Tại sao máy bay F-16 chưa giúp gì nhiều cho Ukraine trên chiến trường?

Ukraine đã trải qua quá trình dài để mua máy bay F-16 do Mỹ thiết kế, cũng như quá trình đào tạo phi công Ukraine. Việc nhận được lô máy bay chiến đấu F-16 được coi là một cột mốc với lực lượng Kiev.

Trong khi Ukraine chờ nhận F-16, Nga đã có thời gian chuẩn bị để cố gắng vô hiệu hóa tác động loại máy bay chiến đấu này, và Ukraine đã trải qua khoảng thời gian khó khăn với lực lượng không quân suy yếu chỉ bằng một phần nhỏ so với quy mô lực lượng Nga.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen ngồi trên máy bay chiến đấu F-16. Ảnh: Reuters

Số lượng ít

Số lượng máy bay F-16 được giao hiện tại có vẻ còn ít. Tờ Times of London trích dẫn một nguồn tin quen thuộc với vấn đề này cho biết Ukraine mới chỉ nhận được 6 máy bay.

Con số này dự kiến sẽ tăng lên, nhưng vẫn còn kém xa so với số lượng mà các nhà phân tích quân sự cho rằng cần thiết đối với Ukraine.

Ông Serhii Kuzan, Chủ tịch Trung tâm An ninh và Hợp tác Ukraine, một nhóm nghiên cứu phi chính phủ, cho biết sẽ cần ít nhất 60 máy bay cho các hoạt động quan trọng khi Ukraine cố gắng đẩy lùi máy bay Nga.

Nghị sĩ Oleksandra Ustinova, người đứng đầu ủy ban quốc hội về vũ khí và đạn dược của Kiev, cho biết Ukraine sẽ cần gần 120 máy bay F-16 để tăng cường đáng kể năng lực không quân.

Trong khi các phi công tích lũy kinh nghiệm trên bầu trời Ukraine và quân đội xây dựng cơ sở hạ tầng hàng không, một số chuyên gia cho biết, những đợt giao hàng ban đầu ít nhất có thể giúp Ukraine củng cố lá chắn trên không của mình.

"Nó sẽ cung cấp một số khả năng phòng không, cũng giúp đánh chặn Shaheds (máy bay không người lái do Iran chế tạo) và tên lửa hành trình, dù đây là cách rất tốn kém để thực hiện nếu xét về mặt đạn dược", ông Justin Bronk, nghiên cứu viên cao cấp về sức mạnh không quân và công nghệ tại Viện Royal United Services (RUSI) cho biết.

Đào tạo phi công và bảo trì hạn chế

Việc đào tạo phi công sẽ đóng vai trò quan trọng. Ông Bronk cho biết: "Bạn có thể có nhiều máy bay phản lực tốc độ cao nhưng nếu chúng không có vũ khí hiệu quả và phi hành đoàn không thể sử dụng chúng với chiến thuật hiệu quả thì chúng sẽ bị bắn hạ với số lượng lớn".

Quá trình đào tạo phi công Ukraine lái máy bay F-16 đã là chủ đề trọng tâm trong các cuộc thảo luận về việc giao hàng và cam kết mua hơn 70 máy bay phản lực cho Ukraine.

Bà Ustinova cho biết, đến cuối năm 2024, Ukraine hy vọng sẽ có ít nhất 20 phi công sẵn sàng lái máy bay F-16. "Thật khó để có thể chào hàng thêm máy bay khi không có người lái chúng", bà nói và cho biết thêm rằng, Ukraine ban đầu sẽ có nhiều máy bay F-16 hơn số phi công có trình độ.

"Việc phải xếp hàng chờ đợi 10 năm trước khi phi công của chúng ta được đào tạo là không ổn", bà nhận xét. Người phát ngôn của Không quân Ukraine từ chối bình luận.

Các quan chức Mỹ đã đặt câu hỏi về việc đào tạo cho Ukraine và lưu ý rằng phi công cũng có thể được đào tạo ở châu Âu.

Ngoài ra, việc bảo dưỡng máy bay là một thách thức thậm chí còn cấp bách hơn so với đào tạo phi công, theo ông Bronk cho biết. Ông nói rằng hầu hết các hoạt động sửa chữa và bảo trì sẽ phải diễn ra ở Ukraine và có thể sẽ phải nhờ đến các nhà thầu nước ngoài hiểu biết về máy bay.

Căn cứ không quân bị đe dọa

Một số chuyên gia cho biết Nga đã tăng cường các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng có thể được sử dụng để bảo trì và triển khai máy bay F-16.

"Hàng ngày, Nga đang tấn công tất cả các sân bay, căn cứ F-16 tiềm năng, cũng như nỗ lực phá hoại đường băng và cơ sở hạ tầng. Những cuộc tấn công này đã không dừng lại trong ít nhất hai tháng qua", ông Kuzan cho biết.

Khi máy bay, phi công và đội bảo trì sẵn sàng cho F-16, các mục tiêu này sẽ dễ bị Nga nhắm mục tiêu hơn. Điều này có thể buộc Ukraine phải lắp đặt hệ thống phòng thủ tên lửa để bảo vệ chúng, mặc dù nước này thiếu cả hệ thống phòng không và đạn dược.

Ông Kuzan cho biết mỗi căn cứ sẽ cần ít nhất hai tên lửa Patriot và hai hệ thống NASAMS để bảo vệ.

Hoài Phương (theo Reuters)