Tái định vị Robusta Việt: từ di sản bản địa đến chuẩn mực toàn cầu

Trong thế giới cà phê, hạt Robusta từ lâu vẫn bị coi là người em “khiêm tốn” hơn so với Arabica. Nhưng tại Việt Nam, quốc gia xuất khẩu Robusta lớn nhất thế giới , một câu chuyện đang dần được viết nên. Câu chuyện này không phải về sản lượng, mà về bản sắc, niềm tự hào và khát vọng đưa hạt cà phê “kim cương đen” của Việt Nam vươn đến vị thế xứng tầm trên bản đồ quốc tế. Dẫn đầu làn sóng này chính là Highlands Coffee, thương hiệu đang tái định nghĩa Robusta như một biểu tượng đậm đà bản lĩnh Việt.

Bản sắc riêng của Robusta Việt trong thế giới cà phê

Việt Nam chiếm gần 40% thị phần Robusta toàn cầu , nhưng trong nhiều thập kỷ, giá trị của loại hạt này thường bị đánh giá thấp hơn Arabica. Tuy nhiên, định kiến này đang dần thay đổi trước sự chuyển dịch trong khẩu vị của người tiêu dùng và nỗ lực không ngừng của các doanh nghiệp tâm huyết. Robusta đang dần được nhìn nhận như một bản sắc riêng – đậm đà, mạnh mẽ và đầy tiềm năng.

Bà Nguyễn Thị Thơm – Quản lý sản phẩm cà phê tại Highlands Coffee.

Bà Nguyễn Thị Thơm, Quản lý sản phẩm cà phê tại Highlands Coffee, chia sẻ: “Là một người Việt Nam, tôi thấy Robusta hợp với mình. Robusta đậm đà, mạnh mẽ và kiên cường, giống như chính con người Việt Nam vậy”.

Quan điểm này phản ánh chiến lược cốt lõi của Highlands Coffee: không tìm cách “làm mềm” hay che giấu đặc tính của Robusta, mà đầu tư để hiểu sâu, làm tốt hơn và kể đúng hơn câu chuyện về loại hạt này. Điều này được thể hiện qua việc nghiên cứu công thức phối trộn, cải tiến kỹ thuật rang và phát triển những sản phẩm đặc trưng như Vaaang Robusta.

Ông Christopher Lee Jordan – Giám đốc Nhà máy rang xay cà phê Highlands Cái Mép.

Christopher Jordan, Giám đốc Nhà máy rang xay cà phê Highlands Cái Mép, một chuyên gia với hơn 25 năm kinh nghiệm tại các thương hiệu hàng đầu như Starbucks và Verve, cũng chung nhận định: “Robusta đang thực sự bước vào một thời kỳ hồi sinh vì nhiều lý do. Một trong số đó là sự bùng nổ trong việc cải thiện khâu sơ chế, khi người nông dân bắt đầu chọn lọc trái cà phê bằng tay kỹ lưỡng hơn. Cùng với đó là các phương pháp chế biến thử nghiệm như lên men yếm khí (anaerobic fermentation) đang thực sự thay đổi hương vị của Robusta. Khi được chọn lọc và sơ chế tốt, nó trở thành một loại cà phê rất thú vị, có thể tỏa sáng trong nhiều hình thức pha chế hiện đại như pour-over hay espresso”.

Nền tảng của sự xuất sắc: Chuẩn hóa từ tâm

Để Robusta Việt có thể tự tin vươn tầm quốc tế, sự xuất sắc trong tay nghề con người cần được hậu thuẫn bởi một hệ thống sản xuất ổn định, đồng đều và đạt chuẩn. Nhận thức rõ điều này, Highlands Coffee đã đầu tư gần 500 tỷ đồng để xây dựng nhà máy rang xay cà phê Highlands Cái Mép. Với diện tích 24.000 m² và công suất thiết kế lên đến 75.000 tấn mỗi năm, đây không chỉ là một cơ sở sản xuất, mà là một lời cam kết về chất lượng.

Nhà máy Rang xay Cà phê Highlands Cái Mép mới khai trương tháng 4/2025.

Đặt tại vị trí chiến lược ngay cảng Cái Mép, nhà máy được trang bị công nghệ rang PROBAT từ Đức và các hệ thống kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt. Toàn bộ quy trình từ tiếp nhận nguyên liệu, kiểm định, rang xay đến đóng gói đều được chuẩn hóa và số hóa. “Nhà máy mới đóng vai trò rất quan trọng. Giá trị cốt lõi là làm sao chúng tôi sản xuất được những sản phẩm có chất lượng ổn định nhất, tốt nhất tới tay người tiêu dùng.”, bà Thơm chia sẻ về vai trò của nhà máy. Và với bà, công nghệ hiện đại phải song hành cùng con người. Bà nhắc lại lời của nhà sáng lập David Thái: “Công nghệ hiện đại chỉ được cộng hưởng ở mức cao nhất khi mình có những con người hiểu về công nghệ đó, về sản phẩm mình đang làm, thì mình mới ra được sản phẩm tốt nhất”.

Ông Christopher Jordan cũng chia sẻ đầy tự hào về đội ngũ cộng sự của mình tại Highlands Coffee: “Cơ sở vật chất của chúng tôi rất hiện đại, nhưng điều khiến tôi ấn tượng nhất chính là đội ngũ con người ở đây. Đội ngũ người Việt Nam của chúng tôi thật sự đạt đẳng cấp thế giới trong từng chuyên môn – từ R&D, phát triển sản phẩm, kỹ thuật, sản xuất, QA đến QC – đó là một đội hình xuất sắc.”

Hành trình của Highlands Coffee cho thấy một con đường rõ ràng: để vươn ra thế giới, không nhất thiết phải xóa bỏ bản sắc. Ngược lại, chính việc đào sâu, thấu hiểu và tôn vinh di sản bản địa một cách chân thành, kết hợp với các chuẩn mực quốc tế về chất lượng và sự đổi mới, mới là chìa khóa để tạo ra giá trị bền vững.

Với những bước đi chiến lược và một tầm nhìn dài hạn, Highlands Coffee đang góp phần quan trọng để trong 5 năm tới, như lời bà Thơm dự đoán, hạt Robusta sẽ được thế giới đón nhận một cách mãnh liệt hơn, không chỉ như một loại hàng hóa, mà như một sứ giả mang theo câu chuyện, văn hóa và niềm tự hào của Việt Nam.