Tăng cường các biện pháp quản lý, điều hành giá để đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát
Từ nay tới cuối năm, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để tham mưu với Chính phủ các giải pháp, biện pháp chủ động ứng phó với những thách thức trong công tác điều hành giá thời gian tới để đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, bình ổn giá đi kèm ổn định kinh tế vĩ mô.
Giá cả nhiều mặt hàng trong nước vẫn giữ được ổn định từ đầu năm. Ảnh minh họa
Giá cả dần ổn định trước những biến động chung
Đứng trước những yếu tố biến động phức tạp của nền kinh tế thế giới trong 6 tháng đầu năm 2024, lạm phát toàn cầu đang có diễn biến khó lường thì lạm phát của Việt Nam được kiểm soát ở mức phù hợp để hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế theo đúng kịch bản của Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm biến động trong khoảng 3,37 - 4,44% (này so cùng kỳ năm trước).
Theo số liệu từ Cục Quản lý giá – Bộ Tài chính, từ đầu năm tới nay, giá cả các mặt hàng nông sản, vật liệu xây dựng tương đối ổn định. Tuy nhiên, giá một số mặt hàng nhóm nhiên liệu năng lượng như xăng dầu, khí hóa lỏng có diễn biến tăng, giảm đan xen.
Diễn biến chỉ số CPI những tháng đầu năm 2024 tăng nhưng sau đó giảm rõ rệt và có sự ổn định đến hết tháng 6/2024. Các yếu tố tác động đến CPI trong nước thời gian qua, có thể chia ra những yếu tố làm tăng áp lực và giảm áp lực lên CPI như sau:
Thứ nhất, các yếu tố chính làm tăng CPI bao gồm giá các nhóm dịch vụ giáo dục, nhóm thuốc và dịch vụ y tế, nhà ở và vật liệu xây dựng, các mặt hàng thực phẩm, giao thông. Trong số các mặt hàng này có nhóm mặt hàng tăng theo quy luật tăng giá vào dịp lễ tết đầu năm, dịp nghỉ lễ như thực phẩm, hàng ăn và dịch vụ ăn uống, giải trí; có nhóm mặt hàng tăng theo diễn biến giá thế giới như vật liệu xây dựng, gạo; giá thịt lợn tăng do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi.
Thứ hai, các yếu tố chính làm giảm CPI bao gồm giá nhiên liệu là xăng dầu và gas. Giá xăng dầu trong nước biến động phức tạp theo thị trường thế giới và giảm liên tục từ tuần cuối tháng 4/2024 cho đến nay góp phần giảm áp lực lên mặt bằng giá. Bên cạnh yếu tố làm tăng/giảm CPI nêu trên, phải nói đến công tác quản lý, điều hành giá của Chính phủ là một nhân tố quan trọng giúp kiểm soát lạm phát theo mục tiêu.
Hơn nữa, việc đánh giá tác động đến CPI của việc tăng lương hàng năm luôn được Ban Chỉ đạo điều hành giá chú trọng thực hiện để trên cơ sở đó xây dựng kịch bản điều hành giá nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Theo đó, thị trường các mặt hàng thiết yếu được đảm bảo nguồn cung dồi dào, giá cả hàng hóa không biến động bất thường, sốt giá.
“Với các diễn biến kinh tế, lạm phát toàn cầu không tích cực trong khi giá cả thị trường, lạm phát trong nước đang được kiểm soát tốt theo mục tiêu cho thấy Chính phủ Việt Nam đã và đang quản lý, điều hành giá đúng hướng trên cơ sở kinh nghiệm kiểm soát lạm phát qua các năm cũng như sự nỗ lực vào cuộc của cả Chính phủ và doanh nghiệp, người dân trong việc phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19 khiến cho nguồn cung nhiều hàng hóa thiết yếu được đảm bảo giúp ổn định mặt bằng giá”, đại diện Cục Quản lý giá cho biết.
Đưa ra những giải pháp đồng bộ
Cũng theo Cục Quản lý giá, dự báo thời gian tới, áp lực lạm phát trong nửa cuối năm rõ nét và mạnh hơn so với nửa đầu năm và công tác quản lý, điều hành giá tiếp tục chịu áp lực lớn do ảnh hưởng từ tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp, khó dự báo.
Thị trường trong nước những tháng cuối năm cũng đã xuất hiện những yếu tố rõ nét gây áp lực lên mặt bằng giá như giá mặt hàng năng lượng biến động khó lường; giá gạo trong nước sẽ tăng theo giá gạo xuất khẩu; chính sách cải cách tiền lương từ 01/7/2024; tỷ giá giữa Đồng Việt Nam và Đô-la Mỹ tăng cao làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, gây sức ép lên mặt bằng giá hàng hóa trong nước; các gói kích cầu, hạ mặt bằng lãi suất cho vay, mở rộng tín dụng, đẩy mạnh đầu tư công giúp tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế nhưng cũng có thể tạo sức ép lên mặt bằng giá nếu nguồn cung tiền không được kiểm soát hợp lý…
Thị trường hàng hóa cuối năm vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng chung từ thế giới
Để ổn định giá cả thị trường từ nay tới cuối năm, Bộ Tài chính với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để tham mưu với Chính phủ các giải pháp, biện pháp chủ động ứng phó với những thách thức trong công tác điều hành giá thời gian tới để đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, bình ổn giá đi kèm ổn định kinh tế vĩ mô. Trong đó cần tăng cường tập trung các giải pháp sau:
Thứ nhất, giám sát chặt chẽ biến động giá cả thị trường, các mặt hàng vẫn có biến động tăng giá để tham mưu chính sách, kịch bản điều hành giá phù hợp, linh hoạt, kịp thời, nhất là với những hàng hóa, dịch vụ thiết yếu có tác động lớn tới mặt bằng giá. Đặc biệt, điều hành chính sách tiền tệ theo mục tiêu đề ra phối hợp với chính sách tài khóa và các chính sách khác để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Thứ hai, các bộ, ngành, địa phương chủ động chuẩn bị tốt phương án điều hành giá các mặt hàng Nhà nước định giá, đánh giá kỹ tác động để thực hiện điều chỉnh theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xem xét quyết định mức độ điều chỉnh phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường. Chú trọng theo dõi sát diễn biến kinh tế và lạm phát thế giới tác động đến Việt Nam để có những giải pháp ứng phó phù hợp; sử dụng linh hoạt, hiệu quả các công cụ, biện pháp điều tiết giá theo quy định của pháp luật về giá. Cập nhật sát tình hình cung cầu trong nước để có chỉ đạo dự phòng tại địa phương đảm bảo cân đối cung cầu trong nước, tránh tình trạng thiếu hàng, găm hàng, đầu cơ, tăng giá bất hợp lý.
Thứ ba, đối với các mặt hàng nhà nước quản lý, các dịch vụ công đang triển khai lộ trình thị trường như điện, dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục: Bộ Tài chính sẽ tiếp tục theo dõi sát các phương án, lộ trình giá do các Bộ xây dựng, đề xuất để cập nhật kịch bản lạm phát làm cơ sở tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá về công tác quản lý, điều hành giá đảm bảo kiểm soát lạm phát bình quân năm 2024 theo mục tiêu Quốc hội đề ra từ 4,0-4,5%. Thứ tư, đối với mặt hàng xăng dầu, Bộ Tài chính tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương để điều hành giá xăng dầu theo quy định, bám sát diễn biến giá thế giới và phối hợp tham gia ý kiến góp ý để hoàn thiện cơ chế quản lý giá xăng dầu.
Thứ năm, đồng thời tăng cường triển khai hiệu quả và giám sát thực hiện các biện pháp kê khai giá, niêm yết giá; công khai thông tin về giá; tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, khắc phục những điểm còn hạn chế, bất cập, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Thứ sáu, chú trọng công tác hướng dẫn Luật Giá năm 2023; kịp thời tổ chức tập huấn, tuyên truyền phổ biến Luật Giá và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành để đảm bảo thống nhất, đồng bộ và hiệu quả trong triển khai thực hiện nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho công tác quản lý, điều hành giá.
Thứ bảy, tiếp tục chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền, công khai minh bạch, trung thực thông tin về giá để kiểm soát lạm phát kỳ vọng; hạn chế những thông tin thất thiệt gây hoang mang cho người tiêu dùng, gây bất ổn thị trường.
