia sẻ việc trao một cuốn sổ tay nhỏ trong chiếc ba lô cho người lính Việt Nam hoặc thân nhân của người lính đó với ông là sứ mệnh.
Cựu binh Mỹ Peter Mathews, 77 tuổi, ở thành phố Bergenfield thuộc bang New Jersey từng tìm thấy một cuốn sổ tay nhỏ trong một chiếc ba lô của chiến sĩ bộ đội Việt Nam khi tham gia chiến dịch ở Đắc Tô, Kon Tum năm 1967 và việc trao lại kỷ vật này cho người lính hoặc thân nhân của người lính đó đối với ông là một sứ mệnh.
Thủ tướng giao UBND tỉnh Hà Tĩnh khẩn trương xác minh thông tin cuốn Nhật ký do cựu binh Mỹ Peter Mathews lưu giữ có liên quan đến liệt sĩ Cao Văn Tuất, quê ở huyện Kỳ Anh.
Sau trận đánh, cựu quân nhân Mỹ đã nhặt một cuốn nhật ký của người lính Việt Nam đã hy sinh. Cuốn nhật ký được cất giữ suốt 56 năm qua và mới đây cựu quân nhân Mỹ đã lên báo tìm thông tin chủ nhân để trả lại.
'Đá phải là đá kim cương/ Hoa phải là hoa hướng dương/ Chim phải là chim bồ câu trắng/ Người phải là người cộng sản'… Đó là những dòng lưu bút trích từ cuốn sổ đặc biệt của người lính Cao Xuân Tuất (tức là liệt sĩ Cao Văn Tuất ở thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh).
Sau 56 năm nhặt được cuốn sổ khắc tên 'Cao Xuan Tuat', ông Peter Mathews nuôi hi vọng tìm được chủ nhân để trả lại kỷ vật.
Được sự hỗ trợ từ cựu binh Mỹ và sự cho phép của thân nhân liệt sỹ Cao Văn Tuất (xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh), chúng tôi đã dần tiếp cận và được đọc những dòng chữ của người chiến sỹ trẻ cách đây hơn nửa thế kỷ trong cuốn nhật ký bị thất lạc…
Căn cứ vào các thông tin, bản trích lục liệt sỹ và kết quả thẩm tra xác minh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hà Tĩnh nhận định: liệt sỹ Cao Văn Tuất ở thôn Cao Thắng, xã Kỳ Xuân, huyện Kỳ Anh là tác giả của cuốn nhật ký đang được cựu binh Mỹ lưu giữ.
Trở về từ chiến trường Việt Nam, cuốn sổ khắc tên 'Cao Xuan Tuat' được một người lính ở Mỹ lưu giữ suốt 56 năm bên mình. Tuy nhiên, chỉ hơn 1 ngày sau khi có thông tin, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hà Tĩnh và cơ quan chức năng, chính quyền địa phương đã tìm thấy gia đình liệt sĩ Cao Văn Tuất với những sự trùng hợp đến kỳ lạ.