Tai nạn máy bay Air India 2025: Điều gì giúp hành khách duy nhất sống sót?

Vụ tai nạn máy bay Air India số hiệu AI-171 đã cướp đi sinh mạng của 241 người, khi chiếc Boeing 787 Dreamliner đâm vào một khu dân cư và bốc cháy dữ dội chỉ ít phút sau khi cất cánh. Nhưng giữa đống đổ nát ấy, một người sống sót đã được tìm thấy như một minh chứng sống cho sự kỳ diệu của sinh tồn và những bí ẩn chưa có lời giải trong các thảm họa hàng không.

Hiện trường vụ tai nạn máy bay Air India số hiệu AI-171 ở miền tây Ấn Độ. Ảnh: Siddharaj Solanki/EPA/Shutterstock

Ghế 11A – chỗ ngồi của định mệnh

Người sống sót duy nhất trên chuyến bay định mệnh ấy được xác định ngồi tại ghế 11A, một hàng ghế nằm gần cửa thoát hiểm ở phía trước khoang hạng phổ thông. Đây là vị trí thường được đánh giá cao về độ an toàn tương đối, do gần lối thoát hiểm và không bị bao bọc bởi quá nhiều vật cản.

Theo thống kê của Tổ chức An toàn Hàng không Quốc tế (Flight Safety Foundation), trong suốt hơn 80 năm lịch sử hàng không thương mại, có chưa đến 20 vụ tai nạn với hơn 80 người trên máy bay mà chỉ còn lại một hoặc hai người sống sót. Những câu chuyện như vậy không chỉ hiếm hoi mà còn khơi dậy sự quan tâm sâu sắc từ giới nghiên cứu và điều tra an toàn hàng không.

Trường hợp gần đây là vụ tai nạn ở Hàn Quốc hồi tháng 1 năm 2024, hai tiếp viên đã sống sót sau vụ tai nạn máy bay Jeju Air ở Hàn Quốc khiến 179 người thiệt mạng. Họ ngồi ở phần đuôi máy bay khi chiếc Boeing 737 lao xuống bờ dốc và bốc cháy.

5 yếu tố quyết định khả năng sống sót trong tai nạn máy bay

Theo bà Barbara Dunn – Chủ tịch Hiệp hội Điều tra An toàn Hàng không Quốc tế, khả năng sống sót trong một vụ tai nạn máy bay tưởng chừng không thể sống sót được quyết định bởi năm yếu tố chính: cấu trúc còn nguyên vẹn của máy bay, hiệu quả của hệ thống dây an toàn, lực G tác động lên cơ thể hành khách, điều kiện môi trường bên trong máy bay lúc tai nạn và những yếu tố sau tai nạn như hỏa hoạn hay khói độc.

“Không phải cứ máy bay nổ tung là tất cả đều chết”, bà Dunn nhấn mạnh. “Vị trí ghế ngồi, tư thế ngồi, dây an toàn, tất cả đều ảnh hưởng tới khả năng sống sót. Có những người sống sót không phải vì may mắn, mà vì họ đã tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn an toàn”.

Trong trường hợp của Air India 171, yếu tố vị trí ngồi tại khu vực gần cửa thoát hiểm đã giúp hành khách sống sót có cơ hội rời khỏi khu vực cháy nổ nhanh hơn những người khác.

Máy bay Jeju Air trượt khỏi đường băng và rơi tại Sân bay quốc tế Muan ở Hàn Quốc. Ảnh: Reuters

Vị trí ngồi và giả thuyết an toàn

Câu hỏi "ngồi chỗ nào là an toàn nhất trên máy bay?" luôn là điều khách hàng quan tâm. Có nhiều quan niệm thì cho rằng ghế ngồi phía sau an toàn hơn trong các vụ tai nạn. Song trên thực tế, mức độ an toàn phụ thuộc rất nhiều vào cách máy bay tiếp đất, là mũi đầu hay đuôi trước, tốc độ lửa lan truyền và khoảng cách tới cửa thoát hiểm.

Một ví dụ cho thấy sự tương đối của khái niệm “vị trí an toàn” là vụ tai nạn tại sân bay quốc tế Toronto Pearson (Canada) vào tháng 2 năm 2025. Một chiếc máy bay của Delta Air Lines chở 80 hành khách và phi hành đoàn bị lật nhào khi hạ cánh, nhưng không ai thiệt mạng.

Để phân tích tỷ lệ sống sót trong các tai nạn nghiêm trọng, NTSB đã nghiên cứu 35 vụ tai nạn thương mại xảy ra từ năm 1983 đến 2017. Tiêu chí là máy bay bị cháy, có ít nhất một người bị thương nghiêm trọng hoặc thiệt mạng, và thân máy bay bị hư hại lớn hoặc phá hủy hoàn toàn.

Theo dữ liệu từ 3.823 người liên quan đến các vụ tai nạn được nghiên cứu, hơn 50% sống sót với thương tích nhẹ hoặc không bị thương; 6,3% bị thương nghiêm trọng; 27% chết do lực va chạm; 4,1% chết do lửa hoặc ngạt khói và khoảng 10% tử vong vì nguyên nhân khác hoặc chưa xác định.

Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NTSB) xác định một vụ tai nạn là “có thể sống sót” nếu lực va chạm không vượt quá giới hạn chịu đựng của cơ thể người và cấu trúc khoang hành khách không bị phá hủy hoàn toàn. Tuy nhiên, định nghĩa này không xét đến các yếu tố như khói, lửa hoặc sự tồn tại thực tế của người sống sót.

“Nghe nói sống sót được, ta thường nghĩ là có người sống, nhưng thực tế không đơn giản như vậy”, ông Anthony Brickhouse, chuyên gia An toàn hàng không tại Đại học Embry-Riddle cho biết. “Chúng tôi từng thấy người sống sót trong các vụ tai nạn được cho là không thể sống sót, và cũng từng thấy người thiệt mạng trong những vụ được đánh giá là có thể sống sót”, ông nói.

Một câu chuyện đáng chú ý trong lịch sử hàng không là vụ tai nạn của chuyến bay Northwest Airlines 255 tại Detroit năm 1987. Chiếc DC-9 của hãng Northwest Airlines rơi sau khi cất cánh, khiến 154 người thiệt mạng, trừ một bé gái 4 tuổi ngồi ở ghế 8F. Khi máy bay lao xuống, tất cả ghế ngồi bị văng khỏi thân máy bay, và cô bé được tìm thấy dưới một cầu vượt, người sống sót kỳ diệu trong khi gia đình cô gồm bố mẹ và anh trai đều đã thiệt mạng.

May mắn và bài học từ thảm họa

“Chúng ta không thể phủ nhận yếu tố may mắn”, giáo sư Anthony Brickhouse – chuyên gia An toàn hàng không tại Đại học Embry-Riddle nói. “Nhưng đồng thời, cũng phải thừa nhận rằng rất nhiều yếu tố kỹ thuật và hành vi có thể làm tăng cơ hội sống sót”.

Các nghiên cứu cho thấy hành khách thắt chặt dây an toàn, ngồi đúng tư thế chuẩn bị va chạm, và chú ý quan sát các chỉ dẫn an toàn trước khi bay có tỷ lệ sống sót cao hơn. Ngược lại, việc hoảng loạn, không thắt dây an toàn hay không biết vị trí cửa thoát hiểm gần nhất có thể là yếu tố quyết định sinh mạng.

Sau mỗi tai nạn hàng không, các chuyên gia an toàn lại rút ra những bài học mới để cải tiến thiết kế máy bay, quy trình sơ tán, huấn luyện phi hành đoàn và hướng dẫn hành khách. Mỗi sinh mạng sống sót là lời nhắc nhở cho ngành hàng không không ngừng hoàn thiện.

Trong vụ tai nạn của Hãng hàng không Air India số hiệu AI171, hành khách sống sót không chỉ là một kỳ tích của sinh tồn mà còn là một cơ hội quý giá để giới chức hàng không phân tích và cải thiện an toàn bay trong tương lai.

Giang Bùi/VOV.VN (biên dịch) Theo: The Washington Post