Tầm nhìn chiến lược về trí tuệ nhân tạo

Công nghệ trí tuệ nhân tạo ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống và xã hội. Ảnh minh họa: Phú Vinh/BNEWS/TTXVN

Tờ “Korea JoongAng Daily” (Hàn Quốc) số ra mới đây có bài viết “Bốn trụ cột của chủ quyền AI trong thế kỷ 21” của Kim Joung Ho, Giáo sư về kỹ thuật và điện tử tại KAIST. Giáo sư Kim Joung Ho xác định 4 điều kiện cốt lõi để đảm bảo chủ quyền này, đó là: sở hữu một mô hình nền tảng của riêng quốc gia, tiếp cận cơ sở hạ tầng tính toán hiệu suất cao (đặc biệt là GPU - bộ xử lý đồ họa), phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng và thiết lập một hệ sinh thái trí tuệ nhân tạo (AI) tự duy trì.

Theo bài viết, trong thời đại trí tuệ nhân tạo, “chủ quyền AI” đã nổi lên như một yêu cầu mới cho nền độc lập quốc gia. Thuật ngữ “AI có chủ quyền” biểu thị khả năng của một quốc gia trong việc phát triển và duy trì độc lập các mô hình AI, cơ sở hạ tầng, hệ thống dữ liệu, nhân tài và hệ sinh thái kinh tế của riêng mình. Điều này cũng đòi hỏi sự tự chủ về công nghệ và công nghiệp, an ninh, trách nhiệm và khả năng tự lực lâu dài.

Tại sao chủ quyền AI lại quan trọng đến vậy? Bởi vì khả năng kiểm soát hệ thống AI của một quốc gia ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia, chủ quyền dữ liệu, cơ sở hạ tầng tình báo, vị thế dẫn đầu ngành công nghiệp, độc lập kinh tế, tự chủ chính trị, năng lực cạnh tranh toàn cầu và bảo tồn văn hóa.

Để đảm bảo chủ quyền này, bốn điều kiện cốt lõi phải được đáp ứng. Thứ nhất, một quốc gia phải sở hữu mô hình nền tảng riêng - một mô hình AI toàn diện với nhiều khả năng. Các mô hình này có thể tạo văn bản và video, hỗ trợ các tác vụ sáng tạo và thậm chí điều khiển robot vật lý khi được tích hợp với phần cứng. Với một mô hình nền tảng, một quốc gia có thể phát triển một loạt AI ứng dụng, được gọi là "AIX", và cung cấp các dịch vụ được cá nhân hóa thông qua AI dựa trên tác nhân.

Nếu không có mô hình nền tảng riêng, một quốc gia sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài. Nếu một mô hình nhập khẩu ngừng hỗ trợ các dịch vụ tiếng Hàn hoặc hiệu suất giảm sút, Hàn Quốc có thể có nguy cơ mất quyền kiểm soát kỹ thuật số đối với cơ sở hạ tầng ngôn ngữ của mình. Khi các mô hình nước ngoài tăng thị phần, họ cũng có thể tăng giá hoặc hạn chế quyền truy cập. Điều này sẽ biến Hàn Quốc thành một "thuộc địa AI" thay vì một quốc gia tự chủ.

Thứ hai, chủ quyền AI đòi hỏi quyền tiếp cận cơ sở hạ tầng điện toán hiệu năng cao, đặc biệt là GPU. Số lượng GPU mà một quốc gia sở hữu quyết định trực tiếp đến khả năng phát triển, đào tạo và vận hành các mô hình AI của quốc gia đó. GPU là động lực của sự đổi mới AI. Việc xây dựng các trung tâm dữ liệu AI quốc gia với đủ sức mạnh tính toán đòi hỏi một khoản đầu tư quy mô lớn và chính phủ phải dẫn dắt nỗ lực đó.

Các trung tâm trên sẽ trở thành nguồn tài nguyên chung, nơi các công ty khởi nghiệp, trường đại học và các tổ chức công có thể phát triển các mô hình và dịch vụ của riêng họ. Cũng giống như Hàn Quốc đã xây dựng đường cao tốc vào những năm 1970 và mạng băng thông rộng vào những năm 1990, giờ đây họ phải xây dựng một "xa lộ AI" quốc gia thông qua các trung tâm dữ liệu được trang bị GPU. Cơ sở hạ tầng đó sẽ thúc đẩy làn sóng tăng trưởng kinh tế và công nghiệp tiếp theo.

Thứ ba, chủ quyền AI phụ thuộc vào nguồn nhân lực. Việc xây dựng và tinh chỉnh các mô hình AI đòi hỏi một số lượng lớn các nhà nghiên cứu có chuyên môn cao. Việc đào tạo thế hệ tài năng AI tiếp theo này là trách nhiệm của quốc gia. Những cá nhân này phải sở hữu kỹ năng toán học vững chắc, kiến thức sâu rộng về kỹ thuật phần mềm, thiết kế thuật toán, kiến trúc máy tính và chất bán dẫn AI và khả năng tích hợp chúng.

Số lượng thạc sĩ và tiến sĩ được đào tạo về AI sẽ quyết định khả năng cạnh tranh AI của Hàn Quốc. Để phát triển nguồn nhân lực này, quốc gia phải thành lập các khoa AI có nguồn lực tốt tại tối thiểu 10 trường đại học quốc gia, mỗi trường có ít nhất 100 sinh viên. Cần hỗ trợ toàn bộ học phí và chi phí sinh hoạt cho đến khi tốt nghiệp, cùng với các ưu đãi cạnh tranh để giữ chân nhân tài.

Bên cạnh đó, cần thiết lập một hệ sinh thái AI - được gọi là “AIX”. Điều này đề cập đến một vòng tuần hoàn lành mạnh, nơi các công ty tạo ra lợi nhuận từ AI, tái đầu tư thu nhập và thúc đẩy đổi mới liên tục. Vai trò của chính phủ là rất quan trọng trong việc xây dựng hệ sinh thái này. Nếu không có, sự tăng trưởng bền vững trong AI là không thể.

Cuối cùng, theo Giáo sư Kim Joung Ho, thành công của Chính phủ Hàn Quốc có thể phụ thuộc vào chiến lược AI của họ. Việc thiết lập nền tảng cho chủ quyền AI sẽ rất quan trọng không chỉ đối với khả năng cạnh tranh công nghệ mà còn đối với an ninh quốc gia và sự thịnh vượng trong tương lai.

Từ góc độ này, thật đáng khích lệ khi Tổng thống Lee Jae Myung đã bổ nhiệm các chuyên gia hàng đầu về phát triển và thương mại hóa AI vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt, bao gồm Thư ký cấp cao về Chiến lược AI và Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Thông tin.

Những lựa chọn này cho thấy sự công nhận rõ ràng về tầm quan trọng cốt lõi của AI. Có kỳ vọng cao rằng đội ngũ này sẽ hoạt động như một lực lượng thống nhất trong việc xây dựng tương lai AI của quốc gia.

Đức Thắng/BNEWS/vnanet.vn