Tại sao đường phố tại California sơn màu trắng?

Chính quyền Los Angeles (bang California, Mỹ) đã cho sơn trắng khoảng 200 con đường tại thành phố này. Sáng kiến có phần "kì quặc" này được cho rằng sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân trong những tháng mùa nóng.

Nhiều tuyến đường tại California được sơn màu trắng

Tại Los Angeles, nhiệt độ trung bình cao nhất trong tháng nóng nhất vào khoảng 29°C - nghe qua có vẻ không quá khắc nghiệt. Tuy nhiên, phần lớn không gian đô thị Nam California bị bao phủ bởi gạch, bê tông và nhựa đường, những vật liệu hấp thụ nhiệt mạnh suốt cả ngày và trở nên nóng rát khi chạm vào. Không khó để bắt gặp hiện tượng "hơi nóng bốc lên" từ mặt đường, tạo ảo giác như mặt đường đang ướt trong những ngày nắng gắt.

Việc sơn trắng đường phố tại California nhằm đối phó với hiện tượng "đảo nhiệt đô thị", khi mà bê tông, nhựa đường hay gạch là các vật liệu hấp thụ và giữ nhiệt mạnh, khiến nhiệt độ trung bình tại các khu vực đô thị tăng cao hơn bình thường.

Hệ quả của tình trạng này là hiện tượng "đảo nhiệt đô thị" - nhiệt độ trong thành phố có thể cao hơn tới khoảng 4°C so với các khu vực ít dân cư xung quanh. Để đối phó với vấn đề ngày càng nghiêm trọng này, chính quyền Los Angeles đã triển khai một giải pháp khá đặc biệt: phủ lớp sơn phản xạ nhiệt lên mặt đường, biến những con phố vốn tối màu thành trắng hoặc xám nhạt.

Trong khuôn khổ sáng kiến Cool Streets LA, các công ty như CoolSeal đã phủ lớp bảo vệ đặc biệt này lên khoảng 200 dãy phố trong thành phố. Theo cam kết, lớp phủ có khả năng giúp giảm nhiệt độ bề mặt đường tới khoảng 11°C trong một số trường hợp. Dù nghe có phần tham vọng, dự án này không chỉ nhằm mang lại sự dễ chịu cho người dân.

Ưu điểm và hoài nghi về việc sơn trắng đường phố

Theo El Adelantado, chi phí cho dự án vào khoảng 40.000 USD cho mỗi làn đường dài 1 dặm (1,6 km) – một con số không hề nhỏ chỉ để "làm mát" đường phố. Tuy nhiên, lợi ích của lớp phủ này không dừng lại ở cảm giác mát mẻ. Một trong những mục tiêu quan trọng là giảm chi phí bảo trì đường sá, bởi lớp phủ giúp làm chậm quá trình xuống cấp của nhựa đường do tia UV, từ đó giảm tần suất sửa chữa hoặc trải nhựa lại mặt đường.

Không riêng California, các bang có nhiệt độ trung bình năm cao như Arizona cũng có những "sáng kiến" tương tự nhằm làm mát đường phố bằng cách phun các loại sơn đặc biệt lên trên bề mặt nhựa đường.

Dự án cũng mang ý nghĩa thiết thực đối với thú cưng, đặc biệt là chó. Theo tổ chức Four Paws USA, khi nhiệt độ không khí ở mức khoảng 31°C, nhiệt độ bề mặt nhựa đường có thể lên tới khoảng 62°C, đủ gây bỏng nghiêm trọng cho bàn chân chó khi dạo bộ. Việc giảm lượng nhiệt tích tụ trên mặt đường có thể giúp hạn chế rủi ro này mà nhiều người nuôi thú cưng thường không để ý.

Bên cạnh đó, đảo nhiệt đô thị còn khiến người dân phải tăng cường sử dụng điều hòa. Khi hàng loạt hộ gia đình và tòa nhà cùng lúc bật điều hòa ở mức tối đa, không chỉ không khí nóng bị thải ngược ra môi trường, mà lưới điện cũng chịu áp lực lớn hơn. Để đáp ứng nhu cầu điện tăng vọt, sản xuất điện phải mở rộng, kéo theo những tác động tiêu cực đến môi trường.

Tuy mang lại hiệu quả về mặt nhiệt độ, các biện pháp này cũng mang đến nhiều hoài nghi về tính thực tế, cũng như chi phí duy trì liệu có đáng để tiếp tục trong thời gian dài hay không.

Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều ý kiến quan ngại về "sáng kiến" này. Một số cho rằng việc sơn trắng sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng giãn nở khi gặp nhiệt độ nóng của mặt đường, cũng như ảnh hưởng đến mức độ hấp thụ nước. Một số khác cho biết bề mặt đường quá sáng sẽ đóng vai trò như một tấm gương "phản chiếu" trực tiếp vào người tham gia giao thông và cư dân, khiến việc di chuyển trở nên nguy hiểm trong những ngày nắng gắt. Một số quan ngại về chi phí phải sơn sửa lại khi bề mặt đường "loang lổ" vết bánh xe sau một thời gian sử dụng.

Nhiều giải pháp để giảm nhiệt cho đô thị thay thế

Theo Sở Giao thông LADOT, Los Angeles hiện có hơn 12.000 km đường bộ. Một số con đường tại đây thậm chí dốc đến mức từng khiến xe Tesla "bay" khỏi mặt đường. Nếu toàn bộ đường sá được phủ lớp vật liệu làm mát như CoolSeal, tác động giảm nhiệt chắc chắn sẽ rất đáng kể. Tuy vậy, đây không phải là giải pháp duy nhất.

Một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất là trồng thêm cây xanh và mở rộng không gian xanh để phá vỡ những mảng bê tông, gạch và nhựa đường liên tục.

Một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất là trồng thêm cây xanh và mở rộng không gian xanh để phá vỡ những mảng bê tông, gạch và nhựa đường liên tục. Dù quỹ đất hạn chế, đặc biệt ở các khu trung tâm đông đúc, vườn trên mái vẫn là một lựa chọn khả thi. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA), các khu vườn mái có thể giúp giảm nhiệt độ mái nhà tới khoảng 31°C.

Ngoài các lớp phủ làm mát cho đường hiện hữu, những hỗn hợp vật liệu mặt đường làm mát cũng đang được nghiên cứu và ứng dụng cho các tuyến đường mới. Không chỉ giúp giảm nhiệt độ bề mặt, các loại vật liệu này còn cải thiện khả năng quan sát cho tài xế vào ban đêm nhờ màu sắc sáng hơn và tính phản xạ cao.

Với nhiều sáng kiến khác nhau, con người đang tìm cách "hòa hợp" với tự nhiên, trong giai đoạn đô thị hóa ngày càng được mở rộng tại nhiều quốc gia.

Từ việc sơn trắng mặt đường đến tăng cường cây xanh và đổi mới vật liệu, Los Angeles đang thử nghiệm nhiều cách tiếp cận để đối phó với cái nóng đô thị. Những con đường sáng màu vì thế không chỉ là thay đổi về diện mạo, mà còn là một phần trong nỗ lực dài hạn nhằm làm cho thành phố dễ sống và bền vững hơn.

Việt Hà