Tầm soát bệnh mắt glôcôm bằng AI: Rút ngắn thời gian chẩn đoán

Phần mềm EyeDr giúp người bệnh không cần phải chờ đợi lâu, chỉ mất khoảng 8 - 10 giây. Ảnh: BVCC

Phần mềm trí tuệ nhân tạo EyeDr là giải pháp công nghệ số mà Bệnh viện Mắt TPHCM nghiên cứu phát triển để chuẩn hóa hoạt động tầm soát phát hiện sớm bệnh glôcôm trong cộng đồng.

Khám mắt trong 8 - 10 giây

Phần mềm AI do TS BS Phạm Thị Thủy Tiên cùng Thạc sĩ công nghệ thông tin Hồ Phương Thanh Tài và 4 y, bác sĩ của Bệnh viện Mắt TPHCM nghiên cứu phát triển.

Từ kho dữ liệu hình chụp đáy mắt cũ, chỉ có giá trị sử dụng của bác sĩ điều trị cho bệnh nhân, bệnh viện đã nghiên cứu phát triển phần mềm bằng ứng dụng trí tuệ nhân tạo EyeDr hiện đại, có tính ứng dụng cao cho tất cả bác sĩ lâm sàng nhãn khoa nói riêng cũng như cộng đồng nói chung.

TS.BS Phạm Thị Thủy Tiên, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết, so với trước đây, để khám tầm soát cho một người bệnh glôcôm, bệnh viện phải sắp xếp bố trí nhiều nhân lực để thực hiện. Người bệnh phải chờ từ 15 - 20 phút mới hoàn tất công đoạn chẩn đoán bệnh.

Phần mềm trí tuệ nhân tạo EyeDr giúp người bệnh đến khám tầm soát không cần phải chờ đợi lâu, hiệu quả và chỉ mất khoảng 8 - 10 giây đã có kết quả chụp ảnh màu gai thị tầm soát bệnh glôcôm.

Bệnh nhân được sử dụng phần mềm là những người trên 40 tuổi, có những yếu tố nguy cơ như: Cận thị nặng, viễn thị nặng, tiền sử gia đình có người mắc bệnh glôcôm, đái tháo đường, cao huyết áp…

Theo bác sĩ Tiên, tại Việt Nam, việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo vào việc chẩn đoán hình ảnh, nhất là trong nhãn khoa vẫn còn chưa được khai thác.

“Để tầm soát cho khoảng 300 người (bao gồm đo thị lực, nhãn áp, khám đĩa thị) trên 40 tuổi, bệnh viện phải huy động 10 bác sĩ chuyên khoa glôcôm, 20 điều dưỡng mắt, tiến hành khám sàng lọc trong vòng 4 tiếng đồng hồ”, bác sĩ Tiên nói.

Như vậy, bác sĩ phải mất 40 giờ chỉ để khám cho 300 người, trung bình 8 phút/người. Bên cạnh đó, những vấn đề về công tác tổ chức như tiếp đón, nhận bệnh, lưu trữ, công tác hậu cần, an ninh trật tự cũng phải cần đến 30 người hỗ trợ cho ngày tầm soát này.

“Khi phần mềm trí tuệ nhân tạo EyeDr được đưa vào tầm soát bệnh glôcôm trong cộng đồng, nhân lực phục vụ cho việc khám tầm soát chỉ có 7 người so với 30 nhân viên y tế nếu tầm soát trực tiếp. Bệnh viện có hơn 100 người tham gia khám tầm soát bằng hệ thống EyeDr với tỷ lệ phát hiện bệnh lý là 28%”, bác sĩ Tiên nói thêm.

Bác sĩ chụp ảnh màu gai thị để tầm soát bệnh glôcôm cho người dân. Ảnh: BVCC

Độ nhạy, độ chuyên biệt đạt trên 90%

Với phần mềm trí tuệ nhân tạo EyeDr, bệnh viện có thêm một công cụ, phương tiện có độ nhạy đạt 90% và độ chuyên biệt cao đạt 93% để phát hiện bệnh lý thần kinh thị do glôcôm từ những hình ảnh đáy mắt chất lượng cao.

Bác sĩ Tiên cho biết, thông qua phần mềm EyeDr, các bệnh viện trong và ngoài công lập, bệnh viện tuyến quận huyện, trung tâm y tế phường xã chỉ cần trang bị thiết bị chụp được ảnh gai thị là hoàn toàn có thể tầm soát sớm bệnh lý đáy mắt cho người bệnh mà không cần sự hiện diện trực tiếp của bác sĩ - chuyên gia glôcôm.

Đồng thời, các cơ sở y tế có chuyên khoa mắt có thể ứng dụng phần mềm như một phương tiện Telehealth (giải pháp khám chữa bệnh từ xa) cho những nơi vùng sâu, vùng xa, góp phần tăng cường các hoạt động khám tầm soát, phát hiện sớm bệnh lý mắt glôcôm và giảm tỷ lệ mù lòa trong cộng đồng.

Hiện tỷ lệ phát hiện sớm bệnh glôcôm ở Việt Nam còn thấp do chưa có phương pháp khám tầm soát phù hợp kịp thời. Glôcôm là nguyên nhân chiếm tỷ lệ lớn thứ hai, chỉ xếp sau đục thủy tinh thể, dẫn đến chứng mất thị lực hoàn toàn.

Đa số bệnh nhân glôcôm không nhận biết mình mắc bệnh cho đến khi mắt ở tình trạng nặng ảnh hưởng đến thị lực trung tâm. Nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có thể phòng ngừa được biến chứng mù lòa của bệnh glôcôm.

Phần mềm EyeDr hiện nay đã được nâng cấp thêm phần đặc điểm nhãn áp giúp phát hiện những người tăng nhãn áp giai đoạn sớm chưa có biểu hiện tổn thương ở đĩa thị.

Đối với lĩnh vực khoa học và công nghệ, phần mềm EyeDr đóng góp vào sự phát triển của y học Việt Nam nói chung và ngành nhãn khoa nói riêng trong hoạt động đáp ứng nhu cầu khám tầm soát phát hiện sớm bệnh lý đáy mắt để kịp thời điều trị hiệu quả cho người bệnh.

Ước tính đến năm 2020, trên toàn thế giới có khoảng 79,6 triệu người bị glôcôm; trong đó 4,5 triệu người bị mù, chiếm khoảng 6% dân số thế giới. Do sự tiến triển âm thầm của bệnh, đặc biệt là trong giai đoạn sớm, khoảng 50% bệnh nhân ở những nước phát triển và 90% bệnh nhân ở những nước đang phát triển không biết mình bị mắc bệnh.

Cẩm Anh