Tăng cường các nền tảng đối thoại công - tư

Việc tăng cường các nền tảng đối thoại công - tư được nhiều nhà đầu tư trông đợi. Ảnh: Đức Thanh

Thực tiễn đòi hỏi nhiều hơn

Thêm một lần nữa, thủ tục đầu tư đặc biệt dành cho một số loại dự án - hay được gọi là thủ tục “luồng xanh” được các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nhắc đến tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên năm 2025, diễn ra hôm nay (10/11/2025), tại Hà Nội.

“Đây là 1 sáng kiến tiến bộ, nếu được triển khai hiệu quả, có thể giúp Việt Nam thu hút dòng vốn đầu tư chiến lược vào các lĩnh vực công nghệ cao và đổi mới sáng tạo”, Nhóm công tác Đầu tư và Thương mại đã gửi tới Ban Thư ký VBF nhận định này, để đưa vào tổng hợp kiến nghị của các hiệp hội doanh nghiệp, các nhóm công tác.

Thủ tục này đã được triển khai từ đầu năm nay, theo Nghị định 19/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đầu tư về thủ tục đầu tư đặc biệt. Theo đó, nhà đầu tư thuộc diện được áp dụng sẽ không phải thực hiện nhiều loại giấy phép và thủ tục liên quan đến xây dựng, phòng cháy, chữa cháy, thẩm định khoa học và công nghệ…, rút ngắn khoảng 260 ngày so với quy trình bình thường.

Tuy nhiên, nhấn mạnh đến điều này, Nhóm công tác Đầu tư và Thương mại gửi gắm nhiều kỳ vọng hơn. Nghị định 19/2025/NĐ-CP mới tập trung vào giai đoạn đầu của thủ tục đăng ký đầu tư, trong khi các giai đoạn triển khai và hoàn tất dự án vẫn chưa rõ ràng.

Vì vậy, các doanh nghiệp kiến nghị, xây dựng một lộ trình rõ ràng, bao quát từ khâu chuẩn bị dự án đến giai đoạn đưa vào vận hành. Lộ trình này cần nêu cụ thể thủ tục nào được miễn trừ và thủ tục nào vẫn phải thực hiện, cũng như các loại hồ sơ cần thiết. Nhóm công tác Đầu tư và Thương mại của VBF nhấn mạnh, sự minh bạch như vậy sẽ giúp nhà đầu tư lập kế hoạch hiệu quả và hỗ trợ cơ quan nhà nước trong việc giám sát nhất quán.

Cùng với đó, các doanh nghiệp cũng gửi gắm đề xuất các cơ quan quản lý xem xét và điều chỉnh các quy định pháp luật có liên quan, như các quy định của Luật Đất đai đối với các dự án có sử dụng đất, nhằm bảo đảm sự đồng bộ với khung thủ tục đầu tư đặc thù.

Thực tế, sự thiếu đồng bộ, thiếu phối hợp trong thực thi quy định của Luật Đầu tư và các văn bản pháp luật chuyên ngành luôn tiềm ẩn nguy cơ chồng chéo hoặc mâu thuẫn trong thực hiện thủ tục “luồng xanh”.

Nhưng những tồn tại này không chỉ trong một vài thủ tục.

Cách tiếp cận pháp lý hài hòa

Cách tiếp cận pháp lý hài hòa sẽ là yếu tố then chốt để phát huy tối đa tiềm năng của cơ chế đầu tư đặc thù và định vị Việt Nam như một điểm đến cạnh tranh cho các dòng vốn đầu tư giá trị cao.

VBF nhấn mạnh điều này trong đề xuất liên quan đến thủ tục đầu tư đặc biệt, nhưng cũng có thể coi là quan điểm chung trong gần 70 trang tổng hợp các kiến nghị gửi tới VBF thường niên 2025 và các ý kiến, kiến nghị trực tiếp của các nhóm công tác, từ Nhóm công tác Đầu tư và Thương mại, Nhóm công tác Thuế, hải quan, Nhóm công tác Thị trường vốn, ngân hàng...

Trong số này, nhiều kiến nghị được nhắc lại từ nhiều năm trước, chưa được giải quyết; có những kiến nghị đã được giải quyết, nhưng không hẳn có sự đồng thuận giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước và có nhiều kiến nghị mới phát sinh. Nhưng, song song với các kiến nghị, luôn là đề xuất phương án, giải pháp cụ thể.

Có thể nhắc tới những kiến nghị như đẩy nhanh quy trình phê duyệt đối với các dự án LNG có tính khả thi cao để đảm bảo nguồn cung cơ sở ổn định; đơn giản hóa thủ tục cấp phép, đặc biệt đối với các ngành phát triển bền vững như điện mặt trời mái nhà; đề xuất đẩy nhanh quy trình thủ tục cấp giấy phép cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực chuyển đổi số và thương mại điện tử…

Ngay những khó khăn trong thực thi mới phát sinh được gửi tới cũng bao hàm giải pháp, như nhiều cơ quan vẫn yêu cầu nộp hồ sơ bản giấy, làm hạn chế hiệu quả của sáng kiến Chính phủ số; hay việc thực thi Nghị định 219/2025/NĐ-CP quy định về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam có khác nhau giữa các tỉnh, dẫn đến sự không chắc chắn cho doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển tiếp…

Sự ổn định của môi trường đầu tư

Nhóm công tác Cơ sở hạ tầng nhắc đến yêu cầu rất quan trọng với các nhà đầu tư, đó là sự ổn định của môi trường đầu tư. “Chúng tôi hoan nghênh các chính sách mới được Chính phủ Việt Nam ban hành trong nửa đầu năm 2025, từ việc sáp nhập địa giới hành chính một số tỉnh đến tái cơ cấu cơ quan trung ương và địa phương, cũng như các chính sách mạnh mẽ thúc đẩy đầu tư tư nhân. Những chính sách này được kỳ vọng sẽ mở đường cho sự phát triển kinh tế mạnh mẽ hơn của Việt Nam trong thập kỷ tới”, Nhóm công tác Cơ sở hạ tầng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư cũng thẳng thắn, để các chính sách mới thành công, các thay đổi về thể chế và nhân sự phải được cân nhắc kỹ lưỡng và triển khai hiệu quả. Lý do là, tính ổn định cùng với khả năng dự đoán về chính trị và pháp lý là yếu tố then chốt đối với sự thành công của các dự án hạ tầng dài hạn và niềm tin của nhà đầu tư vào môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Vì vậy, các nhà đầu tư kiến nghị, cần có lộ trình, tính toán để những thay đổi chính sách và quá trình tái cơ cấu thể chế đang diễn ra không gây ra thách thức hay làm chậm trễ trong cấp phép, phát triển và huy động vốn cho các dự án.

Trước mắt, Nhóm công tác Cơ sở hạ tầng đề xuất cần có các biện pháp pháp lý tạm thời để bảo vệ các dự án đang thực hiện và các dự án đã được lên kế hoạch, nhằm đảm bảo chúng không bị gián đoạn bởi những thay đổi chính sách đột ngột.

Việc công bố lộ trình và thời gian thực hiện các thay đổi thể chế một cách rõ ràng cũng sẽ giúp nhà đầu tư dự đoán và thích ứng với các cải cách, từ đó củng cố tính dự đoán trong môi trường đầu tư.

Cùng với đó, các doanh nghiệp đề nghị các cơ quan ưu tiên xây dựng năng lực và sắp xếp lại nhân sự, thực hiện các chương trình đào tạo cần được triển khai để trang bị cho cán bộ và nhà đầu tư kiến thức về khung pháp lý mới, trong khi nhân sự có kinh nghiệm cần được bố trí một cách chiến lược để giải quyết các vấn đề trong giai đoạn chuyển tiếp.

Lâu dài, việc tăng cường các nền tảng đối thoại công - tư, như VBF hay các diễn đàn thường xuyên giữa Chính phủ và nhà đầu tư rất được trông đợi. Đây chính là nơi để các tác động chính sách và thách thức trong vận hành được thảo luận cởi mở, từ đó có giải pháp phù hợp từ góc nhìn của các bên liên quan.

Khánh An