Tầm vóc mới của quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden tại cuộc họp báo với báo chí Việt Nam, Hoa Kỳ và quốc tế, thông tin về kết quả tốt đẹp của cuộc hội đàm ngày 10/9. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Chuyến thăm từ ngày 10-11/9 của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đánh dấu lần đầu tiên Tổng thống Hoa Kỳ thăm cấp Nhà nước theo lời mời của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.

Dấu ấn “lần đầu tiên” đó mang tính lịch sử khi trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Joe Biden đã thông qua Tuyên bố chung, thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác, phát triển bền vững, “vì lợi ích của nhân dân hai nước và mong muốn tăng cường hợp tác nhằm các mục tiêu hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững trong bối cảnh mới”, như nhấn mạnh của người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam.

Sự kiện lịch sử trong quan hệ giữa quốc gia hình chữ S ở Đông Nam Á và cường quốc hàng đầu thế giới được phát sóng trong chương trình Thời sự 19h ngày 10/9 của Đài Truyền hình Việt Nam VTV và nổi bật trên các phương tiện thông tin đại chúng khác đã mang đến niềm hân hoan với nhiều người Việt Nam, bạn bè Hoa Kỳ và quốc tế.

Sự kiện đặc biệt ý nghĩa đối với những thế hệ từng bước qua cuộc chiến tranh vệ quốc và cả những thế hệ sinh ra, lớn lên trong hòa bình thiêng liêng. Không phải một sớm bình minh mà thấy trái chín mọng trên cành, quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ đã phải vượt qua bao thăng trầm, nỗ lực từng ngày để có được “trái ngọt” ngày hôm nay. Đúng như phương châm đặc thù cho sự phát triển quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh trong cuộc hội đàm là: “Gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng, hướng tới tương lai”.

Những nội hàm quan trọng

Như vậy, Hoa Kỳ trở thành Đối tác chiến lược toàn diện thứ năm của Việt Nam, cùng với Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc. Trong các cuộc hội đàm, hội kiến giữa Tổng thống Joe Biden với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, các nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh việc nâng cấp quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ lên Đối tác chiến lược toàn diện phản ánh tầm vóc của quan hệ, phù hợp với lợi ích của Nhân dân hai nước và đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực và trên thế giới.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hội đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

“Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ lên Đối tác chiến lược toàn diện” dài 5.000 từ toát lên những nội hàm quan trọng của quan hệ ở tầm mức cao nhất giữa hai nước. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện tiếp tục dựa trên cơ sở tôn trọng đầy đủ những nguyên tắc cơ bản, định hướng quan hệ hai nước thời gian qua, trong đó có tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau.

Hai bên nhấn mạnh sự hiểu biết lẫn nhau, hoàn cảnh của nhau, tôn trọng lợi ích chính đáng và không can thiệp công việc nội bộ của nhau là những nguyên tắc cơ bản luôn có ý nghĩa quan trọng cho quan hệ hai nước và quan hệ quốc tế.

Các nội hàm mới của mối quan hệ kế thừa những nội dung hợp tác hiện có giữa hai nước và đưa lên tầm cao mới thông qua việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại - đầu tư theo hướng đổi mới sáng tạo là nền tảng, trọng tâm và động lực của quan hệ hai nước; tăng cường hợp tác khoa học - công nghệ là đột phá mới.

Việt Nam và Hoa Kỳ nhận thức rằng, việc bảo đảm thịnh vượng lâu dài chỉ có thể đạt được khi người dân hai nước có nhiều cơ hội học tập các kỹ năng mới, trao đổi ý tưởng, tích lũy kinh nghiệm và hiểu biết quốc tế. Do vậy, hợp tác giáo dục đào tạo là lĩnh vực hợp tác quan trọng.

Trên tinh thần đó, Việt Nam và Hoa Kỳ khuyến khích mở rộng cánh cửa các trường đại học và các phòng thí nghiệm của hai nước nhằm chia sẻ kinh nghiệm tốt, tiến bộ khoa học và cơ hội học tập, trong đó tập trung hỗ trợ ngày càng nhiều sinh viên, giáo viên, học giả và chuyên gia nghiên cứu Việt Nam tham gia các chương trình giáo dục đào tạo tại Hoa Kỳ. Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng bày tỏ mong muốn trường Đại học Fulbright sẽ trở thành trung tâm đào tạo chất lượng cao, phục vụ sự phát triển không chỉ của Việt Nam mà của khu vực.

Khắc phục hậu quả chiến tranh tiếp tục được hai bên xác định là lĩnh vực hợp tác ưu tiên. Hoa Kỳ tiếp tục hợp tác với Việt Nam trong việc rà phá vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, tẩy độc dioxin, mở rộng chương trình giúp đỡ người khuyết tật, việc quy tập hài cốt của những quân nhân của cả hai bên còn mất tích trong chiến tranh. Như khẳng định của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh là lĩnh vực không thể thiếu đối với quá trình hàn gắn, xây dựng và củng cố lòng tin, sự hiểu biết, tôn trọng lẫn nhau giữa hai Nhà nước và Nhân dân hai nước.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tiếp Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Vững vàng tinh thần Đại hội XIII

Hội đàm với Tổng thống Joe Biden, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trích câu của đại thi hào người Ireland William Yeats - “Khi nghĩ về nơi khởi đầu và kết thúc của những vầng sáng đẹp, tôi nói rằng đó là nơi của những người bạn tôi”, để nói lên mong muốn của Việt Nam xây đắp các mối quan hệ hữu nghị trên thế giới, trong đó có Hoa Kỳ.

“Việt Nam thúc đẩy quan hệ với Hoa Kỳ và các đối tác quốc tế khác theo tinh thần Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ sau khi Việt Nam giành lại độc lập là Việt Nam làm bạn với tất cả các nước. Đối với Hoa Kỳ, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định nền độc lập hoàn toàn của Việt Nam và Việt Nam sẵn sàng hợp tác đầy đủ với Hoa Kỳ; nền độc lập và hợp tác đó có lợi cho toàn thế giới”, Tổng Bí thư nói trước báo chí.

Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam xác định chủ trương đẩy mạnh và làm sâu sắc quan hệ hợp tác song phương trong khuôn khổ của đường lối đối ngoại nhất quán là độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ đối ngoại. Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Chuyến thăm lần này của Tổng thống Joe Biden cho thấy Hoa Kỳ thực sự coi trọng Việt Nam, cũng như vai trò chủ động, tích cực và có trách nhiệm của Việt Nam ở cả tầm khu vực và trên thế giới.

Xuyên suốt các cuộc gặp cấp cao, Tổng thống Biden tái khẳng định Hoa Kỳ coi trọng quan hệ với Việt Nam, ủng hộ một Việt Nam mạnh, độc lập, tự cường và thịnh vượng, tiếp tục đổi mới, mở rộng hội nhập quốc tế, đảm nhận vai trò ngày càng quan trọng trong ASEAN và khu vực.

Rõ ràng, việc nâng tầm Đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ, tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ với các đối tác quan trọng khác nhằm tận dụng mọi nguồn lực cả bên trong và bên ngoài chính là sự triển khai có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; khẳng định tính đúng đắn của chính sách đối ngoại độc lập tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ của Việt Nam.

Sáng ngày 11/9 tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Tổng thống Joe Biden cùng dự Hội nghị cấp cao Việt Nam-Hoa Kỳ về đầu tư và đổi mới sáng tạo. (Ảnh: Tuấn Anh)

Khởi đầu chương sử mới

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh việc lãnh đạo hai nước nhất trí xác lập Đối tác chiến lược toàn diện có ý nghĩa rất quan trọng, nhưng cũng chỉ mới là bước khởi đầu. Quan trọng hơn, đó chính là việc các bộ ngành và nhân dân hai nước sẽ triển khai, hiện thực hóa những thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao trong thời gian tới như thế nào.

Ngay trong trao đổi giữa Tổng thống Joe Biden và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính hay thông qua Hội nghị cấp cao Việt Nam-Hoa Kỳ về đầu tư và đổi mới sáng tạo với sự tham dự của một số doanh nghiệp hàng đầu hai nước đã thấy rất rõ tinh thần “hành động” để triển khai mạnh mẽ và hiệu quả khuôn khổ mới trong quan hệ song phương.

Cụ thể, về hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, cần coi đây là “động cơ vĩnh cửu” của quan hệ song phương, đề nghị phía Hoa Kỳ sớm công nhận Quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam, cũng như nâng cấp Hiệp định khung về thương mại và đầu tư, tiếp tục khuyến khích doanh nghiệp công nghệ cao của Hoa Kỳ làm ăn kinh doanh tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, Thủ tướng đề nghị hai bên tạo đột phá trong hợp tác khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, giáo dục - đào tạo; thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hợp tác trong chống biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, phát triển năng lượng tái tạo.

Về phần mình, Tổng thống Joe Biden đề nghị hai bên tăng cường hợp tác chuỗi cung ứng bán dẫn thông qua các chương trình đào tạo nhân lực cho Việt Nam, qua đó từng bước hỗ trợ Việt Nam tham gia sâu hơn và trở thành mắt xích quan trọng trong các chuỗi cung ứng tại khu vực và trên thế giới.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden chứng kiến lễ trao kỷ vật, nhật ký chiến tranh. (Nguồn: TTXVN)

Vị khách từ xứ cờ hoa đến Việt Nam vào những ngày Thu tháng Chín, Ba Đình nắng vàng lịch sử và cùng với Việt Nam viết lên một chương sử mới, kỳ tích mới trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ mà cách đây 50 năm không ai tưởng tượng được.

Với việc nâng tầm quan hệ với Hoa Kỳ lên Đối tác chiến lược toàn diện, lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam đã có quan hệ Đối tác chiến lược với tất cả các đối tác quan trọng hàng đầu, trong đó có cả năm nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Hẳn rằng, mỗi chúng ta đều có chung xúc cảm tự hào khi đất nước ngày càng lớn mạnh, có vai trò, vị thế và được các đối tác coi trọng, từng bước “sánh vai các cường quốc năm châu” như ước nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại!

Hà Phương