Tấm lòng của một cựu binh với Bác Hồ kính yêu

1. Gặp lại cựu binh Bùi Xuân Phước, khi ông 90 tuổi, tóc bạc trắng, lưng hơi còng nhưng phong thái vẫn nhanh nhạy, trí nhớ cực tốt. Đưa tôi vào thắp hương trên ban thờ Bác, rồi ông chia sẻ: “Những năm qua, khu tưởng niệm bổ sung thêm nhiều hình ảnh, tư liệu về Bác Hồ, nhiều đơn vị, địa phương đến đây sinh hoạt chính trị, kết nạp đảng viên mới...”.

Ông Bùi Xuân Phước thuyết minh tư liệu, hình ảnh về Bác Hồ.

Nhớ lại 5 năm trước ông Phước kể với tôi, cha mẹ ông gốc Đà Nẵng, trên đường đi Phú Yên mưu sinh thì ông chào đời tại Bình Định. 15 tuổi, ông vào Đội Thiếu sinh quân, khi trưởng thành chuyển sang B15 Tỉnh đội Phú Yên đánh Pháp ở núi Hiềm dưới chân đèo Cả. Hiệp định Genève 1954 ký kết, ông tập kết ra Bắc làm lính Đại đoàn 305, nay là Sư đoàn 305, cùng đồng đội đến nhiều nơi cải cách ruộng đất, chống cưỡng ép đồng bào di cư, xây dựng thủy nông...

Ông Phước nhớ lại: “Giữa năm 1960, tôi được tuyển chọn vào Trường Lý luận nghiệp vụ văn hóa. Rời trường năm 1965, tôi về Sở Văn hóa và Thông tin Hải Phòng 3 năm thì tái ngũ tại Trung đoàn 141, Sư đoàn 312. Sau đợt huấn luyện ở Quảng Ninh, trung đoàn hành quân vào chiến trường Quảng Đà tham gia nhiều trận đánh. Do sốt rét rừng hành hạ nên đầu năm 1970 tôi sang B46 Savannakhet, Lào điều trị hơn một tháng rồi trở ra miền Bắc điều dưỡng. Không đủ sức khỏe trở lại quân ngũ, tôi về Sở Văn hóa và Thông tin Hải Phòng làm công tác bảo tàng...”.

Đất nước thống nhất, ông Phước vào Nha Trang làm Trưởng Phòng Bảo tồn, bảo tàng Ty Văn hóa và Thông tin, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Phú Khánh. Giữa năm 1989, tỉnh Phú Khánh chia tách thành hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, ông Phước làm Giám đốc Bảo tàng Phú Yên đến năm 1995 nghỉ hưu, về lại Nha Trang.

25 năm làm bảo tàng, ông Phước có hàng trăm chuyến đi từ vùng biển đến nông thôn, miền núi. Những hình ảnh ghi lại được ông tạo nhiều tập nhật ký hình ảnh với chú thích như kể chuyện, cuốn hút người xem. Nhưng, điều khiến ông luôn trăn trở vẫn là tâm nguyện tạo lập khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ông Phước thổ lộ: “Trước lúc nghỉ hưu, tôi đi xe máy ngược xuôi gần 3.000 km từ Khánh Hòa đi Hà Nội, Hải Phòng, thăm chiến trường xưa, đồng đội cũ. Nghỉ hưu, tôi tiếp tục đi xe máy xuyên Việt thăm nhiều bảo tàng, nhà thờ, đền thờ Bác Hồ... Hai chuyến đi hơn 6 tháng, tôi trao đổi kinh nghiệm tìm kiếm, sưu tầm, trưng bày tư liệu, hình ảnh, hiện vật về Bác Hồ”.

2. Khi nghe ông Phước nói về ý tưởng xây dựng khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều người lo ngại ông không đủ năng lực, khuyên ông nên nghỉ ngơi. Thế nhưng, trái tim ông luôn nồng nàn tâm huyết kính yêu Bác Hồ, máu thịt ông thấm đẫm nghề bảo tàng, nên quyết định bán nhà ở phố, lùi về ven đô xây dựng khu tưởng niệm trên thửa đất hơn 2.000 m2. Ông tự tính toán, phân định, thiết kế, điều chỉnh bản vẽ rồi khởi công xây dựng công trình từ cuối năm 1997 đến giữa năm 2000 mới hoàn thành.

Ông Bùi Xuân Phước là một trong 14 cá nhân ở miền Trung - Tây Nguyên được Ban Tuyên giáo Trung ương vinh danh năm 2024.

Khu tưởng niệm bốn mùa xanh màu cây lá và rực rỡ hoa tươi. Dưới mái cổng là tấm bảng nền xanh, chữ nổi màu vàng “Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Hai bên lối đi vào sân là hàng rào râm bụt gợi nhớ những câu thơ “Có rào râm bụt đỏ hoa quê/ Như cổng nhà xưa Bác trở về...” trong bài “Thăm cõi Bác xưa” của nhà thơ Tố Hữu, cuối lối đi là hồ sen nở hồng thơm ngát. Bên trái hàng rào râm bụt là sân vườn thoáng đãng, có tượng Bác Hồ đứng trên hoa sen vẫy tay chào, kế đến là nhà thờ Bác có dòng chữ “Hồ Chủ tịch vĩ đại sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta”. Ban thờ Bác trang nghiêm với bát hương, lư trầm, bộ đèn, đôi hạc, lọ hoa và bức ảnh Bác phút lâm chung.

Phía trên là tượng Bác Hồ bằng đồng do Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng ngày 18/10/2016, hai bên là tấm bảng khắc ghi lời Bác dạy: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” và đoạn trích điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng trong lễ truy điệu Hồ Chủ tịch ngày 9/9/1969 “Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất nước ta, đã sinh ra Hồ Chủ tịch, người Anh hùng dân tộc vĩ đại và chính Người đã làm rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta”.

Phiên bản nhà sàn của Bác trong tủ kính lớn đặt giữa nhà, bên các vách tường là những chiếc tủ trưng bày nhiều hình ảnh sắp xếp theo thời gian, không gian, sự kiện, dấu mốc lịch sử cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Bác Hồ. Từ người thanh niên Nguyễn Tất Thành vào Nam dạy học ở Trường Dục Thanh, Phan Thiết đến khi rời bến Nhà Rồng, Sài Gòn ngày 5/6/1911 lên tàu Amiral Latouche Trésville làm phụ bếp, khởi đầu hành trình tìm đường cứu nước và những hoạt động của nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc ở Pháp năm 1920, sự kiện thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương năm 1930, Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập tại quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945 cùng nhiều phiên bản hiện vật như: Di chúc Bác Hồ, đôi dép cao su, chiếc áo kaki, mũ cối, cây gậy, viên gạch hồng... Bên trái nhà thờ có thêm phòng trưng bày, nâng số lượng hơn 200 hình ảnh, hiện vật về Bác Hồ được ông Phước giới thiệu bằng âm giọng truyền cảm, cuốn hút mọi người như thuyết minh viên chuyên nghiệp.

Bên phải hàng rào râm bụt là tượng đài Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và nơi tưởng niệm đồng đội Sư đoàn 305 có bức phù điêu chạm nổi phù hiệu binh chủng công binh trên nền cờ đỏ sao vàng và hình tượng người lính xung phong. Ông Phước chia sẻ: “Nhiều đồng đội tôi hy sinh trong chiến tranh. Sống giữa thời bình, tôi muốn dành một không gian tâm linh tưởng niệm, tri ân”. Cạnh đó là “thư viện” với bộ sách “Lê-nin toàn tập” cùng hàng trăm cuốn sách về Bác đặt trong tủ kính và hội trường sinh hoạt truyền thống, chính trị. Bề mặt hai trụ chính trước sân khấu khắc nổi lời Bác dạy “Cần, kiệm, liêm chính - Chí công vô tư”, mặt diện có phông vải xanh và đỏ với ngôi sao vàng, búa liềm vàng cùng bức tượng Bác Hồ, phía trên là tấm bảng đỏ, chữ vàng “Bác Hồ là vị cha chung. Là sao Bắc Đẩu là vầng Thái Dương”...

3. Thời gian qua, mỗi năm khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh của ông có hàng chục cơ quan, đơn vị tổ chức sinh hoạt chính trị, kết nạp đảng viên. Nhiều cán bộ lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Khánh Hòa cùng du khách, người dân đến dâng hương, bày tỏ tấm lòng thành kính, biết ơn Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Chị Nguyễn Ngọc Uyên Minh, cán bộ Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Khánh Hòa được kết nạp đảng tại khu tưởng niệm, bày tỏ: “Trong không gian ấm áp thiêng liêng, mọi người cảm xúc sâu lắng, thiết tha khi dâng nén hương lên ban thờ Bác”. Anh Nguyễn Văn Sữu, trú ở xã Phú Gia, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên - Huế xúc động chia sẻ, những tư liệu, hình ảnh, hiện vật trưng bày tại khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh do cựu chiến binh Bùi Xuân Phước xây dựng đã giúp cho thế hệ trẻ hiểu thêm di sản quý báu về cuộc đời Bác Hồ, vị lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới...

Sau 24 năm tạo lập khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều lần ông Bùi Xuân Phước được vinh danh, đón nhận hàng chục bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, UBND, Hội Cựu chiến binh tỉnh Khánh Hòa, Hội Cựu chiến binh Việt Nam... Ông là một trong 14 cá nhân được Ban Tuyên giáo Trung ương tôn vinh tại Chương trình “Giao lưu các điển hình tiêu biểu trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh khu vực miền Trung - Tây Nguyên năm 2024”.

Phan Thế Hữu Toàn