Tầm quan trọng của văn hóa Đảng trong kỷ nguyên mới - Bài cuối: Nâng cao văn hóa Đảng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập sâu rộng và bước vào một kỷ nguyên phát triển mới, việc xây dựng và chỉnh đốn Đảng, đặc biệt là củng cố nền tảng văn hóa của Đảng, trở thành một nhiệm vụ cấp thiết và mang ý nghĩa sống còn.
Từ tự rèn luyện đến nêu gương
Cốt lõi của văn hóa Đảng bắt đầu từ văn hóa của mỗi người đảng viên. Đó là văn hóa của sự “cần, kiệm, liêm, chính”. Để góp phần nâng cao văn hóa Đảng, mỗi đảng viên phải thường xuyên “tự soi, tự sửa, tự răn mình”, rèn luyện đạo đức, bản lĩnh và năng lực hành động; lấy phục vụ Nhân dân làm lẽ sống và danh dự. Đặc biệt, đối với cán bộ lãnh đạo, nêu gương là phương thức lãnh đạo quan trọng nhất. Người lãnh đạo phải dùng nhân cách, đạo đức và năng lực để thuyết phục, thay vì mệnh lệnh hành chính. Một người lãnh đạo có văn hóa là người biết trao quyền, tôn trọng phản biện, khuyến khích sáng tạo, dám chịu trách nhiệm và dám bảo vệ cái đúng.
Các chi bộ, cơ quan, đơn vị cần coi xây dựng văn hóa tổ chức là phần cốt lõi của công tác xây dựng Đảng. Văn hóa tổ chức thể hiện ở kỷ luật, tinh thần dân chủ, đoàn kết, cách ứng xử nhân văn, minh bạch và tôn trọng lẽ phải. Sinh hoạt Đảng phải thực chất, thảo luận phải cởi mở, phê bình và tự phê bình phải trở thành nét đẹp chứ không là hình thức. Khi môi trường làm việc khuyến khích đối thoại và sáng kiến, khi cán bộ thấy được lắng nghe và trân trọng, văn hóa Đảng mới thật sự lan tỏa.
Bên cạnh đó, văn hóa Đảng phải là cầu nối không thể tách rời trong mối quan hệ giữa Đảng với Nhân dân. Lịch sử cho thấy, sức mạnh của Đảng luôn bắt nguồn từ lòng dân, từ niềm tin rằng Đảng là đại diện cho Nhân dân. Do đó, trong mọi hoạt động, Đảng phải thực hành văn hóa phục vụ, luôn “lấy dân làm gốc”, nói đi đôi với làm, gắn bó máu thịt với Nhân dân. Cán bộ có văn hóa là người biết lắng nghe dân, nói tiếng nói của dân và hành động vì dân. Khi Đảng trong sạch, gần dân, thì đó cũng là biểu hiện cao nhất của văn hóa Đảng.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, văn hóa Đảng còn thể hiện ở cách ứng xử của Đảng với bạn bè quốc tế. Hội nhập phải đi đôi với giữ bản sắc, mở cửa nhưng không hòa tan. Văn hóa đối ngoại của Đảng là bản lĩnh độc lập, tự chủ, nhân văn và trách nhiệm. Để phát triển tầm vóc ấy, cần chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ có năng lực giao tiếp văn hóa, hiểu biết sâu rộng về thế giới nhưng vững vàng về bản lĩnh chính trị.
Tăng cường xây dựng văn hóa lãnh đạo và văn hóa quyền lực
Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là xây dựng văn hóa lãnh đạo và quyền lực lành mạnh. Bởi quyền lực nếu không được điều chỉnh bằng đạo đức và văn hóa rất dễ biến dạng, dẫn tới tha hóa, đặc quyền, đặc lợi. Văn hóa quyền lực lành mạnh vì thế vừa là thước đo văn hóa Đảng, vừa là điều kiện bảo đảm cho sự trong sạch, vững mạnh của tổ chức. Trước hết, ở cấp cá nhân người lãnh đạo, cần xác lập tinh thần phục vụ chứ không cai trị. Văn hóa lãnh đạo thể hiện ở cách một người ra quyết định, xử lý mâu thuẫn, tôn trọng cấp dưới và ứng xử với quyền lực. Ở đó, quyền lực không còn là “đặc quyền”, mà là “trách nhiệm” - trách nhiệm hướng dẫn, dìu dắt, khích lệ người khác phát triển. Khi quyền lực được sử dụng minh bạch, có trách nhiệm và luôn đặt trong khuôn khổ đạo đức, nó trở thành “quyền lực mềm” - thứ quyền lực tạo ra ảnh hưởng tích cực và sự đồng thuận. Ngược lại, khi quyền lực bị lạm dụng, biến thành công cụ áp đặt, sẽ sinh ra sự sợ hãi, im lặng và mất niềm tin. Khi ấy, tổ chức có thể vẫn vận hành, nhưng không phát triển; có thể duy trì, nhưng không đổi mới.
Một tổ chức Đảng có văn hóa phải có hệ thống kiểm soát quyền lực rõ ràng, minh bạch, xây dựng quy tắc ứng xử nội bộ, khuyến khích phản hồi, đối thoại và sáng kiến. Việc đào tạo kỹ năng lãnh đạo, văn hóa quyền lực và đạo đức công vụ cần trở thành nội dung bắt buộc trong chương trình bồi dưỡng cán bộ.
Xã hội cũng cần tôn vinh những người lãnh đạo liêm chính, khiêm tốn, biết đặt con người lên hàng đầu. Báo chí và công luận phải là “tấm gương phản chiếu” - nơi quyền lực được giám sát và văn hóa lãnh đạo được lan tỏa. Khi quyền lực được thực thi trong giới hạn của đạo đức và văn hóa, sẽ trở thành sức mạnh tích cực - sức mạnh của niềm tin và đồng thuận.
Nhận thức sâu sắc về vấn đề này, Bộ Chính trị đã ban hành Quy định số 114-QĐ/TW ngày 11/7/2023 về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ. Quy định nêu rõ, trách nhiệm kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác cán bộ, bao gồm trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo, của từng cá nhân, người đứng đầu và các cơ quan tham mưu. Có thể khẳng định, Quy định số 114-QĐ/TW ra đời không chỉ đáp ứng yêu cầu cấp thiết của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong giai đoạn hiện nay, mà còn thể hiện rõ bản lĩnh và tầm nhìn văn hóa của Đảng trong kiểm soát quyền lực và đề cao liêm chính. Bởi văn hóa Đảng, suy cho cùng, chính là văn hóa của sự gương mẫu, trong sáng, của việc đặt lợi ích Tổ quốc và Nhân dân lên trên hết, trước hết.
