Tấm lòng của một cựu chiến binh quân khí

Ngập ngừng, có chút bẽn lẽn, Thanh Tài khoe với tôi: "Em muốn biếu anh mấy quyển sách mới in, anh đọc cho vui nhé!". Đó là những tập thơ, trường ca do Nhà xuất bản Hội Nhà văn, Nhà xuất bản Lao động, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân ấn hành.

Thanh Tài đã xuất bản 5 tập sách, đều là thể loại thơ, trường ca về lịch sử dân tộc, lịch sử đấu tranh cách mạng với những con người huyền thoại. Thế nhưng, tác giả những tập trường ca ấy không phải là nhà thơ chuyên nghiệp, cũng không phải hội viên một hội văn học nghệ thuật cấp nào. Tài chỉ là hội viên Hội Cựu chiến binh Việt Nam, xuất thân là người thợ quân khí và bây giờ cũng đang là một người lao động bình thường.

Tháng 2-1974, chàng trai trẻ 18 tuổi Nguyễn Thanh Tài nhập ngũ, trở thành người thợ quân khí ở Nhà máy Q167 (nay là Xưởng 467, Cục Hậu cần - Kỹ thuật Quân khu 4). Sinh ra và lớn lên ở làng quê Võ Liệt (Thanh Chương, Nghệ An), miền đất “văn hùng võ lược” giàu truyền thống cách mạng và văn hóa với những làn điệu dân ca ví, giặm, những tiếng hò man mác trên dòng sông Lam, mầm thơ ca sớm hình thành trong anh. Khi trở thành người lính thợ, Thanh Tài vẫn âm thầm sáng tác thơ, viết cho riêng mình như để giải tỏa nỗi niềm thầm kín, họa hoằn đăng trên báo tường đơn vị, tham gia với phong trào chung.

Những ngày ấy, Tài xót xa nhận những chiếc xe từ chiến trường đưa về, chiếc nào cũng bẹp rúm, sứt sẹo vì bom đạn, có cái còn vương vết máu. Anh và các bạn cùng phân xưởng đã tìm mọi cách phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, tăng tốc độ sửa chữa để sớm trả lại những con “chiến mã” về với đường Trường Sơn, đưa bộ đội, hàng hóa ra mặt trận diệt thù.

Nhờ cố gắng vượt bậc, Tài đã 4 năm được công nhận là Chiến sĩ thi đua của Nhà máy. Trong những ngày ấy, mối tình giữa anh và cô thợ trẻ Trịnh Thị Thuận cùng phân xưởng Máy - Điện, hoa khôi của Nhà máy đã nảy nở. Sau 5 năm tìm hiểu, năm 1979, họ đã nên vợ nên chồng.

Nhiều năm trước, đọc sách, báo, tìm hiểu lịch sử quân đội, lịch sử cách mạng Thủ đô, gặp nhiều bài viết về Đại tướng Nguyễn Quyết, Thanh Tài đã vô cùng cảm phục, xúc động trước một nhân cách, một cuộc đời để lại nhiều dấu ấn trong lịch sử cách mạng và lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam. Anh đã âm thầm sưu tầm, tập hợp tư liệu và viết, với một cảm xúc chân thành, mãnh liệt về vị Đại tướng tài danh.

Cựu chiến binh Nguyễn Thanh Tài giới thiệu tập trường ca với Đại tướng Nguyễn Quyết, năm 2021.

Năm 2021, trường ca "Dấu ấn cuộc đời" được Nhà xuất bản Quân đội nhân dân xuất bản với đồng tác giả Nguyễn Thanh Tài - Phạm Xuân Bình. Trường ca dày 88 trang, 664 câu thơ chia làm 6 phần, gồm: Thời tuổi trẻ; Con đường cách mạng; Dấu ấn một mùa thu; Lên đường Nam tiến; Về với Khu 3 (Quân khu 3); Những ngày ở Tổng hành dinh và phần cuối: Vĩ thanh.

Cuốn sách nhỏ mang nặng nghĩa tình của người lính thợ, cũng là sự kính trọng, tri ân của lớp lớp cán bộ, chiến sĩ toàn quân nói riêng, cán bộ và nhân dân cả nước nói chung đối với Đại tướng Nguyễn Quyết - người đã dành trọn cuộc đời cống hiến cho Đảng, Nhà nước, Quân đội và nhân dân.

Bìa sách "Dấu ấn cuộc đời".

Trong trường ca có những khổ thơ hừng hực khí thế:

Anh tin Đảng như mặt trời chiếu sáng

Toàn dân ta khắp thành thị, nông thôn

Rồi sẽ đứng lên như bão nổi sóng cồn

Theo cách mạng để tìm chân trời mới

Như cánh chim dưới bầu trời phơi phới

Như vầng dương xua áng mây mù

Người thanh niên yêu nước vững bước đi

Con đường mới đã mở ra trước mặt...

Với tình cảm chân thành, lòng kính yêu và niềm tự hào, Nguyễn Thanh Tài đã lược sử cuộc đời hoạt động của Đại tướng Nguyễn Quyết bằng tập diễn ca. Thể hiện dưới dạng văn vần mộc mạc, không nặng về các biện pháp tu từ hay thủ pháp thi ca, tập diễn ca đã khắc họa chân dung Đại tướng bình dị, gần gũi nhưng cũng đầy chất huyền thoại, bi hùng.

Dịp kỷ niệm 99 năm sinh nhật Đại tướng Nguyễn Quyết (20-8-2021), Tài bất ngờ được giới thiệu đến gặp Đại tướng. Hôm ấy, anh đã vô cùng vui mừng, hạnh phúc. Gặp Đại tướng, Tài tự nhủ, mình là người chiến sĩ của thủ trưởng, mang tình cảm của người con đến với người cha, người chú đáng kính. Tài mặc nguyên bộ trang phục của người lao động bình thường, nhân viên bảo vệ một tòa chung cư ở Hà Nội.

Trong căn nhà giản dị của Đại tướng Nguyễn Quyết, Thanh Tài còn được gặp Thượng tướng Phạm Thanh Ngân, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đến thăm thủ trưởng cũ.

Cựu chiến binh Nguyễn Thanh Tài (đứng thứ hai, từ trái sang) và đồng đội thăm hỏi Đại tướng Nguyễn Quyết và Thượng tướng Phạm Thanh Ngân, năm 2021.

Đại tướng đã ân cần đón nhận tình cảm của người cựu chiến binh quân khí, hỏi thăm gia cảnh, khen Thanh Tài có chí hướng, động viên anh tiếp tục viết để truyền lại những tình cảm cách mạng cho thế hệ trẻ. Đại tướng cùng với Thượng tướng Phạm Thanh Ngân chăm chú lắng nghe Thanh Tài đọc những dòng diễn ca tâm huyết:

Hưng Yên - vùng địa linh nhân kiệt

Một miền quê rất đỗi tự hào

Nức tiếng thơm hương nhãn ngọt ngào

Cùng những người con ghi danh trong sử sách

Nguyễn Quyết - một CON NGƯỜI như thế

Đức độ tài năng, văn võ song toàn

Cả một đời dành trọn với nước non

Luôn tỏa sáng lòng kiên trung, sáng tạo...

Từ niềm hạnh phúc ấy, Nguyễn Thanh Tài tiếp tục say sưa viết để hoàn thành những ý tưởng đã ấp ủ nhiều năm. Hiện nay, anh sinh hoạt tại Câu lạc bộ Thơ Miền Cổ Tích. Trong năm 2024, anh đã xuất bản 4 ấn phẩm: "Huyền thoại Truông Bồn" (thơ, Nhà xuất bản Hội Nhà văn); 3 tập "Sử ta" (Nhà xuất bản Hội Nhà văn và Nhà xuất bản Lao Động), là diễn ca lịch sử nước Việt từ thuở hồng hoang dựng nước đến Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Mới đây, ba tập "Sử ta" đã được Câu lạc bộ Anh hùng và Nhân chứng lịch sử (Trung tâm Giáo dục truyền thống và lịch sử Việt Nam) trao tặng Trường Tiểu học Chu Văn An, quận Tây Hồ, TP Hà Nội trong buổi giao lưu “Tiếp lửa truyền thống” ngày 17-3-2025.

Những tập sách của cựu chiến binh Nguyễn Thanh Tài.

Với Nguyễn Thanh Tài, cuộc gặp hai vị tướng huyền thoại là kỷ niệm vô giá, cho anh ấn tượng sâu đậm về nhân cách cao đẹp, rất đỗi bình dị, gần dân của những nhà lãnh đạo tài ba của Quân đội, đất nước ta.

Bài, ảnh: NGUYỄN NĂNG LỰC